|
Trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, có một loại vũ khí tưởng như đơn giản nhưng lại trở thành công cụ lợi hại nhất giúp các binh sỹ giành lợi thế trước đối phương trong các cuộc cận chiến trên chiến hào.
Lựu đạn - vũ khí sống còn trong các cuộc cận chiến
Lựu đạn - một loại vũ khí tiêu chuẩn nhưng ít khi được chú ý trong tác chiến bộ binh hiện đại - đang giữ vai trò ngày càng quan trọng trên chiến trường Ukraine, nơi thường xuyên diễn ra các cuộc cận chiến dữ dội.
Theo giới phân tích, cuộc xung đột Nga-Ukraine là sự pha trộn giữa các công nghệ hiện đại như máy bay không người lái và tác chiến điện tử với hình thức giao tranh kiểu Thế chiến I, trong đó binh sĩ hai bên nhiều khi phải đối đầu ở cự ly rất gần trong hệ thống chiến hào và hầm trú ẩn chật hẹp, lầy lội. Trong những điều kiện như vậy, lựu đạn trở thành phương tiện tác chiến đặc biệt hiệu quả, được cả lực lượng Ukraine và Nga sử dụng rộng rãi.
Theo chia sẻ của các quan chức phương Tây và cựu binh sĩ tại Ukraine, lựu đạn đóng vai trò then chốt trong giao tranh chiến hào hiện nay. Không chỉ dừng lại ở chức năng truyền thống, cách thức sử dụng lựu đạn cũng đang thay đổi, với nhiều cải tiến về mặt chiến thuật, trong đó có việc điều chỉnh để triển khai từ máy bay không người lái và sử dụng các linh kiện được sản xuất bằng công nghệ in 3D.
Thực tiễn chiến trường đã làm nổi bật một bài học quan trọng đối với các lực lượng quân sự phương Tây vốn ít tham gia chiến đấu trên chiến hào hiện đại. Đây là kiểu tác chiến tiêu hao mà các binh sỹ có nhu cầu rất cao đối với những loại đạn dược bộ binh cơ bản, trong đó có lựu đạn.
Chiến trường Ukraine được bao phủ bởi mạng lưới chiến hào dày đặc, khác xa với môi trường tác chiến mà quân đội phương Tây đã quen thuộc trong nhiều thập kỷ qua. Trong bối cảnh này, binh sĩ cần các công sự để ẩn nấp và phòng thủ trước hỏa lực đối phương cũng như sự giám sát liên tục từ máy bay không người lái trên không. Giao tranh diễn ra khốc liệt, xoay quanh việc giữ vững hoặc giành quyền kiểm soát những tuyến chiến hào và hầm trú ẩn — các vị trí mang ý nghĩa sống còn trên trận địa.
Một cựu binh Mỹ từng tham chiến tại Ukraine cho biết trong môi trường chiến hào, lựu đạn cầm tay là phương tiện tác chiến đặc biệt quan trọng. Theo ông, khi di chuyển qua các tuyến chiến hào, lựu đạn gần như trở thành vũ khí hiệu quả nhất để đối phó với đối phương.
Ông mô tả các cuộc giao tranh thường diễn ra ở cự ly cực gần. Trong một số tình huống đối đầu với lực lượng Nga, khoảng cách giữa hai bên ngắn đến mức binh sĩ có thể tiếp xúc trực tiếp bằng nòng súng trường.
Theo cựu binh này, chiến hào là môi trường chiến đấu hỗn loạn, địa hình phức tạp và rất khó kiểm soát. Việc tấn công một tuyến chiến hào tương đương với việc xâm nhập vào không gian mà đối phương đã chiếm giữ và quen thuộc trong thời gian dài. Những binh sĩ phòng thủ nắm rõ từng ngóc ngách, khúc quanh và điểm che chắn, vì vậy họ có lợi thế lớn trong giao tranh cận chiến.
Một cựu binh người Anh từng chiến đấu tại Ukraine cho biết, ông luôn mang theo lựu đạn trong khi thực hiện nhiệm vụ tấn công lẫn trinh sát. Theo ông, các loại lựu đạn do Mỹ và Anh sản xuất được binh sĩ Ukraine đánh giá cao và đặc biệt coi trọng.
Trung tá Davidson, một chỉ huy trong Chiến dịch Interflex — chương trình huấn luyện do Anh dẫn dắt dành cho binh lính Ukraine — cho biết lực lượng Ukraine sử dụng lựu đạn với tần suất rất lớn, vì thế các tân binh được huấn luyện rất kỹ nội dung này để có thể bắt kịp điều kiện chiến trường.
Trên thực địa, các binh sỹ sử dụng nhiều loại lựu đạn khác nhau, trong đó có lựu đạn phân mảnh, lựu đạn nổ, lựu đạn gây choáng và một số loại lựu đạn hóa học, tùy theo mục đích tác chiến và tình huống cụ thể.
Một sĩ quan Ukraine gần đây cho biết lựu đạn khói có thể được sử dụng để tạo màn che, làm giảm tầm nhìn nhằm hỗ trợ việc sơ tán binh sĩ bị thương khỏi khu vực giao tranh. Tuy nhiên, sĩ quan này cũng lưu ý rằng việc sử dụng khói có thể mang lại rủi ro, bởi nó dễ thu hút sự chú ý của lực lượng Nga.
Hạn chế nguồn cung
Lựu đạn mà Ukraine sử dụng có nguồn gốc đa dạng, từ các kho dự trữ thời Liên Xô cho đến nguồn cung từ các quốc gia đối tác phương Tây.
Theo một bản cập nhật của Bộ Quốc phòng Mỹ công bố vào tháng 1/2025, Washington đã viện trợ cho Ukraine hơn 50.000 súng phóng lựu và vũ khí cá nhân, cùng hơn 500 triệu viên đạn súng bộ binh và lựu đạn. Mỹ không phải là quốc gia duy nhất cung cấp các loại vũ khí này. Quy mô viện trợ cho thấy vai trò thiết yếu của lựu đạn và đạn dược bộ binh trong các hoạt động tác chiến ở tuyến đầu.
Bên cạnh nguồn viện trợ từ bên ngoài, Ukraine cũng đang tăng cường xuất lựu đạn, nhằm bổ sung nguồn cung và đáp ứng nhu cầu lớn, liên tục của chiến trường. Phía Nga cũng sử dụng rộng rãi các loại lựu đạn đặc biệt khi thiết lập bẫy mìn trong chiến hào và tại các khu vực đô thị, làm gia tăng mức độ nguy hiểm của hoạt động cận chiến.
Tác động của tình trạng thiếu hụt lựu đạn được phía Ukraine cảm nhận rõ rệt trong những giai đoạn nguồn viện trợ bị gián đoạn. Trong các đợt luân chuyển lực lượng, những binh sĩ sắp rời vị trí thường được yêu cầu để lại toàn bộ lựu đạn và đạn dược còn lại cho đơn vị tiếp quản.
Từ lâu, lựu đạn đã là vũ khí chủ lực trong tác chiến bộ binh, trong đó có cả các cuộc xung đột tại Iraq và Afghanistan thời gian gần đây. Tuy nhiên, xung đột Nga-Ukraine đã cho thấy tầm quan trọng đặc biệt của vũ khí này trong một cuộc chiến tiêu hao quy mô lớn, nơi hệ thống chiến hào kéo dài hàng kilomet và các trận giao tranh diễn ra liên tục trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm.
Vốn là công cụ tiêu chuẩn trong giao tranh ở cự ly gần, lựu đạn càng trở nên cần thiết trong bối cảnh mạng lưới chiến hào dày đặc, tình trạng thiếu hụt đạn dược và sự thay đổi chiến thuật liên tục của các bên tham chiến.
Bên cạnh việc sử dụng trực tiếp trong cận chiến, lựu đạn còn được triển khai theo những cách thức mới, bao gồm việc thả từ máy bay không người lái trong các trận đánh dọc toàn tuyến mặt trận. Hình thức này cho phép tấn công binh sĩ đối phương, hầm trú ẩn, điểm ẩn nấp và thậm chí cả phương tiện cơ giới.
|
|
