Ăn không đúng giờ, ăn quá no hoặc quá đói, làm việc khác khi ăn, nhai không kỹ, mất cân bằng khẩu vị hoặc kết hợp thực phẩm không hợp lư là những thói quen ăn uống nguy hại cho sức khỏe.
Theo ThS.BS Nguyễn Trọng Tín, Bệnh viện Đại học Y Dược TP HCM - Cơ sở 3, trong Y học cổ truyền, ăn uống không đơn thuần là để no bụng hay thỏa măn vị giác, mà c̣n là một phương pháp dưỡng sinh - tức giữ ǵn và nuôi dưỡng sức khỏe.
Khi ăn uống đúng cách, thuận theo quy luật tự nhiên, cơ thể sẽ đạt được trạng thái cân bằng, giúp khí huyết lưu thông, tinh thần minh mẫn. Ngược lại, nếu ăn uống thiếu điều độ - c̣n gọi là "ẩm thực thất điều", sẽ khiến nội tạng rối loạn, khí huyết mất điều ḥa, lâu ngày sinh ra bệnh tật.
Trong cuộc sống hiện đại, con người ngày càng bận rộn, nhiều người không c̣n chú ư đến cách ăn uống đúng đắn. Dưới đây là những thói quen phổ biến nhưng lại gây hại cho sức khỏe:
Ăn uống không đúng giờ
Bỏ bữa sáng, ăn tối quá muộn, hay ăn đêm đều làm rối loạn đồng hồ sinh học của cơ thể. Ví dụ, việc ăn khuya khiến hệ tiêu hóa phải làm việc khi lẽ ra cần nghỉ ngơi, dễ dẫn đến đầy bụng, khó ngủ, thậm chí rối loạn chuyển hóa.
Ăn quá no hoặc để bụng quá đói
Nhiều người có thói quen nhịn ăn cả ngày rồi "ăn bù" vào buổi tối. Cách ăn này khiến dạ dày bị quá tải đột ngột, gây khó tiêu, tăng nguy cơ béo ph́, rối loạn chuyển hóa.
Ngược lại, để bụng quá đói làm giảm năng lượng, ảnh hưởng đến trí nhớ, khả năng tập trung và trao đổi chất.
Vừa ăn vừa làm việc khác
Xem điện thoại, đọc sách, hoặc suy nghĩ căng thẳng khi ăn sẽ làm giảm hiệu quả tiêu hóa. Theo Y học cổ truyền, khi tâm trí không "đặt vào bữa ăn", khí huyết khó điều ḥa, Tỳ Vị dễ bị tổn thương.
Ăn quá nhanh, nhai không kỹ
Thức ăn chưa được nghiền nát kỹ sẽ khiến dạ dày phải làm việc nặng hơn. Về lâu dài, có thể dẫn đến đau dạ dày, viêm loét hoặc khó hấp thu dưỡng chất.
Bữa ăn thiếu sự điều ḥa khí vị
Y học cổ truyền cho rằng mỗi loại hương vị đều tương ứng với một yếu tố trong ngũ hành: chua (mộc), đắng (hỏa), ngọt (thổ), cay (kim), mặn (thủy).
Khi ngũ vị được kết hợp hài ḥa trong một bữa ăn, cơ thể sẽ dễ hấp thu và duy tŕ sự cân bằng nội tạng. Tuy nhiên, ngày nay nhiều người ăn uống chỉ theo sở thích. Việc thiếu cân bằng về khẩu vị sẽ khiến cơ thể mất điều ḥa và dễ sinh bệnh.
Kết hợp thực phẩm không hợp lư
Ví dụ: Ăn quá nhiều hải sản (tính lạnh) mà không kèm các gia vị ấm như gừng, sả, tiêu... sẽ làm cơ thể dễ bị lạnh bụng, đau bụng, tiêu chảy hoặc rối loạn tiêu hóa.
Hải sản (tính lạnh) cần ăn kèm các gia vị ấm như gừng, sả, tiêu... Ảnh: Bùi Thủy
Hải sản (tính lạnh) cần ăn kèm các gia vị ấm như gừng, sả, tiêu... Ảnh: Bùi Thủy
Tóm lại, việc thay đổi thói quen ăn uống cần bắt đầu từ những việc đơn giản như:
- Ăn đúng giờ, không bỏ bữa.
- Ăn trong không gian yên tĩnh, tập trung vào bữa ăn.
- Ăn chậm, nhai kỹ.
- Đảm bảo khẩu phần ăn đa dạng, cân bằng dinh dưỡng.
- Kết hợp thực phẩm và gia vị một cách hợp lư để cân bằng tính hàn - nhiệt trong món ăn.
VietBF@sưu tập