Theo như nghề sắp 'tuyệt chủng' ở Mỹ từng bị mệnh danh là một trong những nghề nghiệp nhàm chán nhất nước này, khi lại có hàng triệu kế toán viên lớn tuổi sắp nghỉ hưu, Gen Z đang hồi sinh nghề kế toán - vừa mở lối thu nhập cao, vừa tạo ảnh hưởng tích cực đến cộng đồng, vì vậy thế hệ trẻ nhất - Gen Z - lại đang bất ngờ “nhập cuộc” và trở thành lực lượng đóng vai trò quan trọng cho ngành.
Từng bị mệnh danh là một trong những nghề nghiệp nhàm chán nhất nước Mỹ, ngành kế toán đang đối mặt với cuộc khủng hoảng nhân lực khi hàng trăm nghìn nhân sự kỳ cựu thuộc thế hệ Baby Boomer chuẩn bị nghỉ hưu.
Chỉ trong vòng 5 năm qua, khoảng 340.000 kế toán đã rời khỏi ngành, và dự báo có tới 75% lực lượng lao động còn lại sẽ về hưu trong thập kỷ tới, theo Fortune.
Cùng lúc đó, thế hệ trẻ nhất - Gen Z - lại đang bất ngờ “nhập cuộc” và trở thành lực lượng đóng vai trò quan trọng cho ngành. Họ không chỉ nhìn thấy tiềm năng thu nhập 6 chữ số, mà còn trải nghiệm việc làm kế toán một cách nhân văn hơn: giúp người dân khai thuế miễn phí, kết nối với những mảnh đời cụ thể, và mang lại những thay đổi rõ rệt trong cuộc sống.
Nghề kế toán từng bị coi là "buồn tẻ nhất nước Mỹ" giờ đây đang được Gen Z nhìn nhận lại. Ảnh: Reuters.
Alana Kelley, sinh viên năm ba chuyên ngành kế toán và khoa học sức khỏe sinh học tại Đại học Bang Oregon (Oregon State University), là một ví dụ cho việc Gen Z trở nên hứng thú hơn với nghề kế toán.
Thông qua chương trình Tình nguyện hỗ trợ khai thuế (VITA) của trường, Kelley đã giúp hàng chục gia đình nộp thuế – từ nông dân nuôi dê không có Internet đến những phụ nữ trẻ phải nuôi em gái một mình.
“Tôi đã giúp họ nhận lại khoản hoàn thuế lên tới 6.000 USD – con số có thể thay đổi cả cuộc đời”, cô chia sẻ.
Một sinh viên khác, Tristan Klascius, cũng góp phần giúp một cụ bà cao tuổi lấy lại khoản trợ cấp an sinh xã hội quý giá – thứ mà bà từng loay hoay không biết cách nhận.
Những hành động của Kelley, Klascius và hàng trăm sinh viên khác đang giúp hàng triệu người Mỹ tiết kiệm tiền thuế - nhờ vào sự hợp tác giữa Cục Thuế Liên bang Mỹ (IRS) và gần 20 trường đại học trên toàn quốc.
Riêng tại Đại học Bang California, Northridge (CSUN) – nơi khai sinh chương trình VITA hơn 50 năm trước – hơn 280 sinh viên đã giúp hơn 9.000 người nộp thuế có thu nhập thấp khai thuế thành công trong năm ngoái, mang lại gần 11 triệu USD hoàn thuế và 3,6 triệu USD tín dụng thuế, đồng thời tiết kiệm thêm hơn 2 triệu USD phí dịch vụ.
Đối với những gia đình sống chật vật, mỗi đồng hoàn thuế đều có ý nghĩa. Trong khi 66% người Mỹ cho rằng họ đang sống dựa vào từng đồng lương, thì chương trình VITA không chỉ giúp họ “giữ tiền trong túi,” mà còn giúp các sinh viên xây dựng kỹ năng thực tiễn, tạo nền tảng cho sự nghiệp dài lâu.
“Chúng tôi ném các sinh viên vào thực tế và để họ tự bơi”, Rafael Efrat – giám đốc chương trình VITA tại CSUN – chia sẻ.
“Và họ đã làm được, không chỉ giỏi mà còn rất nhân văn”, cô nói thêm.
Nhận thấy cơ hội nghề nghiệp thu nhập sáu con số, sinh viên Gen Z tại Đại học Bang California, Northridge tình nguyện hỗ trợ người dân khai thuế và tích lũy kinh nghiệm trong lĩnh vực đang rất khát nhân lực. Ảnh: Đại học Bang California, Northridge.
Điều đáng chú ý là không chỉ sinh viên ngành kinh doanh mà cả những người học công nghệ thông tin, y tế công cộng hay tâm lý học cũng tình nguyện tham gia.
“Nghề kế toán vốn bị xem là nhàm chán, nhưng khi các em thực sự trải nghiệm và nhìn thấy tác động mà công việc mang lại, suy nghĩ của họ thay đổi hoàn toàn”, Efrat nói.
Mặc dù vậy, không phải ai cũng dễ bị thuyết phục. Số lượng sinh viên tốt nghiệp ngành kế toán tại Mỹ đạt đỉnh vào năm học 2015-2016 và đã liên tục giảm từ đó. Tác động của đại dịch càng khiến số lượng giảm mạnh tới 7% chỉ trong một năm từ 2021 đến 2022.
Theo Logan Steele – giảng viên kế toán tại OSU – nhiều bạn trẻ vẫn mang định kiến cũ về nghề kế toán: tính toán thủ công, nhàm chán, ít sáng tạo.
Tuy nhiên, thực tế đã thay đổi. Những công việc lặp đi lặp lại đã được AI và phần mềm xử lý, còn kế toán hiện nay chủ yếu tập trung vào phân tích chiến lược và ra quyết định.
Thu nhập sáu chữ số
Với mức lương trung bình toàn ngành đạt 87.000 USD/năm, và lên tới 200.000 USD cho các kế toán viên có chứng chỉ hành nghề (CPA), kế toán giờ đây không chỉ là một công việc ổn định mà còn có thu nhập đáng mơ ước.
Tại OSU, 98% sinh viên ngành kế toán đều tìm được việc làm ngay sau tốt nghiệp – một tỷ lệ cao nhất trong số các ngành thuộc khối kinh doanh.
“Các em tìm đến nghề không chỉ vì tiền, mà còn vì giá trị thực tế mà công việc này mang lại”, Steele nhận định.
Trong bối cảnh Gen Z ưu tiên an toàn nghề nghiệp hơn là linh hoạt hay tự do làm việc như các thế hệ trước, kế toán đang dần trở lại như một lựa chọn nghề nghiệp nghiêm túc và tiềm năng. Những nỗ lực giảm bớt rào cản trong quy trình cấp chứng chỉ CPA cũng có thể thúc đẩy xu hướng này trong thời gian tới.
“Ngày xưa, người ta mơ ước tạo ra một startup thay đổi thế giới. Còn bây giờ, họ chỉ mong được một tập đoàn lớn mua lại – miễn là có lãi”. Jan English-Lueck – giáo sư tại Đại học bang San Jose, người nghiên cứu văn hóa Thung lũng Silicon hơn 20 năm – chia sẻ.
