Sở dĩ nói vậy v́ bên cạnh "gánh gia đ́nh" thông thường theo nghĩa đen, th́ công việc của chị cũng mang hai chữ “gia đ́nh” như một định mệnh. Chị gắn bó với cái biệt danh “Phương gia đ́nh” cũng từ đây.
Người mang công tác gia đ́nh ra… chợ
Ở thành phố Hải Dương, rất nhiều chị em tiểu thương trong các chợ biết mặt chị Nguyễn Hà Phương – Phó pḥng Xây dựng nếp sống văn hóa và gia đ́nh, Sở VHTTDL Hải Dương, bởi chính cái nghề của chị: cán bộ công tác gia đ́nh.
 |
| Niềm hạnh phúc của chị Phương |
Mỗi khi chị Phương ra đến chợ, từ đầu cổng đă thấy cánh chị em ồ à “A, chị Phương gia đ́nh” rồi “Chị ơi, cho em hỏi”, “Chị ơi giúp tư vấn cho em việc này”…
Hôm đó, có một cô hàng cá làm cá bán cho chị mà nét mặt buồn rười rượi. Hỏi sao thế th́ bảo dạo này chồng em chán em rồi chị ạ, toàn thấy sang ngủ với con thôi. Câu hỏi của chị Phương làm cô hàng cá ngẩng lên ngỡ ngàng: “Đi chợ thế này tối về em có tắm không?”.
“Đợt này lạnh trời nên có hôm có hôm không chị ạ, có khi chỉ rửa mặt mũi chân tay đi ngủ”. “Này em ơi, em có biết các cụ ḿnh ngày xưa có câu ca ǵ không: Nằm đất với cô hàng hương c̣n hơn nằm giường với cô hàng cá. V́ sao, v́ cô hàng cá đầy mùi tanh. Thế nên đi chợ về trước khi lên ngủ với chồng phải tắm rửa sạch sẽ em nhé, mà cũng đừng mang những bực ḿnh ở chợ về nhà”, chị Phương cười cười nói.
Bẵng đi một thời gian đi công tác, về đi chợ chị gặp lại cô hàng cá, cô vồn vă cười tít mắt: “Chị ơi, em cảm ơn chị. Lời chị dạy em chả sai tí nào”.
Nửa đêm bật dậy v́ nằm mơ không đi tập huấn
Khởi đầu công việc của cô cựu sinh viên khoa ngữ văn ĐH Tổng hợp Hà Nội là biên tập viên của tạp chí Dân số - Gia đ́nh. Cũng từ đây, t́nh yêu với công tác gia đ́nh của chị Phương được h́nh thành, nhen nhóm.
Ngày 1/4/2008, nhiệm vụ gia đ́nh được bàn giao sang ngành văn hóa, chị Phương khi ấy đang là Phó pḥng Gia đ́nh và trẻ em về cơ quan mới (Sở VHTTDL Hải Dương). Biết bao sự ngỡ ngàng của đồng nghiệp có nhiều người, thậm chí là cấp trên đă hỏi chị tại sao lại có pḥng gia đ́nh, quản lư nhà nước về gia đ́nh là ǵ.
Nhưng, những khó khăn đó không làm chị Phương nản ḷng. Bằng chứng là cũng ngay trong năm 2008 đó, tỉnh Hải Dương đă tổ chức kỷ niệm Ngày Gia đ́nh từ cấp huyện trở lên và có lẽ đây cũng là lần đầu tiên trên toàn quốc Ngày Gia đ́nh được tổ chức ở cấp huyện.
Tiếp ngay sau đó, Hải Dương đă trở thành tỉnh đầu tiên tập huấn cho lănh đạo cấp địa phương khái niệm và tầm quan trọng của công tác gia đ́nh, sau đó mở rộng tập huấn cho cả trưởng thôn và những người làm truyền thông báo chí.
Tất cả tài liệu tập huấn đều do chị Phương một tay tập hợp, nghiên cứu, biên soạn. Nhân nói chuyện biên soạn tài liệu, năm 2009, chị Phương đă cùng các cán bộ của ḿnh nghiên cứu biên soạn cuốn Cẩm nang Hướng dẫn sinh hoạt câu lạc bộ phát triển gia đ́nh bền vững.
“Cực kỳ vất vả trong một thời gian dài” đó là kỷ niệm mà các thành viên c̣n nhớ. Nhưng để bù lại, cuốn sách đă thành công vang dội khi được nhân rộng trên hơn 40 tỉnh, thành từ Nam ra Bắc. Công tác gia đ́nh đă được nhiều người biết đến và hiện hữu trong nhận thức của bộ máy chính quyền.
Yêu và say mê với công tác gia đ́nh nên cái “kho” kỷ niệm về công tác này chị của Phương là vô tận. Đó là những lần đi “săn” bạo lực gia đ́nh, ngồi trên xe biết rằng tới nơi chắc chắn sẽ gặp kẻ vũ phu Chí Phèo nên dặn lái xe đừng tắt máy để sẵn sàng… chạy.
|
| Công tác Gia đ́nh Hải Dương phát triển nhờ một phần sự nỗ lực của chị Phương |
Đó là cảm giác hoảng khi thấy 12 chiếc xe tải của 12 huyện chở 4 tấn bài thi của cuộc thi t́m hiểu về pḥng chống bạo lực gia đ́nh đến chất đầy sân cơ quan, dù rằng chính ḿnh là người phôi thai tổ chức cuộc thi (bù lại Hải Dương được đánh giá là nơi có tỷ lệ người dân hiểu biết cao nhất về BLGĐ).
Đó là gần tháng trời ăn cơ quan, ngủ cơ quan, thậm chí thức trắng đêm để lo cho buổi lễ kỷ niệm 10 năm công tác gia đ́nh, để đến khi cuối buổi nhận được lời khen, chị đă bật khóc ngay trên sân khấu. Đó là những đêm 3 giờ sáng bật dậy hốt hoảng lo trời băo nên mọi người không đến được buổi tập huấn về gia đ́nh…
“Đường dây nóng làm nguội nắm đấm”
Huyện Tứ Kỳ là một địa danh mà mỗi khi nhắc đến người ta lại nghĩ ngay đến… nắm đấm của các ông chồng vũ phu và những giọt nước mắt đớn đau của các bà vợ. Những nguyên nhân khiến các bà vợ phải chịu nạn bạo hành vô lư đến mức nhiều người phải giật ḿnh.
Ngay sau khi Bộ VH-TT&DL triển khai mô h́nh PCBLGĐ năm 2008, xă Kỳ Sơn, huyện Tứ Kỳ đă được Sở VH-TT&DL tỉnh Hải Dương chọn làm điểm về pḥng chống bạo lực gia đ́nh. Sáng kiến về đường dây nóng làm nguội ư định đánh vợ (được triển khai từ năm 2011 với sự phối hợp với một luật sư có nhiều kinh nghiệm tố tụng trong các vụ án liên quan đến hôn nhân, gia đ́nh, sau 9 tháng h́nh thành đường dây nóng đă có 500 cuộc gọi đến, làm “nguội” được rất nhiều vụ bạo lực gia đ́nh) cũng từ đây mà ra và đến thời điểm này vẫn vận hành rất hiệu quả, chị Nguyễn Hà Phương cho biết.
Không sai khi nói rằng Hải Dương rất thành công với công tác gia đ́nh. Thống kê của Công an tỉnh, từ năm 2005-2008, toàn tỉnh Hải Dương có 18 vụ chết người do nguyên nhân bạo lực gia đ́nh th́ từ năm 2008 đến nay đă giảm hẳn và tiến đến không có.
Ngày 30/5 mới đây, Ban chỉ đạo về công tác gia đ́nh đă được thành lập, đồng chí Phó Chủ tịch phụ trách văn xă trực tiếp làm trưởng ban và hiện nay đang xúc tiến thành lập Ban chỉ đạo cấp huyện, xă. Điều này cho thấy công tác gia đ́nh đă thực sự cắm rễ, nở hoa ở Hải Dương.
Và, người có công vun trồng, ấp iu nó từ khi c̣n là hạt giống không ai khác cũng chính là người đă được bạn bè, đồng nghiệp, người dân gọi với cái tên tŕu mến: “Phương gia đ́nh”.
Những nốt lặng…
Với một người phụ nữ đôi gánh công việc và gia đ́nh là cả một sự cố gắng nỗ lực. Nhưng một khi công việc đó lại cũng liên quan đến gia đ́nh như chị Nguyễn Hà Phương th́ áp lực c̣n nhân lên gấp bội, bởi những lư do, những nốt lặng thầm mà chỉ có người trong cuộc mới hiểu.
Điều này chị Phương không bao giờ kể nhưng tôi biết, chị cũng có những áp lực của riêng ḿnh. Đó là nỗi lo khối lượng công việc quá lớn, không c̣n thời gian cho gia đ́nh riêng của ḿnh, để rồi ḿnh đi giảng về gia đ́nh cho thiên hạ mà nhà ḿnh lại không vẹn toàn.
Đến chơi nhà chị mới hiểu nỗi lo của chị khi một ḿnh đảm tay lo cho hai bà mẹ chồng và mẹ đẻ ở cùng một nhà, hai đứa con vẫn đang tuổi đi học, và một ông chồng hễ cứ đi đâu là nhờ vợ đưa đi v́ mắt cận thị nặng không thể lái xe.
“Lắm lúc đang làm, ngẩng lên nh́n đồng hồ hốt hoảng sợ muộn giờ đón chồng, mọi người cứ cười nhà bà này ngược đời”, chị nói vui.
Cách đây gần hai năm, khi gặp chị ở một hội nghị về gia đ́nh, câu nói làm tôi rất ấn tượng về chị để sau đó có những chuyến công tác về Hải Dương và bài báo hôm nay là: “Cán bộ làm công tác gia đ́nh - “đối tượng của sách đỏ”. Biết là nói vui nhưng cũng chứa đựng rất nhiều thực tế. Bởi v́ nhiều lư do khi đó, lực lượng cán bộ rất mỏng, kiêm nhiệm nhiều, ở dưới huyện xă cũng rất khó khăn khi số tiền bồi dưỡng cho báo cáo viên vẫn c̣n rất ít ỏi chỉ đủ tiền đánh máy, photo tài liệu...
Giờ nhắc lại chuyện xưa chị Phương hoan hỉ: “Vẫn quư hiếm nhưng thoát khỏi sách đỏ rồi. Các huyện nay đều có giảng viên chắc tay về công tác gia đ́nh, cán bộ văn hóa xă làm công tác gia đ́nh nhận thức nâng lên rơ rệt. C̣n lănh đạo chính quyền th́ ai cũng hiểu và ủng hộ hết ḷng cho cái “nghề” gia đ́nh của chị”.
Hồng Minh
Người đàn bà chuyên... lo giúp chuyện vợ chồng người khác
