Tổng thống Trump đă "mạnh tay" áp thuế đối ứng với nhiều quốc gia trên thế giới, song lại thay đổi quyết định ngay sau đó khi tạm hoăn 90 ngày. Điều ǵ đă khiến ông Trump "quay xe" chóng vánh như vậy?
Chưa đầy 24 giờ sau khi các mức thuế đối ứng từ 10% - 50% áp dụng với hầu hết các đối tác thương mại của Mỹ có hiệu lực, ông Trump bất ngờ quyết định tạm dừng chính sách thuế khắc nghiệt này. Tuy nhiên, Trung Quốc là một ngoại lệ. Lănh đạo Nhà Trắng đă tăng thuế đối ứng với đối thủ địa chính trị lớn nhất của Mỹ lên tổng cộng 145% như một phần của động thái "ăn miếng, trả miếng" trong cuộc chiến thương mại đang diễn ra giữa hai nước.
Thông báo được đưa ra vào đầu giờ chiều 9/4 sau một tuần căng thẳng, khi các nghị sĩ và những người thân tín trong đảng Cộng ḥa đă cảnh báo riêng với ông Trump rằng đ̣n thuế đó có thể phá hủy kinh tế toàn cầu.
Một quan chức cấp cao trong chính quyền tiết lộ với NBC News rằng, một số cố vấn của ông Trump đă gần như hoảng loạn về thị trường trái phiếu. Lăi suất trái phiếu kho bạc kỳ hạn 10 năm đă tăng, trái ngược với những ǵ thường xảy ra khi giá cổ phiếu giảm và các nhà đầu tư t́m kiếm sự an toàn trong trái phiếu kho bạc.
Hai cố vấn cấp cao nhất của Tổng thống Trump là Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent và Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick đă nhất trí thúc giục ông tạm dừng kế hoạch thuế mới trong bối cảnh đó.
Sau khi ông Trump quyết định đảo ngược quyết định về thuế, thị trường chứng khoán đă tăng điểm ngay lập tức, chấm dứt chuỗi ngày sụt giảm kinh hoàng.
Đảng Dân chủ đă nhanh chóng nắm bắt vấn đề và t́m cách làm suy yếu sự ủng hộ của công chúng đối với ông Trump. Lănh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mỹ Chuck Schumer tuyên bố: "Sự sụp đổ của thị trường do quyết định của Tổng thống đă làm bốc hơi lượng lớn tiền khỏi các tài khoản hưu trí".
Những ǵ diễn ra đă phơi bày rạn nứt trong nhóm cố vấn cấp cao của ông Trump. Trong khi Bộ trưởng Tài chính Bessent có vẻ cởi mở với các cuộc đàm phán, Peter Navarro, cố vấn thương mại cấp cao của Tổng thống Trump dường như có lập trường cứng rắn hơn.
Ông Navarro và tỷ phú Elon Musk, giám đốc điều hành hăng xe điện Tesla và là cố vấn của ông Trump về lực lượng lao động chính phủ, đă công khai chỉ trích lẫn nhau. Ông Musk chê ông Navarro là "ngu ngốc hơn cả một bao gạch", trong khi ông Navarro gọi tỷ phú Tesla là "một thợ lắp ráp ô tô".
Khi được hỏi về cuộc đấu khẩu giữa ông Musk và ông Navarro, Thượng nghị sĩ Cộng ḥa Lindsey Graham, bạn chơi golf của Tổng thống Trump, cho biết: "Tôi nghĩ điều đó không quan trọng. Người duy nhất quan trọng là ông Trump".
Một người bạn của ông Trump gần đây tuyên bố, người đứng đầu Chính phủ Mỹ không bộc lộ dấu hiệu nào cho thấy ông sẽ nhanh chóng thay đổi quyết định. Người này cho hay, ông Trump tin các quốc gia khác đang giao dịch không công bằng và coi thuế là công cụ giúp Mỹ cạnh tranh tốt hơn. "Ông ấy tự tin điều đó sẽ có lợi cho nước Mỹ".
Tuy nhiên, trước khi công bố quyết định tạm hoăn thuế đối ứng trong 90 ngày vào ngày 9/4, ông Trump và các trợ lư đă bị các nghị sĩ Cộng ḥa và đồng minh bên ngoài thúc giục t́m kiếm một kế hoạch thay thế.
Theo Larry Kudlow, cố vấn kinh tế cấp cao của Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông đă có những cuộc trao đổi với bạn bè ở cánh Tây của Nhà Trắng về nhu cầu đàm phán với các quốc gia khác trước khi Mỹ áp thuế vĩnh viễn đối với họ. Về quyết định hoăn áp thuế đối ứng 90 ngày, chuyên gia này b́nh luận: "Thỏa thuận là điều tốt nhất nên làm. Trong ṿng 48 giờ, ông Trump đă chuyển từ không đàm phán sang đàm phán. Rơ ràng, ông Bessent hiện là nhân vật có ảnh hưởng chính về thương mại".
Với áp lực ngày càng tăng từ các nghị sĩ đảng Cộng ḥa và t́nh h́nh thua lỗ trên thị trường, ông Trump bắt đầu suy nghĩ lại. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, nhà lănh đạo này coi sự thăng trầm của thị trường chứng khoán như một loại bảng điểm về nhiệm kỳ tổng thống. Tuy nhiên, t́nh trạng lao dốc của thị trường đă khiến ông phải chú ư.
Trao đổi với phóng viên, Tổng thống Trump tiết lộ, ông bắt đầu cân nhắc nghiêm túc hơn tới việc tạm dừng áp thuế đối ứng. Ngoài ra, theo lời một quan chức Mỹ cấp cao, tổng thống cũng cảm thấy hứng thú khi đích thân đàm phán các thỏa thuận thương mại với những quốc gia muốn thoát khỏi mức thuế nhập khẩu cao.
Chính quyền Trump sau đó đă đưa ra quyết định. Cùng với 2 bộ trưởng Bessent và Lutnick, ông Trump đă soạn thảo thông báo hoăn áp thuế đối ứng và tạm thời chấm dứt cuộc khủng hoảng kinh tế lớn nhất trong nhiệm kỳ tổng thống của ḿnh. "Tôi nghĩ đó là điều tích cực với thế giới và chúng tôi không muốn làm tổn thương các quốc gia khác... tất cả đều muốn đàm phán".
VietBF@ Sưu tập