Từ thói quen “ṃ điện thoại” tới tham vọng mới của Google
Một ngày bạn với tay bao nhiêu lần để mở khóa điện thoại, xem đường, nhận cuộc gọi video hay gơ vội một câu hỏi trên Google? Có lẽ là quá nhiều để c̣n đếm được. Google muốn thay đổi chính thói quen đó. Gă khổng lồ t́m kiếm đang đặt cược vào một thế hệ kính thông minh mới, dùng trí tuệ nhân tạo để kéo mọi thao tác quen thuộc trên smartphone lên ngay trước mắt người dùng, thông qua camera, micro và một màn h́nh nhỏ nằm trong tṛng kính.
Tại hội nghị I/O và trong buổi tŕnh diễn riêng với giới báo chí, Google lần đầu cho thấy bức tranh rơ ràng hơn về cặp kính chạy nền tảng Android XR và trợ lư Gemini AI. Nếu thành công, đây có thể là bước chuyển tiếp từ “kỷ nguyên nh́n xuống màn h́nh” sang “kỷ nguyên nh́n thẳng ra thế giới” nhưng vẫn được AI th́ thầm vào tai.
Bài học cay đắng từ Google Glass và áp lực của làn sóng mới
Cách đây gần một thập kỷ, Google Glass từng gây sốt rồi rơi tự do: xấu, đắt, ít tính năng, lại gợi lên nỗi sợ bị quay lén mọi lúc mọi nơi. Phản ứng dữ dội của xă hội khiến dự án coi như chết lâm sàng. Lần trở lại này, Google thừa nhận đă học được bài học đó. Kính mới trông giống kính cận b́nh thường hơn, được hợp tác sản xuất cùng các hăng thời trang như Warby Parker, Gentle Monster. Trên gọng kính có đèn báo mỗi khi camera hoặc mô h́nh chỉnh sửa ảnh AI hoạt động, và người dùng có thể xóa lịch sử tương tác ngay trong ứng dụng.
Áp lực cạnh tranh cũng khác hẳn so với thời Google Glass. Meta khoe rằng ḍng Ray-Ban thông minh mới “bán sạch trong gần như mọi cửa hàng chỉ sau 48 giờ”, chứng tỏ nhu cầu dành cho thiết bị đeo thông minh là có thật. Nhưng cũng chính Meta, cùng hàng loạt hăng khác, đă từng thất bại khi cố biến kính VR và AR thành món đồ mỗi nhà đều phải có. Google bước vào một thị trường vừa đầy hứa hẹn, vừa rải rác xác của những cuộc thử nghiệm dở dang.
Khi kính biết trả lời, dịch tiếng, chỉ đường và… “hóa phép” căn pḥng
Về cơ bản, kính thông minh của Google cho phép làm những việc quen thuộc mà không cần chạm tay vào điện thoại: chụp ảnh, nhận chỉ đường, trả lời cuộc gọi, tra cứu thông tin về vật thể ngay trong tầm nh́n. Người đeo có thể nh́n một kệ sách và hỏi Gemini: “Có cần đọc các phần trước của bộ truyện này không?” hay liếc qua quầy rau củ và hỏi “Mấy quả ớt này có cay không?”.
Trong bản demo mới, Google c̣n cho thấy sức mạnh “ảo thuật” của AI h́nh ảnh: chỉ cần chụp căn pḥng, ra lệnh bằng giọng nói, bức ảnh lập tức được biến thành khung cảnh Bắc Cực với băng tuyết và tuần lộc – tất cả diễn ra trong tích tắc. Hấp dẫn, nhưng cũng gây rợn người v́ khả năng chụp, chỉnh sửa và “làm giả” h́nh ảnh nhanh đến mức mọi ranh giới thực – ảo trở nên mong manh.
Không thay thế smartphone, nhưng làm tốt hơn ở vài việc
Google không mơ mộng rằng kính sẽ giết chết smartphone. Ngay chính giám đốc phụ trách Android XR cũng thừa nhận điện thoại vẫn là trung tâm của đời sống kỹ thuật số trong tương lai gần. Nhưng kính có thể làm tốt hơn ở những t́nh huống nhất định.
Khi đi bộ trong thành phố lạ, thay v́ dán mắt vào màn h́nh xem mũi tên, bạn chỉ cần nh́n thẳng và thấy mũi tên nhỏ hiện ngay gần tầm nh́n, bản đồ thu nhỏ sẽ xuất hiện khi liếc xuống. Khi nói chuyện với người dùng ngôn ngữ khác, bạn không phải cúi xuống nh́n ḍng dịch; phụ đề có thể xuất hiện ngay trước mắt, đồng thời Gemini th́ thầm bản dịch vào tai. Những thao tác đó giúp bạn bớt “tách ḿnh khỏi thế giới” như mỗi lần rút điện thoại ra.
Dĩ nhiên, sự vụng về là khó tránh khỏi. Trong các bản thử, người đeo đôi khi nói khi Gemini chưa “lắng nghe”, hoặc vô t́nh ngắt lời trợ lư ảo. Những va vấp xă giao kiểu này là lư do v́ sao smartphone sẽ chưa biến mất: chúng ta vẫn cần một thiết bị quen thuộc, dễ kiểm soát và ít gây chú ư hơn.
Hai phiên bản kính, mở cửa cho cả iPhone
Google dự tính bán kính ở hai cấu h́nh: bản đầy đủ với màn h́nh hiển thị, và bản chỉ có âm thanh – giống một chiếc tai nghe thông minh gắn trong gọng kính. Đáng chú ư, sản phẩm c̣n tương thích với cả iPhone, cho thấy Google không muốn tự giới hạn ḿnh trong hệ sinh thái Android. Song song đó là một mẫu cao cấp hơn với hai màn h́nh, đủ sức hiển thị đồ họa chi tiết, nhưng thời điểm ra mắt vẫn được giữ kín.
Giống như Android trên smartphone, Android XR không chỉ phục vụ riêng phần cứng của Google. Samsung, Xreal – hăng chuyên về kính AR – nằm trong nhóm đối tác đầu tiên xây dựng thiết bị dựa trên nền tảng này. Nếu Android từng đưa Google tiến vào “kỷ nguyên di động”, họ hy vọng Android XR sẽ lặp lại kỳ tích đó trong kỷ nguyên kính và headset.
Ranh giới mong manh giữa tiện lợi và “xă hội bị giám sát”
Tuy cố gắng chứng minh đă “thấm bài học” từ Google Glass, Google vẫn không thể né những câu hỏi khó: khi một cặp kính có thể lặng lẽ ghi lại mọi thứ người đeo nh́n thấy, rồi gửi lên đám mây cho AI phân tích, ai sẽ sở hữu những dữ liệu đó? Làm sao để người xung quanh biết ḿnh đang bị chụp hay quay? Đèn báo trên gọng kính là một tín hiệu, nhưng liệu có đủ để xóa nỗi ám ảnh “bị theo dơi”?
Bản thân Google cũng hiểu, kính có thể thất bại chỉ v́ xă hội không chấp nhận. Không ai muốn ngồi trong quán cà phê, nh́n quanh đâu đâu cũng thấy kính đen bí ẩn, không biết phía sau đó là mắt người hay cảm biến. Bài toán không chỉ là phần cứng, phần mềm, mà c̣n là những quy chuẩn ứng xử mới mà công nghệ áp đặt lên đời sống.
Cuộc đánh cược vào tương lai của AI đeo trên mặt
Dẫu vậy, những người như Chi Xu – nhà sáng lập Xreal – vẫn tin “AI là chuyện thật, không phải bong bóng”. Trong mắt họ, kính thông minh kết hợp với mô h́nh AI như Gemini sẽ là giao diện tự nhiên nhất giữa con người và máy tính trong thập kỷ tới. Thay v́ gơ, chạm, vuốt, chúng ta nói, nh́n, chỉ tay, và thiết bị sẽ hiểu.
Google, một lần nữa, chọn đứng trên tuyến đầu của cuộc chơi đó. Nếu kính Android XR với Gemini thành công, gọng kính sẽ trở thành mảnh đất mới cho quảng cáo, dịch vụ, trợ lư cá nhân – bổ sung thêm một “hệ sinh thái” quanh chiếc điện thoại. C̣n nếu thất bại, nó chỉ là một chương nữa trong lịch sử những thiết bị “đẹp trong demo, lạ lẫm ngoài đời” của Thung lũng Silicon.
Câu hỏi cuối cùng vẫn thuộc về người dùng: chúng ta có sẵn sàng đeo lên mặt không chỉ một cặp kính, mà là cả thế giới số – với mọi tiện lợi, cám dỗ và rủi ro của nó – hay không?
