Huênh hoang, khoác loác, tầm văn hóa ngắn và tiêu tiền kiểu trọc phú; coi đồng tiền là tất cả, đó là căn bệnh mà rất nhiều người được gọi là “đại gia Việt” mắc phải.
Dạo này, dư luận xôn xao về việc Công ty Xuất nhập khẩu Thủy sản Bình An nợ nần chồng chất và đứng trước nguy cơ phá sản.
Tôi đọc những thông tin về bà Diệu Hiền và công ty của bà mà thấy trong lòng buồn vô hạn. Bởi lẽ, cách đây 4 năm, chính tôi đã đi viết một phóng sự dài kỳ về cuộc đời ba chìm bảy nổi chín lênh đênh của bà Hiền, viết về những bước đi táo bạo, cực kỳ thông minh của bà trong việc gây dựng doanh nghiệp. Và đặc biệt là bà đã đưa con cá tra – một loại cá mà bà bảo đấy là sản vật trời cho người nông dân đồng bằng sông Cửu Long – vào thị trường Hoa Kỳ rất thành công. Bà cũng có những tham vọng rất trong sáng, đó là đưa con cá tra và những sản phẩm từ nó trở thành thương hiệu quốc tế. Tôi đã đến thăm nhà máy của bà vào những ngày thịnh vượng, được tận mắt thấy công nhân ăn uống thế nào, nghỉ ngơi ra sao, được chăm sóc y tế, sinh hoạt văn hóa khá đầy đủ, thậm chí thấy cảnh công nhân cười rinh rích vì được massage cá… thế nào. Tôi cứ thầm nghĩ, không biết ở Việt Nam này, có doanh nghiệp tư nhân nào lại chăm sóc công nhân tốt hơn thế không?
Đại gia thủy sản Diệu Hiền đang mát-xa chân bằng cá tại công ty (năm 2012).
Hai năm sau, vào giữa năm 2010, tôi đến xem một công trình mới của bà, đó là Viện Nghiên cứu cá tra. Bà đổ vào đây hàng trăm tỉ để xây dựng một Viện Nghiên cứu cá tra lớn nhất cả nước. Bà trả lương cao ngất ngưởng cho các cán bộ, kỹ sư ở đây. Bà hào hứng khoe với tôi về những sản phẩm mới từ con cá tra. Nào là nước uống bổ dưỡng Colagen; nào là cốm canxi, nào là nước mắm… Nghĩa là con cá tra được bà tận dụng hết cả thịt, xương, da và cả lòng ruột… Lần ấy, nhìn Diệu Hiền xúng xính vòng vàng, nhẫn kim cương, dây bạch kim… và nhìn tòa nhà nơi làm Viện Nghiên cứu cá tra to vật vã, rồi nghe Diệu Hiền giới thiệu những dự án bất động sản, những khu vui chơi giải trí… tôi đã thấy ớn lạnh. Bởi vì tôi nghĩ Diệu Hiền đang đứng trên đỉnh núi, mà người đã đứng trên đỉnh núi thì ngay dưới chân là vực thẳm.
Chỉ có điều những người đã lên đỉnh núi lại thường có thói quen ngửa mặt nhìn lên mà không bao giờ cúi xuống xem mình sắp lộn cổ xuống vực chưa? Lúc ấy, tôi biết Diệu Hiền cũng đã vay ngân hàng hơn 300 tỉ. Và tôi khuyên rằng, chớ có vay tiền ngân hàng ngắn hạn mà đầu tư dài hạn. Bài học mà nhiều người phải vào tù ra tội, thậm chí phải bị tử hình như Minh Phụng, cũng là từ chuyện vay tiền ngân hàng đi đầu tư bất động sản. Nhưng khi đó, Diệu Hiền như người sống trong vầng hào quang, không còn có sự tỉnh táo nữa… Sự đầu tư dàn trải, sự chi tiêu theo kiểu “vung tay quá trán”, cộng với những biến động về giá đôla, lãi vay, suy thoái kinh tế thế giới… tất cả những cái đó đã khiến cho Tổng Công ty Bình An suy sụp. Và cái chết được báo trước này là điều khó tránh khỏi.
Phòng ăn tại tư dinh bà Diệu Hiền.
Nhưng đâu chỉ có Bình An của bà Diệu Hiền “chết”, mà không ít các đại gia tiếng tăm lừng lẫy cũng đang nợ nần chồng chất, rồi bị cáo buộc là trốn thuế, nợ bảo hiểm của người lao động… Và bên cạnh đó là chuyện người giàu xổi ở Việt Nam tiêu tiền như nước, sắm những xe siêu sang, là những cuộc ăn chơi “trăm nghìn đổ một trận cười như không”; là vô vàn những trò lố bịch mà họ phô bày ra trước thiên hạ. Tôi đã được chứng kiến cảnh người ta khoe với nhau những chiếc đồng hồ trị giá hơn ba trăm ngàn đôla, dùng những chiếc điện thoại hơn năm chục ngàn đôla; rồi vợ một ông đại gia, vốn là gã đi buôn đất, mà nay còn nhảy cả vào chính trường vênh mặt khoe đồ trang sức trên mình trị giá gần nửa triệu đô… Huênh hoang, khoác loác, tầm văn hóa ngắn và tiêu tiền kiểu trọc phú; coi đồng tiền là tất cả, đó là căn bệnh mà rất nhiều những người được gọi là “đại gia Việt” mắc phải.
Khi viết những dòng này, tôi chợt nhớ tới một người, đó là Minh Phụng và cứ thầm hỏi mình rằng, nếu Minh Phụng được sống, được phép bán tài sản của anh ta khoảng hơn 2 năm sau đó thì có lẽ bây giờ, Minh Phụng đã trở thành người giàu nhất Việt Nam. Trước khi bị bắt, Minh Phụng rất giàu. Mặc dù thời ấy, Minh Phụng được coi là đại gia lớn nhất nước, nhưng đó là con người tốt bụng, sống khiêm nhường, không có thói “bốc giời”. Nhưng vì sao Minh Phụng chết? Ngoài những nguyên nhân khách quan là giá bất động sản sập xuống vì khủng hoảng kinh tế thì cũng có nguyên nhân chủ quan. Đó là căn bệnh “bóc ngắn, cắn dài”, là “đếm cua trong lỗ”. Mà cho đến bây giờ, hầu hết đám người giàu xổi ở Việt Nam mà cứ vỗ ngực huênh hoang “ta là đại gia” thì cũng mắc căn bệnh này. Họ làm giàu thường là do có những bước đi táo bạo, sắc sảo, quyết đoán ban đầu và cộng với đó là thời cơ do những hoàn cảnh khách quan đem lại. Nhưng khi thắng lợi, thì không bao giờ họ nghĩ tới sẽ có ngày, dịp may đó không còn; sẽ có ngày họ bị đối thủ khác cạnh tranh; hoặc nền kinh tế bị xuống dốc…
Trụ sở Tổng Công ty Xuất nhập khẩu Thủy sản Bình An.
Họ không bao giờ biết “ăn bữa nay, lo bữa mai”, mà cứ hăm hở dựng dự án, vay tiền ngân hàng đầu tư bạt mạng. Rồi họ vung tiền ra mua danh, đánh bóng cái mặt của mình bằng mọi giá… Nếu như có cuộc thi Olympic về “khả năng thể hiện bệnh sĩ diện” quốc tế, chắc chắn đám doanh nhân giàu xổi ở Việt Nam đoạt hết các loại huy chương. Chết là từ chỗ đó. Năm nào cũng vậy, có rất nhiều giải thưởng cho các doanh nhân. Nhưng không hiểu có ai thống kê được rằng, đã có bao nhiêu “doanh nhân đất Việt”, sau khi được đeo vòng hoa lên cổ nay còn tồn tại? Như doanh nhân Diệu Hiền chẳng hạn. Bà đã có hàng chục giải thưởng doanh nhân lớn bé trong nước và quốc tế. Và có giời mà biết để có những giải thưởng ấy, bà tốn kém như thế nào?
Trong Kinh Dịch có 64 quẻ. Ai bốc được quẻ Thủy hỏa ký tế thì coi như cực may mắn. Đó là quẻ tốt nhất trong Kinh Dịch. Nhưng cũng ngay trong quẻ đã nhắc nhở: “Họa đến nơi rồi đấy, hãy lo mà chống đỡ đi”.
Đợt suy thoái kinh tế lần này, có rất nhiều doanh nghiệp bị xóa sổ, có rất nhiều đại gia khốn đốn. Nhưng đừng trách cơ chế, đừng đổ lỗi cho suy thoái, mà xin các doanh nhân hãy tự biết trách chính mình.
Theo Petrotimes
Đại gia Việt mắc bệnh huênh hoang, khoác loác?
