Thấy gì từ việc Qatar tặng ông Trump máy bay 400 triệu USD?

[vuitoichat]

Theo như chính quyền Mỹ đã ký hợp đồng trị giá 3,9 tỉ USD với Boeing để chế tạo 2 máy bay dùng làm Không lực Một vào năm 2018. Đơn hàng dự kiến giao vào năm 2024. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, đơn hàng này đã bị hoãn và có thể được giao sau khi ông Donald Trump kết thúc nhiệm kỳ tổng thống.

Việc Qatar tặng ông Trump máy bay trị giá 400 triệu USD để làm Không lực Một không chỉ là một món quà đúng thời điểm mà còn hàm ý sâu xa về mối quan hệ bền chặt Mỹ-Qatar.

Ngày 21-5, Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết cơ quan này đã nhận chiếc máy bay Boeing 747 có giá trị 400 triệu USD mà chính phủ Qatar tặng Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Lầu Năm Góc cho hay sẽ nâng cấp, cải tiến máy bay này nhanh chóng để dùng làm chuyên cơ Không Lực Một mới cho ông Trump, theo tờ The New York Times.

Một chiếc Boeing 747 trên đường băng của sân bay quốc tế Palm Beach (Mỹ), sau khi Tổng thống Donald Trump tham quan máy bay này. Ảnh: AFP

Theo The Wall Street Journal, việc Qatar tặng ông Trump máy bay không chỉ đơn thuần là một món quà dành tặng cá nhân mà là một phần trong phong cách ngoại giao mà Qatar theo đuổi trong thời gian dài. Tuy nhiên, việc chính quyền ông Trump nhận chiếc máy bay cũng gây khiến chính giới Mỹ đặt ra nhiều câu hỏi.

Món quà đúng thời điểm

Vào năm 2018, chính quyền Mỹ đã ký hợp đồng trị giá 3,9 tỉ USD với Boeing để chế tạo 2 máy bay dùng làm Không lực Một. Đơn hàng dự kiến giao vào năm 2024. Tuy nhiên, vì nhiều lý do, đơn hàng này đã bị hoãn và có thể được giao sau khi ông Trump kết thúc nhiệm kỳ tổng thống.

Theo The New York Times, việc chính quyền muốn có chiếc Không lực Một mới không phải là không có lý do. Ông Trump hiện sử dụng chiếc Không lực Một ra đời từ 35 năm trước. Mẫu máy bay này hiện không còn được sản xuất nữa, trong khi nó cần được bảo dưỡng và sửa chữa thường xuyên, tốn nhiều chi phí.

"Chúng ta là nước Mỹ. Tôi tin rằng chúng ta nên có chiếc máy bay ấn tượng nhất" – ông Trump phát biểu trong tháng 5.

Theo The New York Times, phía Mỹ và Qatar đã bắt đầu thảo luận về việc tặng máy bay trong nhiều tuần liền. Trong quá trình này, đặc phái viên Mỹ về vấn đề Trung Đông Steven Witkoff đóng vai trò quan trọng trong việc kết nối thông tin giữa phía Qatar với Lầu Năm Góc và văn phòng quân sự của Nhà Trắng.

Theo thông tin giới thiệu về chiếc Boeing 747 phía Mỹ vừa được nhận, chiếc máy bay này có "vải mềm chất lượng cao nhất" trong phòng ngủ, cùng với "da sang trọng và gỗ dán tinh xảo" và một phòng tắm "được thiết kế xa hoa" "gần như là một tác phẩm nghệ thuật".

Tuy nhiên, để chiếc máy bay chính thức được đưa vào sử dụng, chính quyền Mỹ cần có kế hoạch chi phí rõ ràng, bao gồm chi phí tân trang và vận hành máy bay mới. Nhiều thành viên đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ cũng phản đối việc nhận máy bay, cho rằng đây là cách Qatar gây ảnh hưởng lên chính quyền.

Tuy nhiên, phía Qatar phủ nhận việc tặng máy bay là nhằm gây ảnh hưởng đến chính quyền Mỹ.

“Chúng tôi là một quốc gia muốn có quan hệ đối tác và tình bạn bền chặt. Bất cứ điều gì chúng tôi cung cấp cho bất kỳ quốc gia nào, đều được trao đi vì sự tôn trọng đối với quan hệ đối tác và đó là mối quan hệ hai chiều. Món quà này có lợi cho cả Qatar và Mỹ” – Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman bin Jassim Al Thani khẳng định.

Tổng thống Mỹ Donald Trump lên chuyên cơ Không lực Một vào ngày 27-4. Ảnh: AFP

Ông Trump cũng cho biết sẽ không sử dụng máy bay vừa được tặng khi rời nhiệm sở. Ông cũng một mực bảo vệ món quà này, cho rằng nếu Mỹ có thể nhận được một chiếc máy bay như một khoản đóng góp cho Bộ Quốc phòng để sử dụng trong một vài năm trong khi cơ quan này chế tạo những chiếc khác, thì đó là một điều tốt đẹp.

"Tại sao quân đội Mỹ, và rộng hơn là người nộp thuế Mỹ, phải trả hàng trăm triệu USD khi họ có thể nhận được đồ miễn phí từ một quốc gia muốn thưởng cho Mỹ vì đã hoàn thành tốt công việc. Thay vào đó, khoản tiết kiệm lớn này sẽ được chi tiêu để làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại. Chỉ có một kẻ ngốc mới không chấp nhận món quà này thay mặt cho nước Mỹ” – ông Trump viết trên mạng xã hội.

Củng cố quan hệ thân thiết

Việc tặng máy bay vừa qua được xem là một biện pháp củng cố quan hệ thân thiết giữa Mỹ và Qatar.

Từ năm 2023, Qatar đã chi hơn 8 tỉ USD để xây dựng và duy trì căn cứ không quân Al Udeid. Đây là nơi đóng quân của khoảng 10.000 quân nhân Mỹ, tạo điều kiện Mỹ có thể thực hiện các hoạt động tấn công trên khắp Trung Đông.

Căn cứ này đóng vai trò quan trọng trong các chiến dịch của Mỹ kéo dài nhiều thập niên ở Iraq và Afghanistan. Theo The Wall Street Journal, đây cũng là một vị trí hoạt động tiền phương quan trọng trong hoạt động của Mỹ nhằm chống khủng bố. Năm 2024, Mỹ đồng ý gia hạn sự hiện diện của lực lượng nước này tại căn cứ không quân Al Udeid thêm 10 năm nữa.

Người phát ngôn Đại sứ quán Qatar tại Mỹ Ali Al Ansari cho biết Qatar là "đối tác an ninh và năng lượng không thể thiếu" của Mỹ và gọi quan hệ đối tác của nước này với chính quyền ông Trump là "rất hiệu quả". Ông Al Ansari cho biết Mỹ sẽ luôn là điểm đến chính cho các khoản đầu tư của Qatar, tạo ra việc làm cho người Mỹ.

Máy bay chiến đấu F-22 Raptor của Không quân Mỹ đến căn cứ không quân Al Udeid (Qatar) vào năm 2019. Ảnh: KHÔNG QUÂN MỸ

Ngoài việc đầu tư vào căn cứ không quân nói trên, Qatar còn trả tiền cho các trường đại học hàng đầu của Mỹ vận hành các cơ sở trên lãnh thổ Qatar. Theo dữ liệu của Bộ Giáo dục Mỹ, hiện Qatar là nhà tài trợ nước ngoài lớn nhất cho các trường đại học Mỹ, cung cấp hơn 6 tỉ USD tài trợ trong 15 năm qua thông qua quà tặng hoặc hợp đồng với các trường.

Tuy nhiên, chính nguồn tài trợ và ảnh hưởng lớn của Qatar trong nền giáo dục đại học Mỹ cũng gây nên một số nghi ngờ. Trong đó, nhiều chính trị gia Mỹ nghi ngờ Qatar can thiệp vào chương trình đào tạo của các trường đại học Mỹ, cho rằng Qatar và nhiều quốc gia vùng vịnh khác đang làm sai lệch việc giảng dạy về Israel và khu vực này.

Ông Al Ansari phủ nhận việc Qatar can thiệp vào chương trình giảng dạy của bất kỳ tổ chức giáo dục nào của Mỹ hoặc có bất kỳ ảnh hưởng nào đến các trường đại học Mỹ. Ông gọi đó là "thông tin sai lệch cố ý" của "một chiến dịch của những kẻ xấu" nhằm làm suy yếu mối quan hệ giữa Qatar và Mỹ, đồng thời làm suy yếu vai trò trung gian của Qatar trong cuộc chiến ở Gaza.