Theo các báo cáo từ Liên Hiệp Quốc cho thấy, các tổ chức lừa đảo trực tuyến không ngừng cho mở rộng ra khắp toàn cầu, hoat65 động tương tự những hệ thống kinh doanh có quy mô lớn.
Liên Hiệp Quốc vừa cho công bố ra các báo cáo về mạng tội phạm xuyên quốc gia tại Đông Á và Đông Nam Á, làm rõ quy mô mạng lưới tội phạm sử dụng kỹ thuật cao đang bùng phát tại khu vực này.
Những trung tâm lừa đảo kết hợp việc buôn người vàcho rửa tiền, sử dụng AI, Deepfake, blockchain… đang đe dọa đến nền an ninh khu vực và trên toàn cầu. Đáng báo động hơn khi các tổ chức tội phạm liên tục mở rộng quy mô hoạt động, bất chấp các nỗ lực truy quét của chính quyền địa phương.
"Hệ thống hoạt động phi pháp" lan rộng ra khắp thế giới
Theo Văn phòng Liên Hiệp Quốc về Ma túy và Tội phạm (
UNODC), mạng lưới lừa đảo trực tuyến tại Đông Nam Á hình thành và mở rộng phát triển mạnh mẽ trong những năm gần đây.
Không còn thấy các băng nhóm nhỏ lẻ như trước đây, hiện nay các tổ chức phạm pháp này đang hoạt động như những
"tập đoàn kinh doanh với quy mô lớn" thực sự với cơ sở hạ tầng kỹ thuật, chuỗi cung ứng, và nguồn nhân sự nước ngoài. Mối giao dịch địa phương cũng được tận dụng, chủ yếu tại những nơi có pháp luật lỏng lẻo, để tiến hành trao đổi các giao dịch hối lộ, tham ô.
"Chúng tôi đã ghi nhận các tổ chức tội phạm tại Đông Á và Đông Nam Á đang có chiều hướng lan rộng ra trên toàn cầu. Điều này phản ảnh sự mở rộng phạm vii hoạt độngphi pháp và nhu cầu tìm kiếm địa bàn làm ăn mới, nhưng cũng là chiến lược phòng ngừa đối phó lại sự truy quét tội phạm gia tăng trong khu vực", Benedikt Hofmann, quyền đại diện khu vực Đông Nam Á–Thái Bình Dương của
UNODC, cho biết.
Theo báo cáo này, nhiều nhóm tội phạm đang lợi dụng các khu kinh tế đặc biệt (SEZ) hoặc vùng biên giới để thiết lập ra trụ sở, các trung tâm lừa đảo. Chúng lợi dụng sự lỏng lẻo trong luật pháp để xây dựng lên nhiều trung tâm lừa đảo nằm rải rác, chiêu dụ cờ bạc trực tuyến và mạng lưới rửa tiền phức tạp.
Sơ đồ "Hệ thống tổ chức cung ứng" của các tổ chức tội phạm với dịch vụ cờ bạc trực tuyến phi pháp. (Ảnh: UNODC).
Ông Hofmann mô tả các trung tâm lừa đảo trực tuyến đang
"mọc lên như nấm và lây lan như bệnh ung thư". Khi bị cơ quan chức năng phát hiện ra, chúng chỉ cần cho di dời địa bàn sang khu vực khác, cho nên vấn đề này không thể giải quyết được tận gốc rễ.
"Về nguyên tắc, tình trạng né tránh linh động nói trên khiến cho khu vực này trở thành hệ thống kết nối với nhau rất phức tạp, được điều hành từ các tổ chức dạng mafia chuyên khai thác những yếu đểm khá tinh vi, gây ra nguy hại đến vấn đề chủ quyền quốc gia", ông Hofmann nhấn mạnh.
Tình trạng còn đáng lo ngại hơn khi các tổ chức xấu này sử dụng dạng kỹ thuật mới như AI, blockchain và phần mềm giả giọng nói. Điều này cho phép chúng tạo ra nhiều kịch bản lừa đảo mới, tận dụng kỹ thuật để cải thiện quy trình hoạt động, mở rộng các hình thức rửa tiền tinh vi.
Đặc biệt nghiêm trọng là vấn nạn cưỡng bức lao động. Hàng chục ngàn người từ hơn 50 quốc gia bị gạ gẫm, lừa đến các trung tâm lừa đảo thông qua tuyển dụng trên mạng. Khi đặt chân đến nơi, họ bị giam giữ, đánh đập, tịch thu giấy tờ tùy thân và buộc phải tham gia hoạt động lừa đảo. Những ai không đạt được chỉ tiêu hàng ngáy bị đe dọa, tra tấn hoặc đem bán sang nhóm khác như dạng
"tài sản lưu động".
Hoạt động tội phạm còn tinh vi đến mức nhiều băng nhóm vận hành theo mô hình
BPO (Business Process Outsourcing). Tại Philippines, các tổ chức này tìm cách hợp tác với nhiều công ty toàn cầu để cung cấp dịch vụ tổng đài, IT, thiết kế phần mềm... Những dịch vụ này được đặt tại các tòa nhà và khu kỹ nghệ, trở thành tấm
"vỏ bọc tốt" cho các hoạt động bất hợp pháp.
Dù không tập trung các băng nhóm có quy mô lớn, Việt Nam vẫn ghi nhận có nhiều người bị lừa sang trung tâm lừa đảo, phục vụ các hoạt động phía sau như rửa tiền, tuyển dụng, tham gia nền tảng cờ bạc... Số liệu của Việt Nam trong báo cáo được đóng góp bởi tổ chức Chống lừa đảo của nhà nước.
Nền tảng quan trọng
Một trong những mắt xích quan trọng của hệ thống tội phạm mạng tại Đông Nam Á là
Huione Guarantee. Chủ yếu hoạt động qua tiếng TQ, đây là nơi trung gian để thanh toán và bảo lãnh giao dịch ngầm giữa các băng nhóm tội phạm.
Theo phân tích từ tổ chức nghiên cứu
Elliptic và báo cáo của
UNODC,
Huione Guarantee được xem là
"chợ đen kỹ thuật số lớn nhất thế giới về giao dịch tài chính phi pháp".
Huione Guarantee thuộc quyền sở hữu của
Huione Group, trụ sở đặt tại Phnom Penh (Campuchia). Nền tảng này được giới thiệu là nơi hỗ trợ giao dịch thanh toán an toàn giữa người mua và bán. Tuy nhiên, thực tế cho thấy đây là nơi mà các băng nhóm tội phạm trao đổi dữ kiện thông tin bị đánh cắp, mua bán phần mềm giả mạo, úng dụng AI tạo Deepfake...
Số liệu cho thấy
Huione Guarantee đã tiến hành xử lý ít nhất 24 tỷ USD tiền mã hóa trong giai đoạn 2021-2024, thông qua ví điện tử liên kết với hàng ngàn kẻ lừa đảo.
Một "nơi cung cấp" quảng cáo dịch vụ rửa tiền trên Huione Guarantee từ chiêu trò bẫy tình "mổ lợn". (Ảnh: Elliptic)
Nền tảng này hoạt động giống như sàn thương mại điện tử cho giới tội phạm mạng, cung cấp nhiều dịch vụ và phần mềm hỗ trợ hoạt động phạm pháp. Đáng chú ý khi nhiều dịch vụ được tung ra kiểu giả mù, giúp giả danh giới cảnh sát hoặc nhân viên ngân hàng theo từng quốc gia, sử dụng ngôn ngữ địa phương và sử dụng AI để gia tăng độ tin cậy.
Dù đã tuyên bố tách khỏi
Huione Group vào cuối năm 2024 và đổi tên thành
Haowang Guarantee, các bằng chứng từ các chuyên gia nghiên cứu cho thấy 2 tổ chức này vẫn có mối liên hệ chặt chẽ.
Trước đó, bộ phận thanh toán của
Huione Group, mang tên
Huione Pay, từng công khai hỗ trợ các giao dịch trên
Huione Guarantee, nhưng đã lặng lẽ gỡ bỏ ra các thông tin trên website khi bị giới truyền thông và các tổ chức an ninh mạng chú ý theo dỏi.
Không chỉ kết nối các tổ chức tội phạm tại khu vực Mekong, cơ quan pháp luật còn phát hiện các mối giao dịch khác có dính líu đến
Huione trong nhiều vụ án lừa đảo tại Úc, Canada, Nhật Bản, châu Âu...
Thời gian gần đây,
Huione cũng cho phát hành ra stablecoin, một dạng tiền mã hóa gắn với đồng USD, nhằm né tránh sự kiểm soát của ngân hàng và khó truy ra dấu vết.
Theo
UNODC, hàng trăm trung tâm lừa đảo đã tạo ra lợi nhuận gần 40 tỷ USD/năm. Hoạt động của chúng không chỉ giới hạn tại châu Á, mà còn lan ra sang nhiều khu vực khác. Điều này cho thấy các tổ chức tội phạm mạng đang tăng cường hợp tác, mở rộng quy mô nhanh chóng với nhau.
