Phong cách quản lý đầy khó đoán của Tổng thống Donald Trump đang khiến các đồng minh của Mỹ ngày càng lo ngại, có khả năng làm lung lay vị thế của Washington trên trường quốc tế.
Từ khi quay lại vị trí quyền lực nhất Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump tiếp tục áp dụng chiến lược lãnh đạo dựa trên sự bất ngờ và quyết đoán tức thời.
Chính trị gia gốc New York có thể áp thuế quan 25% lên hàng hóa từ Canada và Mexico vào ngày hôm trước, nhưng ngay hôm sau lại tạm hoãn thuế quan đối với ngành ôtô sau khi nhận thấy hậu quả có thể gây thiệt hại cho nền công nghiệp Mỹ.
Những quyết định đột ngột kiểu này đang làm dấy lên mối quan ngại sâu sắc từ các đối tác thương mại cũng như trong nội bộ nước Mỹ, CNN nhận định.
Phong cách khó đoán
Chuyến thăm gần đây của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tới Nhà Trắng đã trở thành một ví dụ điển hình về sự hỗn loạn trong chính sách ngoại giao của chính quyền ông Trump.
Hai bên dự kiến ký kết một thỏa thuận quan trọng về khoáng sản đất hiếm song ông Zelensky đã bị kích động bởi Phó tổng thống JD Vance và bị buộc phải rời khỏi Nhà Trắng, khiến các nhà lãnh đạo châu Âu đã phải vào cuộc để xoa dịu tình hình.
Màn "khẩu chiến" giữa hai Tổng thống Trump và Zelensky tại Nhà Trắng đã khiến tương lai về thỏa thuận khoáng sản giữa Mỹ và Ukraine trở nên mong manh. Ảnh: Reuters.
Sự khó đoán của ông Trump không chỉ gây bất ổn trong quan hệ quốc tế mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế Mỹ và toàn cầu. Việc tỷ phú Elon Musk, đồng lãnh đạo Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE) triển khai các biện pháp cắt giảm mạnh mẽ bộ máy hành chính, sa thải hàng loạt nhân viên, đã khiến hàng triệu người dân và doanh nghiệp phụ thuộc vào trợ cấp chính phủ rơi vào tình trạng bất định.
"Tồn tại quá nhiều sự hỗn loạn và khó lường từ Nhà Trắng vào lúc này", Ngoại trưởng Canada Mélanie Joly phát biểu vào hôm 5/3 (giờ địa phương), gọi chính sách thương mại của Tổng thống Trump là một "màn tâm kịch" mà Canada không thể tiếp tục chịu đựng liên tục.
Việc ông Trump sử dụng thuế quan như một công cụ đàm phán đã dẫn đến những tác động trái chiều. Dù có thể tạo áp lực buộc các quốc gia khác ngồi vào bàn thương lượng, chiến lược này chỉ hiệu quả khi có một mục tiêu rõ ràng.
"Bạn cần phải biết bạn muốn họ làm gì để đòn bẩy đó thực sự hữu ích", Michael Froman, cựu quan chức Bộ Thương mại Mỹ, nói với CNN.
Sự bất định từ đường lối chính sách của chính quyền ông Trump cũng gây lo ngại cho giới kinh doanh. Các doanh nghiệp cần sự ổn định để lập kế hoạch đầu tư nhưng việc liên tục thay đổi chính sách đang khiến họ dè dặt hơn trong các quyết định mở rộng sản xuất và thương mại.
Ngoài ra, thị trường chứng khoán cũng phản ứng mạnh mẽ trước những quyết định bất ngờ từ Nhà Trắng. Sau khi ông Trump quyết định hoãn áp thuế ôtô đối với Mexico và Canada trong vòng một tháng, chỉ số Dow Jones đã bật tăng gần 500 điểm sau hai ngày sụt giảm mạnh. Điều này cho thấy mức độ nhạy cảm của thị trường đối với chính sách không nhất quán của người đứng đầu Nhà Trắng.
Tác động đến vị thế của Mỹ
Trong bối cảnh các đồng minh phương Tây đang ngày càng bất mãn với chính sách của ông Trump, nguy cơ suy giảm ảnh hưởng toàn cầu của Mỹ là điều khó tránh khỏi, CNN nhận định.
Những động thái của Tổng thống Trump không chỉ gây tổn hại đến quan hệ thương mại mà còn có thể đẩy các đồng minh vào thế phải tìm kiếm đối tác mới, bao gồm Trung Quốc và Liên minh châu Âu (EU).
Ruchir Sharma, người sáng lập Quỹ Breakout, nhận định trên CNN rằng "thế giới đang tự tổ chức lại" và các quốc gia khác đang nhận ra họ có thể tìm kiếm cơ hội đầu tư ở những nơi khác thay vì phụ thuộc vào Mỹ.
"Sự bất ổn trong chính sách đang khiến các nhà đầu tư nhận ra rằng họ có những lựa chọn khác đáng để cân nhắc", nhà đầu tư gốc Ấn Độ nói.
Ngay cả những quốc gia có quan hệ chặt chẽ với Mỹ như Canada và Mexico cũng đang cân nhắc những chiến lược khác. Việc ông Trump liên tục chỉ trích và áp đặt thuế quan lên Canada khiến một số quan chức Ottawa tin rằng mục tiêu thực sự của ông có thể là làm suy yếu Canada để dễ dàng kiểm soát hơn, theo CNN.
Tình trạng này cũng đặt ra một bài toán cho EU khi các nhà lãnh đạo lục địa già đang chuẩn bị đối phó với một làn sóng thuế quan mới từ Washington. Nếu ông Trump tiếp tục chính sách bảo hộ mậu dịch, EU có thể sẽ mở rộng hợp tác với Trung Quốc để đảm bảo sự ổn định thương mại của họ.
"Cách duy nhất để tiến về phía trước là Tổng thống Trump phải loại bỏ tất cả thuế quan thay vì chọn cách áp thuế có chọn lọc đối với từng ngành công nghiệp", Doug Ford, Thủ hiến tỉnh Ontario, cũng là khu vực có nền kinh tế lớn nhất Canada, nhận định.
Ông Ford nhấn mạnh sự bất ổn không chỉ làm tổn hại đến nền kinh tế Canada mà còn khiến các doanh nghiệp Mỹ khó có thể hoạt động lâu dài một cách bền vững.
Việc Tổng thống Trump điều hành đất nước dựa trên phong cách doanh nhân đầy tính bất ngờ, vốn đã từng hiệu quả trong lĩnh vực bất động sản, có thể kéo theo hậu quả có thể khó lường khi áp dụng vào chính trị và kinh tế.
Sự khó đoán của ông Trump được cho là đang làm xói mòn lòng tin của các đồng minh, khiến nền kinh tế trở nên bấp bênh và có nguy cơ đẩy Mỹ vào thế cô lập.
Những quyết định thương mại và ngoại giao thất thường không chỉ ảnh hưởng đến quan hệ đối tác chiến lược mà còn có thể làm suy giảm vai trò của Mỹ trên trường quốc tế.
Giới quan sát cho rằng nếu xu hướng này tiếp diễn, thế giới có thể sẽ điều chỉnh lại trật tự kinh tế và chính trị theo hướng không còn đặt Mỹ làm trung tâm, để rồi chính nước Mỹ sẽ phải đối diện với những hệ quả dài hạn khó lường.
VietBF@sưu tập
