Mỹ: Vì sao biểu tình nổ ra tại Los Angeles, California?

[Romano]

Biểu tình phản đối đột kích dân nhập cư không giấy tờ ở Los Angeles - Mỹ kéo dài sang ngày thứ hai, giữa lúc Nhà Trắng triển khai Vệ binh Quốc gia.
Mọi chuyện bắt đầu hôm 6-6 khi các sĩ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) khám xét nhiều địa điểm, trong đó có khu vực bên ngoài một nhà kho quần áo ở khu thời trang TP Los Angeles, bang California.

Theo đại diện Cơ quan Điều tra An ninh Nội địa và Văn phòng Luật sư Mỹ, một thẩm phán nhận định nguyên nhân có thể đến từ việc một chủ lao động đã dùng tài liệu giả mạo cho một số nhân sự. Căng thẳng xảy ra khi đám đông tìm cách ngăn cản các đặc vụ lái xe đi.

Những người ủng hộ quyền của người nhập cư cũng thông tin về các vụ giam giữ bên ngoài cửa hàng cung cấp thiết bị gia đình Home Depot và cửa hàng bánh rán.

Ai đã bị bắt?
Theo Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS), ICE tại Los Angeles đã bắt giữ 118 người nhập cư, gồm 5 người có liên quan đến các tổ chức tội phạm và cá nhân có tiền án.

Theo Văn phòng Luật sư Mỹ, David Huerta - Chủ tịch liên đoàn Service Employees International Union California - đã bị bắt và bị buộc tội cản trở đặc vụ liên bang trong khi biểu tình.

Giám đốc chương trình của Trung tâm Luật bảo vệ người nhập cư cho biết có một người đàn ông đã bị trục xuất về Mexico.

Chuyện gì xảy ra sau đó?
Tối 6-6, hàng chục người biểu tình tụ tập bên ngoài một trung tâm giam giữ liên bang ở Los Angeles, hô vang "hãy thả họ ra, hãy để họ ở lại!". Một số người cầm biểu ngữ có nội dung "ICE hãy rời khỏi LA!" trong khi những cá nhân khác hô khẩu hiệu và hét lớn bằng loa. Có người vẽ bậy lên mặt tiền của tòa nhà. Cảnh sát cầm khiên bảo vệ đứng liền kề để chặn lối vào. Một số người ném bình hơi cay để giải tán đám đông. Các sĩ quan đội mũ bảo hiểm và cầm dùi cui buộc những người biểu tình tránh xa tòa nhà bằng cách xếp thành một hàng và di chuyển dần xuống phố.

Biểu tình kéo dài sang ngày 7-6. Các nhân viên biên phòng mặc đồ chống bạo động và mặt nạ phòng độc đứng gác bên ngoài một khu công nghiệp ở thành phố Paramount, dùng hơi cay khi những người qua đường và biểu tình tụ tập trên dải phân cách và bên kia đường.

Một số người chế giễu các sĩ quan và dùng điện thoại ghi lại tình hình.

Khói bốc lên từ bụi cây và rác cháy trên phố, và người biểu tình đá vào xe của lực lượng biên phòng. Các quan chức cũng đóng cửa một đại lộ khi các sĩ quan biên phòng đi qua cộng đồng có hơn 80% người tự nhận là người Mỹ Latin.

Tuần tra đường bộ California cho biết Thống đốc Gavin Newsom đã chỉ đạo cơ quan này triển khai thêm cảnh sát để "duy trì an toàn công cộng" trên các xa lộ và đường bộ của bang, đồng thời khẳng định sẽ nỗ lực "giữ gìn hòa bình".

Tại sao triển khai lực lượng vệ binh quốc gia?
Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết sẽ điều 2.000 lính Vệ binh Quốc gia California để kiểm soát biểu tình. Thống đốc California Gavin Newsom gọi quyết định này "có chủ đích gây kích động".Vệ binh Quốc gia là lực lượng quân sự tại tiểu bang, là một phần lực lượng dự bị quân sự. Thông thường, họ được triển khai trong các nhiệm vụ cấp tiểu bang trong các thảm họa thiên nhiên. Thống đốc, tổng thống hoặc bộ trưởng Quốc phòng là những người có quyền triển khai Vệ binh Quốc gia.

Thống đốc có thẩm quyền chính điều động lực lượng vệ binh quốc gia ở cấp bang, theo chế độ nhiệm vụ bang hoặc theo Điều 32 - khi đó bang sẽ chịu chi phí. Bạo loạn Los Angeles năm 1992 là ví dụ.

Trong khi đó, thông thường, tổng thống hoặc bộ trưởng quốc phòng điều động lực lượng vệ binh cho các trường hợp khẩn cấp quốc gia, nhiệm vụ phòng vệ trong nước hoặc các sứ mệnh liên bang theo Điều 10 - khi đó chính phủ liên bang sẽ chi trả phí.

Tuy nhiên, họ cũng có thể kiểm soát lực lượng này theo Đạo luật nổi loạn năm 1807 nếu một bang không thể tự kiểm soát tình trạng bất ổn dân sự, như cựu Tổng thống George H.W. Bush từng làm trong cuộc bạo loạn Los Angeles năm 1992.