Xu hướng thương mại tức thời nở rộ tại Trung Quốc

[Romano]

Ngành bán lẻ tức thời (instant retail) tại Trung Quốc – chỉ các đơn hàng trực tuyến được giao trong vòng một giờ – đang tăng trưởng mạnh mẽ.Tập đoàn giao đồ ăn hàng đầu Trung Quốc Meituan vừa báo cáo lợi nhuận ròng quý I/2025 đạt 10,9 tỷ NDT (1,52 tỷ USD), tăng 46% so với mức tương ứng 5,2 tỷ NDT của cùng kỳ năm 2024. Trong khi đó, “ông lớn” thương mại điện tử Alibaba đã vượt mốc 40 triệu đơn hàng mỗi ngày chỉ sau một tháng triển khai dịch vụ bán lẻ tức thời.

Alibaba cho biết nền tảng “Taobao Instant Commerce” của họ – giao hàng trong 60 phút – đã kết nối các nhà bán hàng từ ứng dụng giao đồ ăn Ele.me vào ứng dụng mua sắm chính Taobao. Đây là một phần trong chiến lược lớn hơn của các nền tảng thương mại điện tử Trung Quốc nhằm rót hàng tỷ NDT vào lĩnh vực bán lẻ tức thời trong vài tháng gần đây.

Meituan – đơn vị vận hành ứng dụng cung cấp nhiều dịch vụ như chia sẻ xe đạp, đặt vé, bản đồ – cũng công bố doanh thu quý I/2025 đạt 86,6 tỷ NDT (12,1 tỷ USD), tăng so với mức tương ứng 73,3 tỷ NDT của cùng kỳ năm ngoái. Mức tăng 18% này cao hơn dự báo của giới phân tích (tăng 16,5%) do Meituan tập trung thu hút người tiêu dùng tiết kiệm chi tiêu bằng các sản phẩm và dịch vụ giá hợp lý.

Trong năm nay, các “đại gia” thương mại điện tử đang cạnh tranh quyết liệt để giành thị phần trong lĩnh vực bán lẻ tức thời đang phát triển nhanh chóng. Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết thị trường này đã đạt quy mô 650 tỷ NDT (89 tỷ USD) vào năm 2023 và dự kiến sẽ vượt 2.000 tỷ NDT vào năm 2030, tương đương tốc độ tăng trưởng 28% mỗi năm – cao hơn nhiều so với mức tăng trưởng 11% của thương mại điện tử truyền thống.

Theo một khảo sát của công ty nghiên cứu thị trường NielsenIQ được công bố đầu tháng này, bán lẻ tức thời cũng đang thay đổi thói quen tiêu dùng. Cụ thể, 72% người dùng dịch vụ này dưới 35 tuổi, trong đó thế hệ Gen Z (thế hệ trẻ được sinh ra từ khoảng năm 1997 tới năm 2012) chiếm phần lớn. Nhóm người trẻ này được cho là ưu tiên tốc độ và trải nghiệm hơn là giá cả, và yếu tố tiết kiệm thời gian, tiếp cận sản phẩm nhanh đang trở thành tiêu chí quan trọng khi mua sắm.Hồi tháng 2/2025, nhà bán lẻ trực tuyến JD.com đã phản ứng trước việc Meituan mở rộng sang các lĩnh vực khác ngoài giao đồ ăn và tập trung vào mục tiêu giao hàng trong vòng một giờ – bằng cách lấn sân sang mảng giao đồ ăn cốt lõi của Meituan.

Alibaba – sở hữu ứng dụng giao đồ ăn lớn thứ hai Trung Quốc là Ele.me – cũng đang tăng cường đầu tư vào lĩnh vực bán lẻ tức thời.
Theo các nhà phân tích của công ty dịch vụ tài chính Morningstar (Mỹ), Meituan hiện chiếm gần 70% thị phần giao hàng tại Trung Quốc. Tuy nhiên, việc bảo vệ thị phần này có thể khiến Meituan phải chi mạnh tay trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, gây sức ép lên biên lợi nhuận của các nhà bán lẻ.

Ngoài ra, Meituan và những đối thủ như JD.com hay Alibaba cũng có thể đối mặt với rủi ro từ phía cơ quan quản lý. Tổng cục quản lý thị trường nhà nước Trung Quốc (SAMR) gần đây đã soạn thảo hướng dẫn mới về cách các nền tảng này thu phí từ người bán.