Tỷ phú Elon Musk vừa quyết định chia tay Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE), cơ quan được Tổng thống Mỹ Donald Trump thành lập sau khi trở lại nắm quyền Nhà Trắng ở nhiệm kỳ thứ hai.
Kết thúc vai tṛ của một "sĩ quan vô danh"
Một quan chức Nhà Trắng đă xác nhận với Reuters vào cuối ngày 28/5 rằng "việc rời khỏi chính quyền của ông (tỷ phú Mysk - BTV) sẽ bắt đầu vào tối nay". Trước đó cùng ngày, tỷ phú Musk đă lên mạng xă hội X gửi lời cảm ơn Tổng thống Trump trong thời gian ông làm "nhân viên chính phủ đặc biệt" tại DOGE.
Trước đó, tỷ phú Musk đă ám chỉ rằng thời gian làm việc trong chính phủ của ông sẽ sớm kết thúc và đôi khi bày tỏ sự thất vọng v́ ông không thể cắt giảm chi tiêu mạnh mẽ hơn. Ảnh: AFP
Mặc dù hoàn cảnh chính xác về việc rời nhiệm sở của ông Musk chưa được làm rơ ngay lập tức, nhưng tỷ phú Mỹ đă rời đi một ngày sau khi chỉ trích dự luật thuế và ngân sách của đảng Cộng ḥa và gọi nó là quá tốn kém và là một biện pháp sẽ làm ảnh hưởng đến công việc của ông tại DOGE.
"Thành thật mà nói, tôi đă thất vọng khi thấy dự luật chi tiêu khổng lồ này làm tăng thâm hụt ngân sách chứ không chỉ giảm thâm hụt và làm suy yếu công việc mà đội ngũ DOGE đang thực hiện", tỷ phú Musk nói với CBS News.
Một số quan chức cấp cao của Nhà Trắng, bao gồm Phó Chánh văn pḥng Stephen Miller, đặc biệt khó chịu với những b́nh luận trên của ông Musk và Nhà Trắng buộc phải triệu tập các thượng nghị sĩ đảng Cộng ḥa để nhắc lại sự ủng hộ của Tổng thống Trump đối với dự luật này.
Vốn được biết đến với vai tṛ CEO của Tesla và SpaceX, tỷ phú Musk đă nhanh chóng nổi lên như một thế lực mạnh mẽ trong chính quyền Tổng thống Trump khi ông dẫn dắt DOGE nhanh chóng đạt được những kết quả tích cực ban đầu.
Trong chiến dịch tranh cử của ông Trump năm 2024, tỷ phú Musk khi đó cho rằng DOGE sẽ có thể cắt giảm ít nhất 2.000 tỷ USD chi tiêu liên bang. Cho đến nay, những nỗ lực của DOGE ước tính đă giúp tiết kiệm 175 tỷ USD cho chính phủ Mỹ, một con số chưa thể xác minh độc lập.
Ban đầu, một số thành viên nội các ủng hộ việc làm của DOGE, nhưng sau đó đă trở nên cảnh giác với các chiến thuật của ông Musk. Theo thời gian, họ ngày càng tự tin hơn khi phản bác chiến dịch cắt giảm việc làm của ông Musk, nhất là sau khi Tổng thống Trump có lời nhắc nhở vào đầu tháng 3 rằng các quyết định về nhân sự thuộc về các bộ trưởng, không phải của ông Musk.
Tỷ phú Musk từng nói đùa rằng chức danh của ông tại Nhà Trắng là "sĩ quan vô danh" và khẳng định ông không phải là người thiết yếu đối với nhiệm vụ này. Ông chủ Tesla sau đó ám chỉ rằng thời gian làm việc trong chính phủ của ông sẽ sớm kết thúc và đôi khi bày tỏ sự thất vọng v́ ông không thể cắt giảm chi tiêu mạnh mẽ hơn.
Trong một cuộc họp của Tesla vào ngày 22/4, ông Musk đă ám chỉ rằng sẽ cắt giảm đáng kể công việc trong chính phủ để tập trung vào các doanh nghiệp của ḿnh.
"T́nh h́nh quan liêu liên bang tệ hơn nhiều so với những ǵ tôi nhận ra", tỷ phú Musk nói với tờ Washington Post trong tuần này. "Tôi nghĩ rằng có vấn đề, nhưng nói một cách nhẹ nhàng nhất th́ chắc chắn là một cuộc chiến khó khăn để cố gắng cải thiện mọi thứ ở D.C."
Nhiệm vụ của DOGE sẽ vẫn được tiếp tục
Nhiệm kỳ 130 ngày của ông Musk với tư cách là một nhân viên chính phủ đặc biệt trong chính quyền Tổng thống Trump sẽ kết thúc vào khoảng ngày 30/5. Chính quyền Mỹ cho biết những nỗ lực của DOGE nhằm tái cấu trúc và tinh gọn chính quyền liên bang sẽ vẫn được tiếp tục.
Một số bộ trưởng đă thảo luận với Nhà Trắng về cách tiến hành những nỗ lực đó mà không tiếp tục gây mất ḷng đảng Cộng ḥa tại Quốc hội. Nhưng ngay cả khi các bộ trưởng vẫn giữ nguyên một số cấu trúc của DOGE, họ có khả năng sẽ chuyển hướng sang khẳng định lại quyền kiểm soát về ngân sách và nhân sự.
Tuy nhiên, tỷ phú Musk cho rằng: "Nhiệm vụ DOGE sẽ chỉ mạnh mẽ hơn theo thời gian khi nó trở thành một lối sống trong toàn bộ chính phủ".
Tổng thống Trump và DOGE đă cắt giảm gần 12% (260.000 nhân sự) trong số 2,3 triệu lực lượng lao động dân sự liên bang, chủ yếu thông qua đe dọa sa thải, đề nghị nghỉ hưu sớm.
DOGE đă gặp phải một số rào cản khi các ṭa án liên bang đă lên tiếng hỗ trợ các cơ quan bị DOGE đề nghị xóa bỏ. Trong một số trường hợp, việc cắt giảm nhân sự và tài trợ đă dẫn đến t́nh trạng tắc nghẽn mua sắm, chi phí tăng và chảy máu chất xám của các tài năng khoa học và công nghệ.
Các hoạt động chính trị của tỷ phú Musk đă gây ra các cuộc biểu t́nh và một số nhà đầu tư đă kêu gọi ông từ bỏ công việc cố vấn của Tổng thống Trump và tập trung quản lư Tesla chặt chẽ hơn trong bối cảnh hăng xe điện Mỹ đă chứng kiến cả doanh số và giá cổ phiếu đều sụt giảm.
Doanh số bán xe của Tesla đă giảm xuống mức thấp nhất trong gần 3 năm trong quư I/2025 và giá cổ phiếu lao dốc, khiến nhiều nhà phân tích Phố Wall phải cắt giảm kỳ vọng tăng trưởng. Xe Tesla, pḥng trưng bày và trạm sạc đă phải chịu đựng các cuộc biểu t́nh và hành vi phá hoại, trong đó xe bán tải Cybertruck là mục tiêu cụ thể của những người chỉ trích Musk.
Sau khi chi gần 300 triệu USD ủng hộ chiến dịch tranh cử tổng thống của ông Trump và các đảng viên Cộng ḥa khác vào năm ngoái, đầu tháng này tỷ phú Musk tuyên bố sẽ cắt giảm đáng kể chi tiêu chính trị của ḿnh.
Ngoài ra, ông cũng đă công khai thừa nhận gặp phải nhiều thách thức trong việc quản lư các doanh nghiệp của ḿnh - Tesla, SpaceX, XAI Holdings, Neuralink và The Boring Company - cùng với công việc chính phủ tại Nhà Trắng.