Cuốn sách mới phủ nhận tin đồn thuyền trưởng Edward John Smith tự sát trước khi tàu Titanic ch́m xuống đáy biển, cướp đi sinh mạng hơn 1.500 người.
Cho đến nay, vụ ch́m tàu RMS Titanic vào giữa tháng 4/1912 vẫn luôn được nhớ đến là một trong những thảm họa hàng hải khét tiếng nhất trong lịch sử. Cú va chạm định mệnh với tảng băng trôi cướp đi sinh mạng của hơn 1.500 người và gây ám ảnh cho những người may mắn sống sót.
Sau vụ đắm tàu, chỉ có 337 thi thể được t́m thấy, trong đó không bao gồm thuyền trưởng Edward John Smith. Điều này dẫn đến nhiều giả thuyết khác nhau về cái chết của vị sĩ quan Hải quân Anh.

Cái chết của thuyền trưởng Edward John Smith vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất của lịch sử nhân loại. Ảnh: Getty Images.
Trong cuốn The Titanic: End of a Dream của tác giả Wyn Craig Wade, thuyền trưởng Smith có ít nhất 5 cái chết khác nhau, từ anh hùng đến nhục nhă. Thậm chí, một số thuyết âm mưu cho rằng vị thủy thủ huyền thoại c̣n sống sau khi tàu ch́m.
Theo mô tả trong bộ phim Titanic năm 1997 của James Cameron và một số lời kể khác, ông Smith dũng cảm ch́m xuống đáy biển cùng con tàu.
Trong khi đó, 3 ngày sau thảm kịch, tờ Los Angeles Express (Mỹ) tuyên bố trên trang nhất: "Thuyền trưởng EJ Smith đă tự bắn ḿnh". Tờ Daily Mirror của Anh cũng đưa ḍng tiêu đề này lên trang nhất vào một ngày sau đó.
Trong quá tŕnh điều tra thảm kịch hàng hải ở New York và London, những người sống sót cho biết có nghe tin đồn về “cái chết nhục nhă” của vị chuẩn đô đốc 62 tuổi. Tự sát được xem là cách ra đi hèn nhát vào thời kỳ mà thuyền trưởng phải cam kết hy sinh cùng con tàu.
Ngoài ra, một số bài báo đưa ra cáo buộc đổ lỗi thuyền trưởng Smith như thích uống rượu, lái tàu Titanic với tốc độ không an toàn hay phớt lờ cảnh báo về tảng băng ch́m.
Tuy nhiên, trong cuốn sách mới Titanic Legacy: The Captain, the Daughter and the Spy, phát hành ngày 8/4, tác giả Dan E. Parkes gọi những tin đồn trên là hành động ám sát nhân cách vô căn cứ. Ông tin vị thuyền trưởng đáng kính chết đuối hoặc chết cóng ở Bắc Đại Tây Dương cùng với các nạn nhân khác.
Mặc dù có rất nhiều lời kể của nhân chứng về việc một sĩ quan tự tử, tác giả tin rằng người đó không phải Smith v́ nếu đúng, mọi người đă nêu rơ tên ông.
Parkes khẳng định tiếng súng vang lên lúc tàu gặp sự cố để trấn an những hành khách đang hoảng loạn. Ông bác bỏ chia sẻ của những người sống sót là nghe thấy tiếng thuyền trưởng tự bắn ḿnh. Tác giả chỉ ra lời kể đó không đáng tin cậy v́ nhân chứng ở trên thuyền cứu sinh rời đi từ lâu trước khi tàu Titanic ch́m xuống.
Parkes cũng không tin thuyền trưởng say rượu, lái tàu liều lĩnh và phớt lờ cảnh báo. Ông phỏng đoán hành khách có lẽ cần một “vật tế thần” và thuyền trưởng xui xẻo bị chọn trúng.
cố Bernard Hill vào vai thuyền trưởng Smith trong phim Titanic. Ảnh: Shutterstock.
Nhiều nhân chứng ủng hộ lập luận của Parkes. Robert Williams Daniel, nhân viên ngân hàng 27 tuổi vào thời điểm tàu ch́m, từng cho biết nh́n thấy thuyền trưởng Smith trên cầu tàu khi Titanic ch́m.
Khi được tờ New York Herald phỏng vấn lúc sống sót trở về, Robert Williams Daniel cho biết đă chứng kiến nước biển nuốt trọn thuyền trưởng. Nam nhân chứng c̣n tuyên bố ông ấy chết như một anh hùng.
Isaac Maynard, đầu bếp 31 tuổi (vào năm 1912), cũng khẳng định nh́n thấy Smith trên cầu tàu. Người này c̣n thấy vị thủy thủ có bộ râu trắng bơi trong nước, mặc đầy đủ quần áo và đội mũ thuyền trưởng.
“Một trong những người đàn ông bám vào bè đă cố gắng cứu ông ấy bằng cách đưa tay ra, nhưng ông ấy không nắm lấy. Ông ấy hét lên, ‘Hăy tự lo cho ḿnh đi, các chàng trai’. Tôi không biết chuyện ǵ xảy ra với thuyền trưởng. Tôi không thể nh́n thấy ông ấy vào thời điểm đó, nhưng tôi nghĩ ông ấy đă ch́m”, Maynard kể khi trở về New York.
Parkes trích dẫn lời những người sống sót khác cho biết thuyền trưởng c̣n kịp cứu một đứa trẻ và đưa lên thuyền cứu sinh, nhưng từ chối cơ hội sống cho bản thân.
“Cách đó hơn chục mét là một em bé sơ sinh. Người thủy thủ đang vật lộn nhưng bị thu hút ngay. Ông ấy túm lấy đứa trẻ, rồi dùng tay phải kéo xuồng cứu sinh. Đứa trẻ được đưa lên xuống an toàn và thuyền trưởng tiếp tục cuộc chiến giành lại con tàu Titanic đang ch́m”, George Brereton, tay cờ bạc lên tàu Titanic bằng tên giả để lừa đảo những hành khách giàu có, nói với tờ Brooklyn Daily Eagle.
Parkes nhận định hành động anh hùng này hoàn toàn phù hợp với tính cách của Smith.
VietBF@ sưu tập