Sau gần 1 năm lẩn trốn ở nước ngoài, Trịnh Xuân Thanh đă ra đầu thú. Theo Bộ luật h́nh sự, Trịnh Xuân Thanh cũng không được giảm nhẹ tội. Nhiều kịch bản và giả thuyết được đưa ra liên quan đến vụ việc này.
Bị can Trịnh Xuân Thanh đă ra đầu thú sau gần một năm lẩn trốn. (Ảnh: IT)
Không quy định cụ thể trong Bộ luật h́nh sự
Theo LS Trịnh Anh Dũng (Đoàn luật sư TP. Hà Nội), tại điều 46 của Bộ luật h́nh sự hiện hành có quy định các t́nh tiết giảm nhẹ trách nhiệm h́nh sự đối với người phạm tội nhưng không có quy định nào về t́nh tiết đầu thú.
“Trong các t́nh tiết giảm nhẹ trách nhiệm h́nh sự định khung chỉ có quy định “người phạm tội tự thú”. Tự thú nghĩa là tự ḿnh nhận tội và khai ra hành vi phạm tội của ḿnh, trong khi chưa ai phát hiện được ḿnh phạm tội. Người nào bị bắt, bị phát hiện về một hành vi phạm tội cụ thể, nhưng trong quá tŕnh điều tra đă tự ḿnh nhận tội và khai ra những hành vi phạm tội khác của ḿnh mà chưa bị phát hiện, th́ cũng được coi là tự thú”, LS Dũng phân tích.
Vẫn theo LS Trịnh Anh Dũng, “đầu thú” là khi đă biết ḿnh phạm tội, biết không thể trốn tránh được nên đến cơ quan có thẩm quyền tŕnh diện. Trường hợp như Trịnh Xuân Thanh đă bị Cơ quan CSĐT – Bộ Công an khởi tố bị can, bị truy nă quốc tế, gần năm sau mới ra tŕnh diện như vậy là đầu thú.
“Đầu thú không được quy định là t́nh tiết giảm nhẹ trong Bộ luật h́nh sự nhưng tại Công văn số 81/2002 của Toà án nhân dân Tối cao có hướng dẫn cụ thể: Nếu có người đă biết hành vi phạm tội của người phạm tội, người phạm tội biết không thể trốn tránh được nên đến cơ quan có thẩm quyền tŕnh diện th́ áp dụng khoản 2 Điều 46 Bộ luật h́nh sự năm 1999 để xem xét giảm nhẹ trách nhiệm h́nh sự cho người phạm tội. Nếu so sánh th́ tự thú có giá trị lớn hơn nhiều trong việc giảm nhẹ trách nhiệm h́nh sự so với đầu thú”, LS Trịnh Anh Dũng phân tích.
Trịnh Xuân Thanh có thể tự tạo ra t́nh tiết giảm nhẹ cho ḿnh
Việc bị can Trịnh Xuân Thanh ra đầu thú không được quy định là t́nh tiết giảm nhẹ trong Bộ luật h́nh sự. (Ảnh: Dân Việt)
Trong khi đó, theo LS Nguyễn Quang Tiến (Đoàn luật sư TP. Hà Nội), vụ án Trịnh Xuân Thanh và đồng phạm đang trong quá tŕnh điều tra, chưa thể khẳng định các bị can phạm vào tội ǵ và có những t́nh tiết nào để giảm nhẹ trách nhiệm h́nh sự.
Tuy nhiên có thể thấy trường hợp như Trịnh Xuân Thanh, ngoài t́nh tiết giảm nhẹ là đầu thú quá tŕnh điều tra, truy tố, xét xử bị can này có thể tạo ra các t́nh tiết giảm nhẹ trách nhiệm h́nh sự khác cho bản thân. Ví dụ như thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải; lập công chuộc tội; tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả…
“Khi người phạm có được 2 t́nh tiết giảm nhẹ quy định tại khoản 1 điều 46 của Bộ luật h́nh sự, Ṭa có thể quyết định một h́nh phạt dưới mức thấp nhất của khung h́nh phạt mà điều luật đă quy định nhưng phải trong khung h́nh phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật” – LS Tiến cho biết.
Theo các LS, trường hợp Trịnh Xuân Thanh đang bị điều tra về hai tội là Cố ư làm trái quy định của Nhà nước về quản lư kinh tế gây hậu quả nghiệm trọng (khung phạt cao nhất của tội danh này 20 năm tù) và tội Tham ô tài sản (khung h́nh phạt cao nhất của tội danh này là tử h́nh). Nếu trường hợp cơ quan tiến hành tố tụng xác định Trịnh Xuân Tham phạm tội Tham ô tài sản, tài sản chiếm đoạt có giá trị từ 500 triệu đồng trở lên th́ sẽ bị truy tố theo khoản 4 điều 278 Bộ luật h́nh sự, có khung h́nh phạt từ tù chung thân hoặc tử h́nh.
Theo LS Vũ Ngọc Chi (Đoàn luật sư TP.Hà Nội) cho biết, tội Tham ô tài sản nằm trong nhóm tội danh về tham nhũng. Khách thể bị xâm hại của tội phạm này là tài sản của Nhà nước, nếu người vi phạm khắc phục hậu quả thiệt hại tốt th́ khi ra ṭa có thể mức án dành cho người đó được giảm nhẹ.
Luật sư Chi cho biết thêm, trong Nghị quyết 01/2001 của Hội đồng thẩm phán có hướng dẫn áp dụng quy định một số quy định của các điều luật, trong đó có điều 278. Theo đó, người phạm tội tham ô tài sản ở vào mức phải bị xử phạt tử h́nh, nhưng người phạm tội đă bồi thường được một phần đáng kể giá trị tài sản bị chiếm đoạt (hoặc người thân thích, ruột thịt... của người phạm tội đă bồi thường thay cho người phạm tội) th́ có thể không xử phạt tử h́nh người phạm tội và tuỳ vào số tiền đă bồi thường được mà có thể xử phạt người phạm tội tù chung thân hoặc tù có thời hạn.
Người phạm tội được coi là đă bồi thường một phần đáng kể giá trị tài sản bị chiếm đoạt nếu: Bồi thường ít nhất 1/2 giá trị tài sản bị chiếm đoạt; Đă bồi thường từ 1/3 đến dưới 1/2 giá trị tài sản bị chiếm đoạt, nếu có căn cứ chứng minh rằng người phạm tội (hoặc người thân thích, ruột thịt... của người phạm tội) đă thực hiện mọi biện pháp để bồi thường giá trị tài sản bị chiếm đoạt (đă bán hết nhà ở, tài sản có giá trị; cố gắng vay, mượn...đến mức tối đa).
Ngày 15.9.2016, Bộ Công an đă ra Quyết định số khởi tố vụ án h́nh sự: Cố ư làm trái quy định của nhà nước về quản lư kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại PVC và các đơn vị thành viên, đồng thời ra quyết định khởi tố 4 bị can gồm: Vũ Đức Thuận, nguyên Tổng Giám đốc; Nguyễn Mạnh Tiến, Phó tổng Giám đốc; Trương Quốc Dũng, nguyên Phó tổng Giám đốc; Phạm Tiến Đạt, nguyên Kế toán trưởng PVC.
Cùng ngày Bộ Công an cũng ra quyết định khởi tố bị can với Trịnh Xuân Thanh. Sau khi xác định đối tượng đă bỏ trốn, Cơ quan Cảnh sát điều tra đă ra quyết định truy nă quốc tế.
Ngày 15.3.2017, tại phiên ṭa phúc thẩm xét xử các bị cáo tại vụ án lừa bán đất cho gần 500 khách hàng ở dự án khu đô thị Thanh Hà A (Hà Nội), ngay tại phiên xử, Ṭa đă khởi tố vụ án Tham ô tài sản và xác định nghi can Trịnh Xuân Thanh có liên quan đến vụ án này.
Ngày 31.7.2017, bị can Trịnh Xuân Thanh đă đến Cơ quan An ninh Điều tra của Bộ Công an để đầu thú sau gần 1 năm ẩn náu ở nước ngoài trốn truy nă.
