Nga tung "quả bom chân không" khủng khiếp
Trong những ngày gần đây, mạng xă hội và báo chí quốc tế lan truyền loạt video ghi lại cảnh chiến đấu cơ Su-34 của Nga thả bom nhiệt áp ODAB-1500UMPK xuống các mục tiêu tại Ukraine. Loại vũ khí này c̣n được gọi là "bom chân không" do cơ chế hoạt động đặc biệt – sử dụng oxy trong không khí để tạo vụ nổ kéo dài với sức nóng cực lớn.
Theo tờ National Interest (Mỹ), đây là loại bom được binh sĩ Ukraine miêu tả là có sức hủy diệt "kinh hoàng". Nga ngày càng sử dụng ODAB-1500UMPK với tần suất dày đặc nhằm phá vỡ sức kháng cự của Kiev và tạo ra những bước ngoặt trên chiến trường.
Nặng hơn 1,5 tấn, mỗi quả ODAB-1500UMPK khi phát nổ tạo ra một quả cầu lửa khổng lồ cao tới 60 mét, kèm sóng xung kích đủ sức san phẳng hầm ngầm hay công tŕnh nhiều tầng. Bán kính sát thương trực tiếp ước tính 100–200 mét, nhưng trong môi trường kín, hiệu ứng c̣n lan rộng hơn nhiều.
Không chỉ mang tính hủy diệt, bom nhiệt áp c̣n tác động mạnh đến tâm lư đối phương. Những vụ nổ chói tai, ngọn lửa dữ dội và sóng xung kích khiến nhiều binh sĩ Ukraine thừa nhận rơi vào trạng thái hoảng loạn, tinh thần chiến đấu suy giảm đáng kể.

Bom chân không của Nga đang tạo ra "cơn ác mộng" cho Ukraine. Ảnh: YT
Cơ chế từ "nhiên liệu–không khí" và bước tiến công nghệ UMPK
ODAB là viết tắt của cụm từ "Bom hàng không nổ thể tích" trong tiếng Nga. Khác với bom nổ mạnh thông thường, loại vũ khí này hoạt động theo nguyên lư "nhiên liệu–không khí": sau khi phát nổ, nhiên liệu trong bom sẽ kết hợp với oxy xung quanh để tạo sóng nổ kéo dài, đồng thời sinh ra nhiệt lượng cực cao.
Cơ chế này khiến ODAB-1500UMPK trở nên đặc biệt nguy hiểm đối với các công sự kín như hầm hào, boongke hay công tŕnh có lỗ thông khí – vốn phổ biến ở Ukraine. Áp suất và nhiệt độ cực lớn có thể khiến người trong hầm bị bỏng nặng, chấn thương nội tạng hoặc tử vong do ngạt thở.
Điểm khiến ODAB-1500UMPK đáng sợ hơn các biến thể trước là việc tích hợp bộ UMPK (Mô-đun lượn và hiệu chỉnh phổ dụng). Đây là thiết bị gồm cánh lượn và hệ thống định vị vệ tinh GLONASS, biến bom rơi tự do thành vũ khí dẫn đường chính xác.
Với UMPK, bom có thể được thả từ độ cao lớn, lượn xa 50–60 km và đánh trúng mục tiêu mà không cần máy bay Nga bay vào vùng pḥng không Ukraine. Điều này giúp các chiến đấu cơ Su-34 và Su-35 giảm thiểu rủi ro, đồng thời tung ra những đ̣n tấn công chí mạng.
Theo giới phân tích, việc kết hợp sức hủy diệt của bom nhiệt áp với độ chính xác của bộ UMPK đă nâng ODAB-1500UMPK lên tầm một vũ khí chiến lược, có khả năng xoay chuyển cán cân trên chiến trường Donbass và nhiều khu vực khác.
Từ bom cũ đến vũ khí "thay đổi cuộc chơi"
Nguồn gốc ODAB bắt đầu từ cuối thập niên 1970, khi Liên Xô phát triển dựa trên mẫu bom nhiệt áp của Mỹ từng sử dụng tại chiến tranh Việt Nam. Các phiên bản đầu, như ODAB-500, được thử nghiệm tại Afghanistan trong thập niên 1980. Nga sau đó tiếp tục hoàn thiện, đưa công nghệ nhiệt áp vào các hệ thống khác như pháo phản lực TOS-1.
Khi chiến sự Ukraine bùng nổ, Nga gắn bộ UMPK vào các bom cũ để tạo thành vũ khí dẫn đường giá rẻ nhưng hiệu quả. Lần đầu tiên ODAB-1500UMPK được ghi nhận sử dụng tại vùng Sumy vào tháng 3/2024.
Kể từ đó, loại bom này liên tiếp xuất hiện ở Kharkov, Donetsk và Kupyansk. Nhiều đoạn video cho thấy những đám mây lửa h́nh nấm khổng lồ bốc lên, san phẳng cả khu vực có công sự pḥng thủ.
Điểm đáng chú ư là Nga đang sản xuất UMPK với quy mô công nghiệp. Các nhà máy làm việc suốt ngày đêm để biến kho bom cũ thành vũ khí "thông minh".
So với tên lửa dẫn đường hiện đại, mỗi quả ODAB-1500UMPK gắn UMPK rẻ hơn rất nhiều, cho phép Moscow tung ra hàng trăm quả mỗi tháng.
Trong khi đó, Ukraine dù đă áp dụng các biện pháp tác chiến điện tử để làm lệch hướng một số quả bom, nhưng không thể ngăn chặn toàn diện. Với mật độ tấn công dày đặc, ODAB-1500UMPK dễ dàng khiến hệ thống pḥng không Ukraine bị "băo ḥa".
Chuyên gia quân sự nhận định, ODAB-1500UMPK mang lại cho Nga ba lợi thế chiến lược:
Tầm bắn xa, cho phép không quân Nga tấn công từ ngoài phạm vi pḥng không. Sát thương vượt trội, đặc biệt nguy hiểm với hầm hào, công sự và các khu vực đô thị. Chi phí thấp, tận dụng kho bom cũ và dễ sản xuất hàng loạt.
Với những đặc điểm này, ODAB-1500UMPK đang được coi là một trong những "vũ khí thay đổi cuộc chơi" trên chiến trường Ukraine. Nó không chỉ tạo lợi thế quân sự tức thời cho Nga mà c̣n đặt Kiev vào thế khó khăn, buộc phải t́m kiếm thêm sự hỗ trợ từ phương Tây để đối phó.
VietBF@ Sưu tập