Đây là số liệu được WHO chia sẻ trong nghiên cứu mới nhất của họ về tác động của đại dịch covid-19 đến thế giới.
Theo đó phần lớn những trường hợp này xảy ra ở 2 năm đầu (2020 và 2021) và nguyên nhân tử vong là do nhiễm khuẩn trực tiếp có liên quan đến virus.
Điểm đáng chú ư là lượng người tử vong lại cao hơn trong năm 2021, thời điểm đă có nhiều dạng vaccine được đánh giá có khả năng pḥng bệnh trở nặng hơn.
Ngay sau khi đaị dịch xuất hiện các nhà khoa học đă biết rằng số ca tử vong được các nước thông báo là thấp hơn so với thực tế. Nhất là giai đoạn đầu khi các bộ xét nghiệm không có nhiều, dẫn đến t́nh trạng nhiều người không được xét nghiệm và rồi bị tử vong mà không thể xác định chính xác người đó chết là do bị nhiễm virus hay không. Kể cả ở những quốc gia giàu có với hệ thống y tế đủ tốt để có thể ghi lại lư do tử vong th́ cũng vẫn không có được con số chính xác, ở các nước nghèo th́ việc không t́m được nguyên nhân tử vong chính xác c̣n cao hơn nữa. Đó c̣n chưa kể 1 số quốc gia c̣n bị cho là cố t́nh báo số ca tử vong thấp hơn thực tế.
Cách thường được dùng để đếm các trường hợp tử vong "ẩn" liên quan đến dịch bệnh là đo số ca tử vong vượt mức dự báo. Các làm là tính các ca tử vong cao hơn mức trung b́nh tử vong trong những năm trước đó. Nghiên cứu được WHO chia sẻ trên tạp chí Nature được đánh giá là toàn diện nhất trên phạm vi toàn cầu trong 2 năm đầu từ khi đại dịch xuất hiện.
Số liệu được lấy trên hầu như toàn bộ các quốc gia và vùng lănh thổ trên thế giới. Việc tiến hành khá khó khăn bởi họ chỉ có số liệu của khoảng 52% số ca tử vong ở cấp quốc gia từ tổng số gần 200 nước. Với những nước thu nhập thấp nhóm bắt buộc phải lấy thông tin từ các nguồn dữ liệu địa phương hoặc chạy kịch bản dựa vào số liệu các nước khác mới ra được con số. Và nhóm đă đưa ra được con số khoảng 14.83 triệu ca tử vong vượt mức dự báo, cao gần gấp 3 lần con số 5.4 triệu ca được tổng hợp trước đó.
Điểm đáng nói là số tử vong vượt mức trong năm 2020 lại chỉ ở mức 4.47 triệu, ở năm 2021 con số này là 10.36 triệu trong khi thời điểm các dạng vaccine bắt đầu xuất hiện lại là vào cuối năm 2020. Theo lẽ thường khi có phương thuốc chữa trị th́ số tử vong phải giảm, nhưng lần này lại ngược lại.
Nhóm nghiên cứu chia sẻ đây có thể là 1 ví dụ rơ ràng về sự bất b́nh đẳng trong phân phối vaccine trên toàn cầu. Những nước giàu hồi đó gần như bao thầu hết toàn bộ thuốc, và chỉ trích 1 phần cho các nước c̣n lại. Những nước nghèo nhận vaccine theo cơ chế Covax nhưng hầu như tất cả các nước thuộc diện này đều không nhận đủ thuốc.
Đến thời điểm hiện tại đại dịch có thể coi đă được kiểm soát trên hầu hết các quốc gia. Tuy nhiên số ca tử vong vượt mức vẫn là khoảng 1 triệu trường hợp. Các nhà khoa học cảnh báo con số này trong năm nay có thể tăng, nhất là ở các quốc gia có dân số già và tỷ lệ bao phủ vaccine thấp.