Theo như tỷ phú Elon Musk không phải là thành viên chính thức bộ máy chính phủ tổng thống Donald Trump nhưng lại chiếm sóng trong cuộc họp nội các này với kế hoạch cắt giảm sâu rộng bộ máy chính phủ, tỷ phú Elon Musk đã tham dự cuộc họp nội các đầy đủ đầu tiên trong nhiệm kỳ 2 của ông Donald Trump .
Trong cuộc họp nội các đầy đủ đầu tiên của nhiệm kỳ thứ hai tại Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump cùng tỷ phú Elon Musk nhấn mạnh kế hoạch cắt giảm mạnh mẽ quy mô chính phủ liên bang.
"Chúng ta đơn giản là không thể duy trì một quốc gia với khoản nợ công lên đến 2.000 tỷ USD", ông Musk phát biểu. "Lãi suất nợ công giờ đây còn lớn hơn cả chi tiêu quốc phòng... Nếu tình trạng này tiếp diễn, về cơ bản là nước Mỹ sẽ phá sản".
Bộ đội Trump-Musk tuyên bố rằng các biện pháp quyết liệt là cần thiết để kiểm soát thâm hụt ngân sách, bất chấp những phản ứng trái chiều từ dư luận và giới chức trách, theo Guardian.
Bên cạnh đó, "viên chức chính phủ đặc biệt" cũng lên tiếng về email "bạn đã làm gì trong tuần qua" khiến hơn 2,3 triệu viên chức chính phủ choáng váng vào tuần trước, vốn được xem là một động thái quyết liệt trong nỗ lực tinh gọn bộ máy chính quyền của ông Musk và Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE).
Vai trò của Elon Musk
Dù Tổng thống Trump và tỷ phú Musk quyết tâm thúc đẩy kế hoạch cắt giảm, nhiều cuộc thăm dò gần đây cho thấy phần lớn người dân Mỹ phản đối chiến dịch thu nhỏ chính phủ. Các thành viên đảng Cộng hòa tại Quốc hội đã phải đối mặt với sự phản đối dữ dội trong các buổi tiếp xúc cử tri, theo New York Times.
Các quan chức an ninh quốc gia cũng bày tỏ lo ngại về một số biện pháp kiểm soát nhân sự mà ông Musk đề xuất.
Đặc biệt, chỉ thị yêu cầu nhân viên liên bang báo cáo năm thành tựu mỗi tuần đã gây tranh cãi, buộc chính quyền phải điều chỉnh yêu cầu và cho phép nhân viên chỉ cần ghi "đang xử lý thông tin mật" nếu cần thiết.
Tại cuộc họp nội các hôm 26/2 (giờ địa phương), ông Musk giải thích rằng email nói trên "không dùng để đánh giá hiệu suất làm việc" mà là "một phép thử" để xác định những viên chức không tập trung vào công việc.
Tỷ phú Musk cũng nói thêm rằng Tổng thống Trump đã phê duyệt việc gửi đi email thông qua Văn phòng Nhân sự Liên bang (OPM).
Việc ông Musk có ảnh hưởng sâu rộng trong quá trình cải tổ chính phủ, với đỉnh điểm là được tham dự cuộc họp nội các đầy đủ dù không phải thành viên chính thức, một lần nữa làm dấy lên câu hỏi về vai trò thực sự của tỷ phú này.
Xuất hiện trong cuộc họp, CEO của Tesla và SpaceX - đội mũ lưỡi trai đen "Make America Great Again" (Đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại) và áo thun "Tech Support" (Hỗ trợ kỹ thuật). Trong một cuộc phỏng vấn cùng ông Trump với Fox News hồi giữa tháng 2, tỷ phú Musk cũng đã mặc chiếc áo thun này.
"Ông ấy là hỗ trợ kỹ thuật của tổng thống à?", một phóng viên hỏi ông Trump.
"Anh ấy có vai trò còn hơn như thế rất nhiều", ông Trump đáp, bỏ ngỏ câu trả lời về vai trò thực sự của ông Musk trong chính quyền. Tuy nhiên, sức ảnh hưởng sâu rộng của tỷ phú Musk ở Washington đã được thị phạm, thông qua một loạt hoạt động tinh giảm bộ máy chính quyền và lời cam kết cắt giảm hàng tỷ USD.
Email "bạn đã làm gì trong tuần qua" của tỷ phú Musk thông qua OPM đã khiến Washington choáng váng với lựa chọn "trả lời hoặc bị thôi việc". Ảnh: Reuters.
Dù ông Trump cam kết cân bằng ngân sách và trả nợ công, thực tế cho thấy nhiệm kỳ trước của ông tại Nhà Trắng đã làm gia tăng khoản nợ quốc gia thêm 8,4 nghìn tỷ USD, theo Guardian.
Hiện tại, với mục tiêu "cắt giảm 4 tỷ USD mỗi ngày" đến hết tháng 9 mà ông Musk cam kết, việc các biện pháp của DOGE có đem lại hiệu quả hay không vẫn còn là dấu hỏi lớn.
Đồng lòng cắt giảm
Ngay trong phiên họp hôm 26/2 (giờ địa phương), Tổng thống Trump tái khẳng định sự ủng hộ đối với Musk và đội ngũ DOGE do tỷ phú gốc Nam Phi đồng lãnh đạo.
"Chúng ta sẽ thu gọn bộ máy hành chính một cách chưa từng có. Có ai phản đối Elon (Musk) không?", ông Trump hỏi, đáp lại là một tràng cười pha lẫn chút lo sợ của phiên họp. "Nếu các bạn phản đối thì tôi sẽ ném anh ấy ra ngoài".
Tỷ phú Musk, người không giữ chức vụ chính thức trong nội các nhưng đóng vai trò cố vấn chủ chốt, cảnh báo rằng Mỹ có thể "phá sản" nếu không thực hiện cắt giảm ngân sách quy mô lớn.
CEO Tesla nhấn mạnh rằng đội ngũ của ông đang hướng tới việc giảm 1.000 tỷ USD thâm hụt ngân sách vào năm 2026.
Phiên họp nội các đầu tiên trong nhiệm kỳ hai của Tổng thống Donald Trump hôm 26/2 (giờ địa phương). Ảnh: Reuters.
Chính quyền Tổng thống Trump đã yêu cầu các cơ quan liên bang nộp kế hoạch cắt giảm nhân sự quy mô lớn vào tháng 3 và tháng 4. Đến nay, hàng nghìn nhân viên chính phủ đã bị sa thải, chủ yếu là những người đang trong thời gian thử việc. Ngoài ra, khoảng 75.000 nhân viên khác đã chấp nhận đơn từ chức được trì hoãn với bảy tháng lương và phúc lợi.
Russell T. Vought, Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách, cùng Charles Ezell, quyền Giám đốc Văn phòng Nhân sự Liên bang (OPM), đã gửi một bản ghi nhớ dài bảy trang đến các lãnh đạo cơ quan, yêu cầu "loại bỏ tối đa" các vị trí không bắt buộc theo luật định.
Cũng trong phiên họp nội các hôm 26/2 (giờ địa phương), Tổng thống Trump ca ngợi kế hoạch của Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) hướng tới cắt giảm 65% nhân sự. Người đứng đầu Nhà Trắng cũng khuyến khích các cơ quan khác tiến hành cắt giảm với quy mô tương tự.
Quá trình thực hiện sự tinh gọn sẽ được thực hiện bởi các lãnh đạo cơ quan liên bang. Bản ghi nhớ của hai ông Vought và Ezell cũng kêu gọi giới chức lãnh đạo nên hợp tác với DOGE.
Đội ngũ của ông Musk cũng được cho là đã có quyền truy cập vào cơ sở dữ liệu hệ thống máy tính và hồ sơ của một loạt cơ quan liên bang, theo New York Times.
Chính quyền ông Trump đồng thời xem xét việc di dời một số cơ quan từ Washington D.C đến các khu vực "ít tốn kém hơn". Theo đề xuất của tổng thống trong cuộc họp, Bộ Giáo dục có thể sẽ là cơ quan đầu tiên được di dời.
"Mọi người đi một vòng Washington và nhìn thấy những tòa nhà này, Bộ Giáo dục đấy", ông Trump nói. "Chúng tôi muốn đưa giáo dục về lại với tiểu bang mà vấn đề này vốn thuộc về".
Trụ sở Bộ Giáo dục được ông Trump đề xuất di dời đến khu vực ít tốn kém hơn so với Washington. Ảnh: Reuters.
Bên cạnh đó, chính quyền đã ban hành lệnh đóng băng tất cả thẻ tín dụng chính phủ trong 30 ngày, ngoại trừ các khoản chi tiêu khẩn cấp. Ngoài ra, những khoản thanh toán của các cơ quan liên bang sẽ phải được công khai và đi kèm giải trình chi tiết.
Tờ New York Times dẫn biên bản ghi nhớ từ cuộc họp hôm 26/2 cho biết Cơ quan Bưu chính, quân nhân và các vị trí liên quan đến an ninh quốc gia, an ninh biên giới, nhập cư hoặc an toàn công cộng sẽ không nằm trong kế hoạch tinh giản toàn diện của chính quyền ông Trump.
