Nga bắt đầu sử dụng loại máy bay không người lái (UAV) phản lực mới “Geran-3” thực hiện các đợt tấn công quy mô lớn nhằm vào Ukraine, trong đó có nhiều đợt nhắm vào thủ đô Kiev.
Máy bay không người lái phản lực cảm tử Geran-3 của Nga. Ảnh: Sohu.
Bản sao của “Shahed-238” của Iran
Theo trang truyền thông quân sự Ukraine Militarnyi, loại UAV này do Iran thiết kế với tên gọi “Shahed-238”, nhưng tại Nga nó đổi tên thành “Geran-3”. Loại máy bay không người lái này đã được sử dụng quy mô lớn trong đợt tấn công kết hợp tên lửa và UAV diễn ra đêm 30 rạng ngày 31/7.
Đây là lần đầu tiên có bằng chứng cho thấy UAV “Shahed-238” hay “Geran-3” được triển khai quy mô lớn trên chiến trường. Lực lượng phòng không Ukraine nói đã đánh chặn được nhiều chiếc UAV này tại nhiều khu vực chiến sự khác nhau.
Người phát ngôn của Không quân Ukraine, ông Yurii Ihnat, cho biết: “Với tốc độ nhanh và quỹ đạo bay đặc biệt, ‘Geran-3’ đã đặt ra những thách thức mới cho lực lượng phòng không Ukraine. Xét về các thông số bay, ‘Geran-3’ trên radar trông giống như một tên lửa hành trình hơn, có thể bay với tốc độ hơn 500 km/h, và có thể đạt tới hơn 700 km/h khi lao xuống mục tiêu. Trần bay tác chiến lên tới 9.000 mét. Điều đó có nghĩa là không phải hệ thống phòng không nào của Ukraine hiện có cũng có khả năng đánh chặn loại mục tiêu như vậy”.
UAV Geran-3 nhìn từ phía sau. Ảnh: Sohu.
So với thế hệ trước là “Shahed-136” (Nga gọi là “Geran-2”), “Geran-3” có một số điểm khác biệt quan trọng. Nguồn tin từ Nga cho biết mẫu UAV mới này được trang bị động cơ phản lực, giúp nó bay nhanh hơn và cao hơn “Geran-2” sử dụng động cơ cánh quạt. Theo dữ liệu từ các cơ quan tuyên truyền Nga, “Geran-3” có sải cánh khoảng 3 mét, chiều dài thân 3,5 mét, trần bay tối đa 9.100 mét, thời gian bay lên tới 2 giờ và trọng lượng cất cánh tối đa 380 kg – nặng hơn đáng kể so với “Geran-2”.
“Geran-3” lần đầu tiên được công khai nhắc đến vào tháng 2, mặc dù đã có những suy đoán từ trước đó. Tháng 6/2025, quân đội Ukraine đã thu được xác một UAV “Geran-3” mang số hiệu U-36. Các chuyên gia phân tích cho rằng phát hiện này cho thấy Nga đã bắt đầu sản xuất hàng loạt loại UAV này trong nước.ới Khác với loại “Geran-2” (“Shahed-136”) trước đây có tiếng động cơ cánh quạt rất ồn đặc trưng, “Geran-3” có âm thanh giống hệt động cơ phản lực, gây khó khăn hơn cho việc phát hiện sớm bằng âm thanh. Ông Ihnat nhấn mạnh: “Âm thanh này rất đặc trưng – đúng kiểu của loại UAV phản lực, chứ không phải động cơ cánh quạt”.
“Geran-3”: Linh kiện đa quốc gia và cấu hình tác chiến đa dạng
Nguồn động lực của mẫu UAV này là bản sao của động cơ Tolou-13 của Cộng hòa Séc, được sản xuất tại đặc khu kinh tế Alabuga ở Tatarstan. Ban đầu Nga sử dụng bộ linh kiện từ Iran, nhưng hiện UAV “Geran-3” đã từng bước nội địa hóa, kết hợp khung thân do Nga chế tạo, linh kiện điện tử Trung Quốc, và các bộ phận đến từ Mỹ, Canada, Thụy Sĩ thông qua các kênh trung gian. Cấu trúc thân máy cũng đã được gia cố để phù hợp với động cơ phản lực.
Các nguồn tin cho rằng “Geran-3” có nhiều phiên bản tác chiến khác nhau. Ngoài biến thể dẫn đường tiêu chuẩn, còn có các biến thể mang đầu dò hồng ngoại, radar thụ động hoặc quang điện, cho phép truy đuổi mục tiêu theo nguồn nhiệt hoặc tiêu diệt hệ thống phòng không. Khối lượng đầu đạn dao động từ 50 đến 300 kg, bán kính tác chiến khoảng 1.200 km.
Mảnh xác Geran-3 bị Ukraine thu được hồi tháng 6/2025. Ảnh: Sohu.
Việc triển khai “Geran-3” đặt ra thách thức nghiêm trọng đối với hệ thống phòng không Ukraine. Với khả năng bay cao, tốc độ lớn, hiệu quả của các loại pháo phòng không bị suy giảm mạnh, buộc bên phòng thủ phải sử dụng những hệ thống tên lửa đắt tiền hơn như NASAMS hoặc Buk. Dù đặc điểm hồng ngoại của “Geran-3” khá rõ, nhưng nó lại cung cấp cho quân đội Nga một phương án tấn công chi phí thấp và phản ứng nhanh hơn so với tên lửa hành trình.
Việc sản xuất hàng loạt và đưa vào sử dụng UAV “Geran-3” phản ánh chiến lược quốc phòng của Nga trong việc sử dụng thiết kế Iran, sản xuất nội địa và khai thác chuỗi cung ứng "xám" toàn cầu. Điều này không chỉ làm thay đổi kiểu đe dọa trên không mà Ukraine phải đối mặt, mà còn buộc Ukraine và các đồng minh phải đánh giá lại cách bố trí nguồn lực phòng không để đối phó với mối đe dọa tầm cao – tốc độ cao mới này.
Sự phát triển liên tục về chiến thuật UAV của Nga cho thấy họ đang cố gắng làm mờ ranh giới giữa UAV và tên lửa hành trình tầm thấp, nhằm phá vỡ mạng lưới phòng không nhiều tầng của Ukraine. Những UAV phản lực có tốc độ cao và kích thước lớn này đã làm giảm thời gian phản ứng của lực lượng phòng không Ukraine, đồng thời tạo thêm áp lực cho các kho tên lửa và nhân viên vận hành radar.
Kể từ cuối năm 2022, khi lần đầu tiên sử dụng UAV “Geran-2” (“Shahed-136”), Nga đã phụ thuộc vào loại vũ khí kiểu “đạn dạo” này để tấn công hạ tầng cơ sở, mục tiêu quân sự và dân sự của Ukraine. Việc phiên bản UAV phản lực mới xuất hiện là một bước tiến công nghệ, cho thấy Nga tiếp tục tích hợp công nghệ nhập khẩu và nội địa nhằm tăng cường khả năng tấn công tầm xa.
Tóm lại, các chuyên gia quốc phòng Ukraine nhận định rằng, mặc dù “Geran-3” không thể làm thay đổi được cục diện chiến trường, nhưng đặc điểm tốc độ và tín hiệu radar của nó có thể khiến việc đánh chặn trở nên khó khăn hơn.
VietBF@ sưu tập
