Ukraine đã ký thỏa thuận khoáng sản với Anh từ tháng 1?

[Romano]

Khi thỏa thuận Mỹ - Ukraine nguy cơ đổ bể, thông tin từ báo chí Anh gây chú ý về "thỏa thuận 100 năm" giữa Kiev và London, bao gồm điều khoản khai thác khoáng sản.
Theo Reuters, Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 3/3 ám chỉ vẫn có thể kí thỏa thuận khoáng sản với Ukraine, bất chấp xích mích gần đây giữa ông và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky. Hai nhà lãnh đạo bất ngờ dừng cuộc gặp mặt trực tiếp hôm 28/2, khi Mỹ cho rằng Ukraine không muốn hòa bình và không trân trọng dù Mỹ đã viện trợ quân sự, còn Kiev nhất định muốn có bảo đảm an ninh thì mới kí bất kì thỏa thuận nào.

Khi được hỏi có phải thỏa thuận đã chấm hết, ông Trump phủ nhận và vẫn mô tả đó là "một thỏa thuận tuyệt vời đối với chúng tôi". Nhà lãnh đạo Mỹ cho biết ông sẽ cập nhật tình hình vào đêm 4/3.Khi Mỹ và Ukraine vẫn đang cố gắng tìm tiếng nói chung, châu Âu, trong đó nổi bật là Pháp và Anh, nỗ lực đưa ra đề xuất của riêng mình. Sau thời gian lo ngại bị gạt ra bên lề khỏi các cuộc đàm phán, châu Âu đang tích cực tìm giải pháp để đảm bảo an ninh của chính mình đồng thời lèo lái quan hệ liên minh xuyên Đại Tây Dương.

Cùng thời điểm diễn ra cuộc gặp giữa nhà lãnh đạo Mỹ - Ukraine hôm 28/2, tờ The i Paper của Anh đưa tin chính phủ nước này được cảnh báo về việc thỏa thuận khoáng sản của Tổng thống Mỹ Donald Trump với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky có nguy cơ làm suy yếu lợi ích của Anh trong việc khai thác các cơ hội tài nguyên thiên nhiên của Ukraine.

Theo đó, vào tháng 1, Thủ tướng Anh Keir Starmer và Tổng thống Zelensky ký thỏa thuận quan hệ đối tác kéo dài 100 năm về hợp tác chặt chẽ hơn giữa hai nước.

Thỏa thuận có chín trụ cột nhất trí hợp tác chặt chẽ hơn: quốc phòng; an ninh; hàng hải; kinh tế và thương mại; năng lượng và khí hậu; công lý; chống sự can thiệp thù địch; khoa học và công nghệ; văn hóa và thể thao.

Trong lĩnh vực năng lượng và khí hậu, Vương quốc Anh và Ukraine nhất trí hỗ trợ "phát triển chiến lược khoáng sản quan trọng của Ukraine và các cấu trúc quản lý cần thiết để hỗ trợ tối đa hóa lợi ích từ tài nguyên thiên nhiên của Ukraine, thông qua khả năng thành lập Nhóm công tác chung".Văn bản ràng buộc về mặt pháp lý có hiệu lực trong 100 năm, nhưng các điều khoản của văn bản có thể được sửa đổi bất kỳ lúc nào nếu cả hai bên đồng ý. Bất kỳ tranh chấp nào về việc giải thích thỏa thuận sẽ được giải quyết thông qua tham vấn giữa hai chính phủ.

Trong khi đó thỏa thuận giữa Mỹ và Ukraine được hiểu là sẽ trao cho Mỹ quyền tiếp cận rộng rãi vào nguồn khoáng sản của Ukraine để đổi lấy đầu tư và xây dựng lại cơ sở hạ tầng sau chiến tranh - làm dấy lên lo ngại rằng lợi ích của Anh có thể bị ảnh hưởng.

Theo The i Paper, áp lực buộc các chính phủ phải đáp ứng các cam kết phát thải ròng bằng 0, cũng như tình trạng bất ổn toàn cầu ngày càng gia tăng, dẫn đến cuộc chạy đua toàn cầu về tài nguyên thiên nhiên được sử dụng trong cả quá trình chuyển đổi xanh - chẳng hạn như pin cho xe điện và tấm pin mặt trời - và lĩnh vực quốc phòng.

Ukraine được cho là có khoảng 5% nguyên liệu thô quan trọng của thế giới, bao gồm than chì, titan, lithium, berili, urani, đồng, chì, kẽm, bạc, niken và coban, cũng như đất hiếm được sử dụng trong sản xuất tua bin gió, vũ khí và thiết bị điện tử.

Sau cuộc gặp căng thẳng giữa ông Trump và ông Zelensky, ông Starmer cũng đã gặp ông Trump.

Khi được The i Paper hỏi về tác động của thỏa thuận Trump - Zelensky đối với thỏa thuận của Vương quốc Anh về khoáng sản của Ukraine, Bộ Ngoại giao Anh từ chối trả lời, tuyên bố rằng họ muốn hỗ trợ các biện pháp chấm dứt chiến tranh.

Nhưng có thông tin cho biết Ngoại trưởng Anh David Lammy đã nói chuyện với ông Zelensky về khoáng sản trong các cuộc đàm phán tại Kiev vào tuần cuối tháng 2 - một dấu hiệu cho thấy chính quyền ông Starmer vẫn muốn tiếp cận nguồn tài nguyên của Ukraine.

Bộ Ngoại giao Anh cũng cho biết các cuộc thảo luận giữa Mỹ và Ukraine là vấn đề của hai chính phủ này và cả ba nước đều muốn thấy một “hòa bình lâu dài”. Vương quốc Anh ủng hộ “bất kỳ sự phát triển nào giúp mang lại tương lai an toàn, thịnh vượng và ổn định cho Ukraine”.

Liên minh châu Âu hôm 3/3 cũng cho biết đã đưa ra thỏa thuận riêng về "vật liệu quan trọng" cho Ukraine. Ủy viên Chiến lược Công nghiệp của châu Âu Stéphane Séjourné nói "21 trong số 30 vật liệu quan trọng mà châu Âu cần có thể được Ukraine cung cấp trong quan hệ đối tác đôi bên cùng có lợi".