Mấy năm trước, cứ mỗi độ tết đến xuân về, các đại gia lại rục rịch đi "săn" cây cảnh để chơi. Những bậc đại phú th́ mua si, sanh có giá cả triệu đô (tiền Mỹ), những thương nhân bậc trung th́ mua đào, quất có giá cả chục hay trăm triệu. Thế nhưng, năm nay, cảnh mua bán tấp nập đó đă không c̣n...
Đại gia chơi đồ... b́nh dân
Chúng tôi đến làng đào Nhật Tân (Tây Hồ, Hà Nội) trong một chiều mưa rét. Trước mắt chúng tôi là những vườn đào trơ trọi những cành không lá, không hoa. Thỉnh thoảng mới thấy một chiếc xe máy của khách đi ngắm đào tết, lượn ḷng ṿng trên những đoạn đường lầy lội. Nghệ nhân trồng đào Đỗ Văn Định dẫn chúng tôi ra vườn đào của gia đ́nh. Vừa đi ông vừa cho biết: "Giá đào năm nay chắc chắn đắt hơn năm ngoái đến mấy lần. Nhưng, người trồng đào chúng tôi không thể nào vui nổi. Trời cứ liên tục rét
thế này, nụ không thể nở, hoa lại mau tàn nên hiện tại bán rất chậm và người mua vẫn c̣n có tâm lí chờ đợi cho hoa nở rộ".
Theo lời ông Định, vào thời gian này năm ngoái, người mua người bán đă tấp nập, ầm ĩ khắp nơi. Những đoàn xe tải, xe máy cứ nối đuôi nhau vào băi để chở đào. Thế nhưng, năm nay, t́nh h́nh ảm đạm hơn rất nhiều. Chỉ c̣n hơn nửa tháng nữa là đến tết Nguyên đán Quư Tỵ mà vẫn chỉ lác đác người mua. Nguyên nhân theo ông Định là: "Một phần do thời tiết không thuận nên đào nở muộn, một phần do năm nay kinh tế khó khăn nên dân không c̣n hăng hái đi mua đào như mọi năm nữa. Nhất là những cây đào có giá
trị cao th́ rất ít người hỏi".
Giá bán đào năm nay cũng rất đa dạng và dao động, tùy thuộc vào h́nh dáng và lượng hoa trên mỗi gốc đào. Theo khảo giá của PV Người Đưa Tin, những gốc đào b́nh dân có giá 2 - 3 triệu đồng/gốc, những gốc đào tầm trung có giá 7 - 10 triệu đồng/gốc. C̣n những loại cao cấp hơn có giá trên 20 triệu đồng, loại này, người nhiều tiền mới hỏi mua. Nếu khách hàng nào có nhu cầu thuê đào để chơi tết th́ giá tiền bằng khoảng 70% giá bán, chưa tính đến việc bán cành. Trước đây, mặt hàng đào cao cấp thường
được mua đứt, chứ ít khi khách thuê. Những người mua chủ yếu là các tổ chức, doanh nghiệp hay các doanh nhân, những người lắm tiền nhiều của.

Ông Định bên gốc đào hơn chục triệu của ḿnh
Thông thường, những đại gia này sẽ mua những gốc đào đẹp để mang về chơi tết. Sau khi hết tết, họ thường có hai cách để chăm sóc cây. Thứ nhất, họ sẽ nhờ nhà vườn chăm sóc hộ để tết sang năm đến đánh về (trường hợp này rất hiếm v́ thủ tục phiền phức). Trường hợp thứ hai, họ sẽ thuê chính thợ đào đó về nhà cắt, tỉa cành và ke thời gian ra hoa cho đào (trường hợp này là phổ biến). Thế nhưng, năm nay, chủ yếu là người đến hỏi thuê chứ không mua. Hơn nữa, mặt hàng cao cấp cũng không c̣n được lựa
chọn nhiều mà đa phần là mặt hàng tầm trung thôi. Nhưng, gốc đào bán chạy hơn cả vẫn là gốc đào có giá b́nh dân.
Ông Định kể cho chúng tôi nghe câu chuyện về một người khách quen tên là Việt. Hàng năm, cứ vào tầm này, vị đại gia này đánh xe con cùng bạn bè xuống xem đào. Mỗi lần, nhóm đại gia này mua là cả trăm triệu đồng. Riêng một cành, vị đại gia này đă mua với giá 40 triệu đồng. Trong khi đó, vị khách này lại mua nhiều và rất thoáng. Thế nhưng, năm nay, ông Định đă nhiều lần điện hỏi nhưng vị đại gia này vẫn... khất lần. "Năm ngoái, có hộ bán một gốc đào giá 150 triệu đồng là cao nhất. Nhưng năm nay
giá bán cao nhất chỉ dừng lại ở con số 30 triệu đồng", ông Định chia sẻ.
Bên cạnh vườn đào Nhật Tân là khu vực quất cảnh Tứ Liên (phường Tứ Liên, Tây Hồ, Hà Nội) cũng đang chuẩn bị vào mùa thu hoạch. Theo các nhà vườn Tứ Liên, quất năm nay được mùa, ít sâu bệnh, lá xanh, quả căng tṛn, vàng bóng, đẹp hơn nhiều so với năm trước. Tuy nhiên, t́nh h́nh mua bán cũng không khả quan hơn.
Anh Hải - chủ một nhà vườn quất cảnh cho biết: "Vào thời gian này năm ngoái, người đến mua cây, đặt tiền khá đông. Nhưng năm nay, số lượng người đến rất ít. Những người "bạo mua" năm ngoái th́ năm nay cũng chuyển sang phương án thuê cây để tiết kiệm chi phí. Những cây được thuê cũng không phải là mặt hàng cao cấp mà chủ yếu là hàng tầm trung và b́nh dân. Chính v́ vậy, những cây quất nhỏ, giá tiền thấp dự báo là sẽ bán chạy, bởi nó phù hợp với túi tiền người dân hơn. Những cây có giá 3 - 10
triệu đồng hoặc cao hơn nữa chủ yếu cung cấp cho các cơ quan, xí nghiệp, chứ người dân hầu như không dám mua…".
Người mua th́ ít, người thuê th́ nhiều
Anh Hùng - chủ vườn quất Hùng Ứng dẫn chúng tôi xem khu vườn rộng của anh với hơn 600 gốc quất thương phẩm và hàng trăm gốc quất giống gối vụ năm sau, cho biết: "Những cây quất thế hầu hết đă được các cơ quan, công ty và "đại gia" đặt mua, thuê với giá trung b́nh 5-10 triệu đồng. Những cây nhỏ với giá tiền từ vài ba trăm ngh́n đồng tới một triệu đồng được mua phổ biến hơn". Trong khi đó, chị Hoa, chủ một vườn quất khác cho biết: "Năm nay, số người đến thuê cây cảnh nhiều hơn so với năm ngoái.
Có nhiều người năm ngoái sẵn sàng bỏ ra 20 - 30 triệu đồng để mua một cây quất thế về chơi, nhưng năm nay chuyện này rất hiếm. Thậm chí, có người vừa muốn có cây thế để chơi, vừa muốn giá rẻ cho nên họ chuyển sang chơi hoa giấy. Loại hoa này "mềm" hơn so với đào, quất cả về giá thuê và giá mua, trong khi nh́n cũng rất đẹp!".
Chị Nguyễn Thị Lê, một tiểu thương đă có kinh nghiệm 12 năm bán buôn đào cho các doanh nghiệp, cho biết: "Năm nay, kinh tế ảm đạm nên thị trường đào tết, nhất là loại đào cao cấp bị chững lại rất nhiều. Có nhiều doanh nghiệp chuyển từ mua sang thuê. Đến thời điểm này, họ rất hờ hững, chứ không nhộn nhịp như mọi năm". Theo chị Lê, so với năm ngoái, số lượng người đặt mua đào cao cấp Tết này giảm 50%, trong khi đó số người đặt thuê tăng khoảng 30%. Mặt hàng b́nh dân được lựa chọn phổ biến hơn.
Trong khi đó, thị trường mặt hàng cây cảnh dành cho những người lắm tiền nhiều của cũng ảm đạm không kém. Những vườn si, sanh, lộc vừng hiện tại cũng rất thưa thớt người đến hỏi mua. Mọi năm, chuyện đại gia bỏ hàng tỉ, thậm chí chục tỉ để mua cây cảnh về chơi tết là chuyện b́nh thường. Thế nhưng, hiện tại, các vườn cảnh này đều bị thất thu. Anh Nguyễn Việt Hùng - chủ một vườn si, sanh (huyện Chương Mỹ, Hà Nội) mỗi dịp tết bán được vài tỉ đồng tiền cây, chưa tính tiền cho thuê cây cao cấp, vậy mà năm nay cũng thở dài ngao ngán cho biết: "Những năm trước, vào tầm này, xe ô tô đến đặt tiền mua cây nườm nượp. Giá cả th́ không phải mặc cả lôi thôi nhiều v́ người mua toàn đại gia. Tuy nhiên, năm nay, giá xuống thê thảm và đặc biệt số lượng người đến hỏi rất ít". Theo lời anh Hùng, giá cả năm nay giảm xuống 1/4 hoặc 1/3, thậm chí 1/2 nhưng cây cảnh vẫn ế. Kinh tế khó khăn nên các đại gia chi tiền cũng bắt đầu... “run tay”. Thêm vào đó, do thị trường bất động sản đóng băng nên thú trang hoàng cho nhà cửa cũng "đóng băng" theo.
Nh́n vào thị trường cây cảnh tết năm nay có thể thấy, ngoài nhu cầu mua đồ b́nh dân th́ xu hướng thuê cây cũng là phổ biến. Những cây thế, cổ thụ ở những vườn cảnh đa phần vẫn phải nằm "đắp chiếu" chờ năm sau. Trong t́nh h́nh hiện nay, những cây có giá "khủng" này rất khó để tiêu thụ. Thậm chí, ngay cả việc thuê về chơi tết cũng rất ít có người nghĩ đến.
Doanh nghiệp lao đao, người trồng đào gặp khó
Chị Nguyễn Thị Lê, một đầu mối bán đào tết ở quận Tây Hồ (Hà Nội) cho biết, t́nh h́nh làm ăn năm nay rất chán. Mọi năm vào thời gian này, các doanh nghiệp đặt hàng đă gọi điện giục tới tấp. Thế nhưng, năm nay, hầu như, họ vẫn chưa có động tĩnh ǵ. Tôi thường đổ theo mối nhưng năm nay đành phải xé lẻ để bán. Tuy đă có người mua nhưng về số lượng th́ không bằng 1/10 năm ngoái". Vẫn theo lời chị Lê, do các mối đổ tiêu thụ chậm nên người bán cũng bị chậm theo. Điều này không chỉ
riêng với đào, quất mà đối với thị trường hoa giấy cùng các cây cảnh khác cũng xảy ra t́nh trạng tương tự.
Phạm Thiệu - nguoiduatin