Mỹ đang thắt lưng buộc bụng như thế nào?

Giảm lương viên chức, cắt hỗ trợ các đại học công, thậm chí sa thải cả giáo viên và lính cứu hỏa.

Dù năm nay Mỹ có thể bắt đầu chiến dịch chống thâm hụt ngân sách nhưng việc thắt chặt ngân sách liên bang trên quy mô lớn khó có thể diễn ra cho đến tận sau năm 2012.

Tuy vậy nhiều người Mỹ đã bắt đầu biết được cái cảm giác thắt lưng buộc bụng là thế nào.

Chính quyền các bang và địa phương do cả hai Đảng Cộng hòa và Dân chủ lãnh đạo đang bận rộn cắt giảm các chương trình công và trong một số trường hợp còn tăng thuế để bù đắp thiếu hụt ngân sách do hậu quả của cuộc suy thoái.

Một số biện pháp tỏ ra đặc biệt đau đớn.

Một số bang nâng điều kiện tiếp cận các chương trình chăm sóc sức khỏe cho người thu nhập thấp.

Học phí đại học công tăng lên do hỗ trợ tài chính cho sinh viên ở cấp bang bị cắt giảm.

Khoảng 400.000 viên chức cấp bang và địa phương, gồm cả giáo viên và lính cứu hỏa, đã bị sa thải kể từ tháng 8.

Ngay trong năm nay mọi chuyện cũng dồn dập ập tới.

Ngày 11/01, cơ quan lập pháp bang Illinois tăng thuế thu nhập từ 3% lên 5%, thuế thu nhập doanh nghiệp từ 4,8% lên 7%.

Dự thảo ngân sách mới được hé lộ của tân Thống đốc California Jerry Brown gồm có 12,5 tỷ đôla cắt giảm chi tiêu.

Trong số đó có giảm 10% lương bổng của các viên chức cấp bang, giảm 1,5 tỷ đôla ngân sách cho chương trình việc làm dành cho những hộ gia đình có thu nhập thấp nhất và giảm 1 tỷ đôla hỗ trợ giáo dục bậc cao, bao gồm cả hệ thống ĐH California.

“Các bang đang đối mặt với năm tài khóa tồi tệ nhất từ trước đến nay do nguồn thu sụt giảm trong khi nhu cầu chi tiêu lại tăng còn hỗ trợ từ liên bang sắp hết,” Nicholas Johnson từ Trung tâm Ngân sách và Ưu tiên chính sách tại Washington nói.

Nhà kinh tế và cây bút bình luận Paul Krugman cho rằng nước Mỹ đang khốn khổ vì hành động của “50 Herbert Hoovers, tức các thống đốc cắt giảm chi tiêu đúng lúc suy thoái”.

Krugman muốn so sánh các thống đốc hiện nay với vị Tổng thống Mỹ thời Đại suy thoái 1929-1931.

Nguyên nhân các biện pháp khắc khổ trên được các bang thực hiên là vì mọi bang, trừ Vermont, đều có luật quy định phải cân đối ngân sách hàng năm.

Tuy vậy, trở ngại này lại không trói buộc chính quyền liên bang.

Nếu một số chính quyền bang và liên bang không đáp ứng được yêu cầu này và làm ảnh hưởng tới khả năng thanh toán nợ, hậu quả với thị trường trái phiếu địa phương sẽ khôn lường và có khả năng làm nổ ra một cuộc khủng hoảng tài chính mới.

Vì lý do đó, đã có nhiều lời bàn tàn cho rằng chính phủ liên bang có thể cứu trợ cho các bang lớn nhất và có tình hình tồi tệ nhất, dù vậy, hiện nay điều này khó có thể xảy ra.

Hạ viện trong tay Đảng Cộng hòa ắt sẽ chống đối đến cùng còn Chủ tịch Cục dự trữ liên bang Ben Bernanke từng nói các bang không nên hy vọng sẽ được vay từ ngân hàng trung ương.

Minh Tuấn
Theo Economist