Ở tuổi 46, Ngô Thanh Vân đang bước vào hành tŕnh làm mẹ lần đầu tiên. Tuy nhiên, niềm hạnh phúc ấy chưa được trọn vẹn khi mới đây, căn bệnh ứ mật thai kỳ Ngô Thanh Vân mắc phải là một biến chứng khá hiếm gặp và tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cả mẹ và bé, bởi không chỉ hiếm, ứ mật thai kỳ c̣n là một trong những rối loạn sức khỏe đặc thù mà không phải ai cũng hiểu rơ mức độ nguy hiểm.
Ở tuổi 46, Ngô Thanh Vân đang bước vào hành tŕnh làm mẹ lần đầu tiên. Tuy nhiên, niềm hạnh phúc ấy chưa được trọn vẹn khi mới đây, nữ diễn viên bất ngờ chia sẻ rằng cô đang mắc phải căn bệnh ứ mật thai kỳ - một biến chứng khá hiếm gặp và tiềm ẩn nhiều rủi ro cho cả mẹ và bé.
Ngô Thanh Vân xác nhận chuyện mang thai ở tuổi 46 cách đây chưa lâu.
Thông tin này nhanh chóng thu hút sự chú ư của người hâm mộ, bởi không chỉ hiếm, ứ mật thai kỳ c̣n là một trong những rối loạn sức khỏe đặc thù mà không phải ai cũng hiểu rơ mức độ nguy hiểm.
Ứ mật thai kỳ là ǵ?
Ứ mật thai kỳ (tên tiếng Anh là Intrahepatic Cholestasis of Pregnancy – ICP) là một rối loạn liên quan đến gan, thường xuất hiện ở giai đoạn giữa hoặc cuối thai kỳ. Khi mắc bệnh, gan của mẹ bầu sẽ gặp khó khăn trong việc bài tiết mật - một chất dịch tiêu hóa quan trọng. Thay v́ được đưa xuống ruột non, mật bị ứ đọng lại và ngấm vào máu, gây ra cảm giác ngứa ngáy dữ dội, đặc biệt ở ḷng bàn tay, bàn chân và thường trầm trọng hơn vào ban đêm. Đây cũng là triệu chứng phổ biến và dễ nhận biết nhất của bệnh.
Nguyên nhân dẫn đến ứ mật thai kỳ hiện vẫn chưa được xác định hoàn toàn, song các chuyên gia cho rằng hormone thai kỳ, đặc biệt là estrogen và progesterone đóng vai tṛ lớn trong việc làm suy giảm chức năng gan. Ngoài ra, những yếu tố như tiền sử gia đ́nh mắc bệnh, mang song thai hoặc đa thai, thụ tinh trong ống nghiệm hoặc từng mắc bệnh gan trước đó cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc phải. Dù không quá phổ biến, song nếu không được phát hiện và theo dơi kịp thời, ứ mật thai kỳ có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là đối với thai nhi.
Ngoài triệu chứng ngứa, bệnh c̣n có thể đi kèm với một số dấu hiệu khác như nước tiểu sẫm màu, phân nhạt màu, buồn nôn, mệt mỏi kéo dài, chán ăn và trong một số trường hợp nặng có thể gây vàng da. Điều đáng nói là các triệu chứng này đôi khi rất dễ bị nhầm lẫn với những thay đổi thông thường trong thai kỳ, dẫn đến việc chậm trễ trong chẩn đoán và điều trị.
Mặc dù với người mẹ, ứ mật thai kỳ thường không gây ra tổn thương lâu dài sau khi sinh nhưng ảnh hưởng đến thai nhi lại không thể xem nhẹ. Căn bệnh này có thể làm tăng nguy cơ sinh non, suy thai, hít phải phân su và đặc biệt là thai chết lưu - một biến chứng nghiêm trọng xảy ra nếu nồng độ axit mật trong máu tăng quá cao.
Chính v́ vậy, các bác sĩ thường khuyến cáo mẹ bầu nên xét nghiệm chức năng gan định kỳ, nhất là khi có biểu hiện ngứa bất thường để kịp thời phát hiện và theo dơi sát sao.
Phương pháp pḥng ngừa ứ mật thai kỳ
Hiện chưa có phương pháp nào giúp pḥng ngừa ứ mật thai kỳ một cách tuyệt đối. Dẫu vậy, các chuyên gia y tế cho rằng việc duy tŕ một lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng khoa học và đặc biệt là theo dơi sức khỏe thai kỳ sát sao có thể giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh hoặc phát hiện kịp thời để xử lư sớm.
Trước tiên, chế độ ăn uống đóng vai tṛ then chốt trong việc hỗ trợ chức năng gan, nhất là khi cơ thể người mẹ đang thay đổi mạnh mẽ do nội tiết. Các mẹ bầu nên ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ và vitamin như rau xanh, trái cây tươi, đặc biệt là cam, bưởi, việt quất, cải bó xôi,...
Bên cạnh đó, chất béo tốt từ quả bơ, dầu ô liu hay cá hồi cũng góp phần cải thiện quá tŕnh bài tiết mật của gan. Ngược lại, đồ chiên rán, thực phẩm nhiều dầu mỡ, chế biến sẵn, đồ uống chứa caffeine hay cồn nên được hạn chế tối đa v́ dễ khiến gan “quá tải”.
Song song với ăn uống lành mạnh, việc thăm khám thai kỳ định kỳ và chủ động hơn khi thấy dấu hiệu bất thường là điều rất quan trọng. Triệu chứng đặc trưng nhất của ứ mật thai kỳ là ngứa nhiều, đặc biệt ở ḷng bàn tay, ḷng bàn chân và thường nặng hơn về đêm. Đây là dấu hiệu không nên xem nhẹ hay bỏ qua. Khi gặp biểu hiện này, mẹ bầu nên yêu cầu bác sĩ thực hiện các xét nghiệm chức năng gan, đồng thời đo nồng độ axit mật trong máu, một chỉ số quan trọng giúp chẩn đoán chính xác bệnh. Nếu được phát hiện sớm, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc làm giảm axit mật và giảm ngứa, đồng thời theo dơi sát sức khỏe thai nhi để can thiệp kịp thời nếu có dấu hiệu nguy cơ, bao gồm cả khả năng chủ động sinh sớm nếu cần thiết.
Ngoài ra, yếu tố tinh thần cũng có vai tṛ không nhỏ. Ít ai biết rằng gan là một trong những cơ quan nhạy cảm với cảm xúc. Khi cơ thể rơi vào trạng thái căng thẳng kéo dài, chức năng gan có thể bị ảnh hưởng tiêu cực. V́ vậy, trong những tháng cuối thai kỳ, thời điểm mà ứ mật thường phát triển th́ mẹ bầu cần đảm bảo giấc ngủ chất lượng, vận động nhẹ nhàng và duy tŕ tâm lư tích cực. Những điều tưởng chừng nhỏ ấy lại là “ch́a khóa” giúp cơ thể chống lại biến chứng nguy hiểm một cách tự nhiên và hiệu quả hơn.
Việc Ngô Thanh Vân công khai t́nh trạng sức khỏe không chỉ cho thấy sự minh bạch và dũng cảm của cô trong giai đoạn nhạy cảm mà c̣n là lời nhắc quan trọng đến cộng đồng về tầm quan trọng của việc hiểu đúng và chăm sóc đúng trong thai kỳ. Ở thời điểm mà việc mang thai độ tuổi trên 40 ngày càng phổ biến, những chia sẻ như của Ngô Thanh Vân góp phần giúp người trẻ, đặc biệt là phụ nữ có thêm kiến thức, sự chuẩn bị và chủ động hơn trong hành tŕnh làm mẹ.
