Nói đến nhạc sĩ Lê Dinh, không mấy ai là không biết tới người nghệ sĩ sáng tác nổi danh từ thập niên 50 cho đến nay qua những ca khúc chứa chan t́nh cảm làm rung động ḷng người.
Bắt đầu sáng tác từ năm 1953 nhưng măi tới năm 1956 nhạc sĩ Lê Dinh mới chính thức ra mắt nhạc phẩm “Làng Anh Làng Em” .
Và 40 năm nối tiếp sau đó với một số lượng trên 200 nhạc phẩm, tên tuổi của ông đă gắn liền với ḍng nhạc quê hương Việt Nam cận đại.
Cuộc đời sáng tác của nhạc sĩ Lê Dinh có thể chia làm 3 giai đoạn :
Giai đoạn đầu, từ 1953 đến 1966 , ông sáng tác một ḿnh và tên tuổi đă đưọc nhiều người biết đến qua các nhạc phẩm nổi tiếng như bài :
Giai đoạn ba : từ năm 1975 và về sau , v́ cuộc đời đổi thay, nhóm Lê Minh Bằng đă không c̣n sáng tác chung nữa.
Trong suốt thời gian 3 năm sống dưới ách độc tài cộng sản, ng̣i bút của nhạc sĩ Lê Dinh đă ngừng viết và chỉ đến lúc vượt thoát t́m được tự do, nhạc sĩ Lê Dinh mới sáng tác trở lại.
Những bài hát trong giai đoạn này mang nặng tâm sự của một người ray rứt đắng cay v́ thế sự.
Giai đoạn đầu là thời kỳ sáng tác quan trọng và xúc tích nhất trong sự nghiệp của nhạc sĩ Lê Dinh, ông đă sáng tác một số nhạc phẩm t́nh cảm rất được quần chúng mến mộ.
Anh Ngọc, nam ca sĩ hàng đầu, thành danh từ thập niên 50 khi phụ trách chương tŕnh phê b́nh nhạc của đài phát thanh Sàig̣n đă nói về nhạc sĩ Lê Dinh như sau :
” Qua Lê Dinh người ta tiếp nhận những âm điệu uyển chuyển, dồi dào, không nhàm chán và phần lời ca của Lê Dinh rất chân thật, rất đơn sơ nhưng không kém phần điêu luyện và nhờ đó đi thẳng vào ḷng người nghe một cách dễ dàng ”
Những tâm t́nh mộc mạc đơn sơ ấy được thể hiện trong bài ta “Tấm Ảnh Ngày Xưa” .
Tiếng nhạc lời thơ qua bài hát này đă khiến ta nghe mà không tránh khỏi bùi ngùi nhớ nhớ về một dĩ văng của tuổi niên thiếu mộng mơ, của tuổi học tṛ lưu bút ngày xanh, của những lưu luyến u hoài,tuy chưa xa cách mà đă thấy ẩn hiện cái buồn ly biệt:
T́nh yêu quê hương của nhạc sĩ Lê Dinh mang nhiều nét đặc thù với h́nh ảnh đồng ruộng miền Nam xanh ngát mênh mông,những con lạch nhỏ len lách qua những hàng dừa ngả ḿnh soi bóng, có những cầu tre lắt lẻo gập ghềnh thấp thoáng bóng dáng các cô gái đang độ xuân th́ trong chiếc áo bá ba gợi cảm:
Những bài t́nh ca nổi tiếng của nhạc sĩ Lê Dinh đă được thính giả mến chuộng từ bốn thập niên qua và các nhạc phẩm này hiện nay vẫn c̣n được các ca sĩ hàng đầu tŕnh bày và thu băng.
Giá trị đích thực của các nhạc phẩm này không nằm trong những lời lẽ cầu kỳ, văn hoa bóng bẩy, mà chính là ở những lời thơ mộc mạc chân thành như tâm t́nh của người miền Nam, được tác giả lồng vào trong các nhịp điệu nhịp nhàng tha thiết của điệu Boléro hay nhẹ nhàng lả lướt của các điệu Habanera và Tango.
Giai đoạn hai trong sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ Lê Dinh rất phong phú với sự hợp soạn của hai nhạc sĩ Minh Kỳ và Anh Bằng.
Bộ ba Lê Minh Bằng đă viết chung rất nhiều ca khúc được thính giả ưa chuộng với tác phẩm đầu tiên của nhóm được ra mắt năm 1968 là :
- “ Đêm Nguyện Cầu ”.
Sau đó các tác phẩm như :
- “ Linh hồn Tượng Đá ”
- “ Chuyện T́nh Lan Và Điệp ”
- “ Mưa Trên Phố Huế ”
- “ Nếu Hai Đứa Ḿnh ”
- “ Giấc Ngủ Cô Đơn ”… đă được thính giả khắp nơi đón nhận và tên tuổi của nhóm Lê Minh Bằng trở thành một bút hiệu nổi tiếng ăn khách nhất của những năm cuối thập niên 60 và đầu thập niên 70.
Với số lượng bài hát được viết ra quá dồi dào của nhóm Lê Minh Bằng nên ngoài những bản nhạc mang bút hiệu quen thuộc, c̣n rất nhiều bài được viết dưới nhiều bút hiệu khác như :
- Dạ Cầm
- Vũ Chương
- Hoa Linh Bảo
- Mạnh Quỳnh
- Mạc Phong Linh
- Mai Thiết Lĩnh
- Tôn Nữ Thuỵ Khương
- Trúc Ly
- Dạ Ly Vũ…vv…
Cho dù các ca khúc này được kư dưới bút hiệu nào khác đi nữa, giới thưởng ngoạn vẫn nồng nhiệt tiếp nhận, đă nói lên thực tế tài năng của nhóm Lê Minh Bằng.
Gần như tất cả các nhạc phẩm, hơn 200 bài, viết trong giai đoạn trước 1975 đă được các hăng :
Biến cố lịch sử tháng 4 năm 1975 đă chia ĺa bộ ba Lê Minh Bằng. Minh Kỳ đă vĩnh viễn ra đi vào tháng 9 năm 1975 trong vụ nổ ở trại cải tạo Long Khánh.
Anh Bằng đến Mỹ sinh sống tại California và đă rất thành công với trung tâm Asia sản xuất băng nhạc và video.
Lê Dinh hiện nay cư ngụ tại Montréal, như kiếp tằm phải nhả tơ, ông đă để hết thời giờ rảnh để hoạt động văn nghệ với nguyệt san Nghệ Thuật xuất bản đều đặn hàng tháng, và cùng với Lê Thái thành lập đài phát thanh Tiếng Nói Việt Nam đă hoạt động từ hơn 5 tháng qua tại Montréal và được phát thanh hàng tuần vào mỗi chiều chủ nhật.
Nhịp sáng tác của ông cũng đă lơi nhiều so với thời kỳ trước 1975, tuy vậy chúng ta vẫn c̣n được nghe những sáng tác mới rất giá trị như :
- 10 bài Hận Ca,
- Bài Hát của Người Điên
- Ḍng Kỹ Niệm
- Cho Người Lính Cũ
- Người T́nh Cửu Long
- Nắng Bên Này Sông và mới nhất đây bài Thương Về G̣ Công.
Con người của nhạc sĩ Lê Dinh rất nhiệt thành và mộc mạc như lời nhạc của ông, ông sống hết ḿnh cho nghệ thuật, v́ nghệ thuật, không khoa trương ồn ào.
Đối với các nhạc sĩ khác ông một ḷng qúi mến, không tỵ hiềm, không quản ngại khó khăn ông đă sốt sắng tổ chức những đêm nhạc để vinh danh các nhạc sĩ sáng tác như chúng ta đă biết, qua đêm nhạc :
- Phạm Duy, đêm nhạc Lam Phương đă rất thành công tại Montréal.
Có được quen biết với nhạc sĩ Lê Dinh, chúng ta mới biết rơ ông là người rất thẳng thắn, không ngần ngại nói lên những điều ông tin tưởng.
Bất b́nh trước sự lợi dụng công tŕnh tim óc nghệ sĩ sáng tác của các nhà sản xuất băng nhạc và vidéo ở hải ngoại, ông đă đứng lên tranh đấu chỉ thẳng tên tuổi một lái buôn nghệ thuật , tự tiện ấn hành các nhạc phẩm của nhiều nhạc sĩ, và một nhà sản xuất băng vidéo nổi tiếng chỉ “ăn trái mà không nhớ kẻ trồng cây”.
Việc làm thẳng thắn của ông đă đem lại ḷng tin tưởng và kính nể trong giới nghệ sĩ.
Đêm nhạc Lê Dinh do nhóm Thân Hữu Nghệ Sĩ Montréal tổ chức để đánh dấu 40 năm nhạc Lê Dinh (1956-1996), một công tŕnh lớn lao của một nghệ sĩ tài danh mà tài nghệ đă được chứng tỏ qua sự thử thách khắc nghiệt của thời gian.
Chúng tôi kính mời quí vị thưởng thức một chương tŕnh văn nghệ chọn lọc với những tác phẩm nổi tiếng của nhạc sĩ Lê Dinh qua những giọng ca chan chứa t́nh người của các nghệ sĩ Montréal, để nêu cao tinh thần tương thân tương trợ và tinh thần “ăn trái nhớ kẻ trồng cây” giữa nghệ sĩ tŕnh diễn và nghệ sĩ sáng tác, như một bày tỏ ḷng qúy mến đặc biệt dành cho nghệ sĩ Lê Dinh.
Huyền Châu
(trích tạp chí Nghệ Thuật số 29/tháng 8-1996)
NHẠC SĨ NGUYÊN VŨ ĐĂ THÔI “ NHỮNG ĐÊM TRẦN THẾ ĐÓN NOEL ”
NHẠC SĨ NGUYÊN VŨ ĐĂ THÔI “ NHỮNG ĐÊM TRẦN THẾ ĐÓN NOEL”
Nhạc sĩ Nguyễn Vũ trước luc ra đi. (H́nh: Hải Đăng, hàng xóm, nhà đối diện)
17g30 chiều 24 Tháng Chín, nhạc sĩ Nguyễn Vũ, một giáo dân mến đạo xứ Nghĩa Ḥa – Ông Tạ đă rời thế trần về với Chúa (1941-2025).
Có thể nói ông là nhạc sĩ tên tuổi trước 1975 cuối cùng ở vùng Ông Tạ đă ra đi.
Lúc sinh thời, thỉnh thoảng ông trách nhẹ chuyện nhiều ca sĩ, bản in nhạc hát, ghi sai lời “Bài Thánh ca buồn” của ông khi đổi “thế trần” thành “thánh đường” :
- “ Rồi những đêm thánh đường đón Noel ”.
Trách nhẹ thôi, v́ ông bảo :
- “ Với tôi, Noel từ lâu đă không c̣n là một lễ hội tôn giáo dành riêng người theo đạo nữa. Noel trở thành một lễ hội chung của mọi người. Đó là ngày hội lớn được đón nhận bởi mọi quốc gia, mọi sắc tộc, mọi tầng lớp xă hội”.
Một lỗi thứ hai mà ông nhắc tới :
-“ Rồi một chiều áo trắng thay màu, em qua cầu xác pháo theo sau” bị các ca sĩ cũng như bản in đổi thành “Rồi một chiều áo trắng phai màu ”.
Ông giải thích :
-“Áo trắng thay màu” có nghĩa chiếc áo trắng thơ ngây của cô nữ sinh ngày nào giờ đổi thay sang một màu áo nào khác, cụ thể ở đây từ chiếc áo nữ sinh thay qua màu áo cưới”.
Chỉ hai từ thôi cho thấy nét ư tứ, sâu sắc của một nhạc sĩ Bắc 54 Hà Nội xưa nay sống b́nh dị và thanh lịch ở vùng đất đậm đặc Bắc 54 Ông Tạ là Nghĩa Ḥa.
Nhà ông trên đường Nghĩa Hưng, phường 6, Tân B́nh.
Chỉ cách đường Nghĩa Phát, trục chính sầm uất, tấp nập của khu chợ Nghĩa Ḥa – khu chợ đậm chất Ông Tạ nhất hiện nay với nhiều món Bắc 54 tưởng chừng đă thất truyền – vài chục mét nhưng thật lạ, nó như một thế giới riêng, yên tĩnh, ít nhà buôn bán.
Sáng sáng, ngôi nhà nhỏ của ông vang tiếng dương cầm nhè nhẹ, chỉ như ru thêm b́nh yên nhà hàng xóm, trong đó có nhà các con ông cạnh bên.
Tiếng dương cầm nhẹ như bước chân ông bà rảo trên đường ra công viên Lê Thị Riêng tập dưỡng sinh cách đó non cây số.
Nhẹ và thanh lịch như lối sống bao lâu nay của ông trong xóm đạo Ông Tạ.
Nhẹ và đằm thắm như ly cà phê ông uống trong quán cà phê của nhà thơ Phạm Thiên Thư trong khu Bắc Hải gần nhà cùng anh bạn trẻ Hải Đăng nhà đối diện – vốn từng làm báo Tuổi Trẻ hơn chục năm với tôi.
Nhẹ như nhạc phẩm bất hủ của ông vang lên mỗi mùa Giáng sinh, kể cả dịp Giáng sinh năm nay 2021, khi ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng vốn cũng là cư dân ngơ Con Mắt – Ông Tạ gần đó cất giọng như thảng thốt :
- “Bài thánh ca buồn”.
Nhạc phẩm ấy nhẹ lắm, trầm lặng lắm – như t́nh cảm rón rén của một cậu thiếu niên với một cô bạn gái ḿnh để ư mà măi nhiều năm sau, h́nh như khi cô bạn xưa đă sang sông, nó mới dám cất lên, nhớ lại kỷ niệm :
- “Bài thánh ca đó c̣n nhớ không em?”.
“Chuyện xưa kể rằng”:
- Năm 1958, có một thiếu niên tên Nguyễn Tuấn Khanh 14 tuổi, sinh năm 1944 tại Hà Nội, lớn lên ở Đà Lạt sau cuộc di cư 1954. 14 tuổi, nó bị mê đắm bởi một cô gái “má đỏ, môi hồng” của thành phố Đà Lạt sương mù.
T́nh cảm ấy khiến nó cứ lẽo đẽo theo cô trên đường đến nhà thờ.
- “ Trái tim của một gă trai mới lớn thổn thức đến tội nghiệp nhưng tôi lại không có can đảm để làm quen ”.
14 năm sau, khi cô bé “má đỏ, môi hồng” có lẽ đă yên bề gia thất với ai đó, thằng bé xưa lúc ấy đă là nhạc sĩ Nguyễn Vũ mới dám nhớ lại :
- “Trong một lần tan lễ, trời mưa rất to, cả hai chúng tôi đành phải trú mưa chung dưới một hiên nhà. Lúc ấy cũng đúng ngày lễ Giáng sinh. Cô ấy và tôi đều im lặng.
Khi nghe ca khúc “Silent night” (Đêm thánh vô cùng) phát ra từ nhà bên cạnh, cô ấy lẩm nhẩm hát theo.
H́nh ảnh ấy cứ ám ảnh tôi măi cho đến nhiều năm sau đó, vào năm 1972, tôi đă viết lại cảm xúc của ḿnh”. Và “Bài thánh ca buồn” ra đời.
Ngay lập tức, hăng đĩa Sơn Ca nổi tiếng khi ấy đă mua độc quyền nhạc phẩm này và ca sĩ Thái Châu là người đầu tiên thể hiện… ; là một trong những nhạc phẩm Giáng sinh được nhiều thế hệ yêu thích cho đến nay
Nhạc phẩm ấy – như bao nhạc phẩm của ông xem chừng ẩn giấu nhẹ nhàng nét lăng mạn Hà Nội, nơi ông sinh ra; lồng trong màu xanh thăm thẳm Đà Lạt tuổi thiếu niên và cả nét thổn thức xóm đạo Ông Tạ, nơi ông thành danh :
- “ Rồi những đêm thế trần đón Noel
– Lang thang qua miền giáo đường dấu yêu
– Tiếng thánh ca ngày xưa vang đêm tối
– Nhớ quá đi thôi giọng hát ai buồn…”.
Thổn thức ấy là thật, bởi chính ông cũng cho rằng :
- “ Chết lên chết xuống v́ t́nh th́ viết nhạc mới hay” dù cái “chết lên chết xuống” ấy hầu như ông chỉ lặng lẽ giữ cho riêng ḿnh, cho đến một hôm, bất chợt nó bật ra:
Gia đ́nh cậu nhiều người theo đuổi âm nhạc. Riêng cậu, từ nhỏ đă chơi được nhiều nhạc cụ như guitar, harmonica, piano… và hát cho Ban Thiếu nhi của Đài Phát thanh Đà Lạt; năm 12 tuổi (1956) giải nhất đơn ca thiếu nhi của đài.
Nhưng vài năm sau, gia đ́nh cậu vào Sài G̣n, ở vùng Ông Tạ khi vùng này đang c̣n nhà tranh mái lá, măi cho tới nay.
Và cũng không theo nghiệp hát mà thành nhạc sĩ năm 22 tuổi. Những bản nhạc đầu tay của ông :
Ít năm trước, ông mở lớp dạy đàn, dạy nhạc cho thanh thiếu niên Ông Tạ ngay nhà ḿnh. Lớp học cũng không ồn ào, ít ai biết. Ông bảo :
- “H́nh ảnh những đứa học tṛ cặm cụi, đánh vật với những nốt nhạc như tiếp thêm sức lực cho tôi…”.
Liệu h́nh ảnh ấy có nhắc ông về một thời trẻ yêu thổn thức trong lặng thầm ? Như bao trái tim yêu Ông Tạ vốn b́nh dị cả trong yêu thương con người và cuộc sống?
B́nh dị, lặng lẽ như khi ông “phát hiện” dẫn dắt, chỉ bảo một đứa em họ của ông, chỉ kém ông ba tuổi sau cũng là một nhạc sĩ nổi tiếng :
- Nhạc sĩ Đức Huy.
Trong các sáng tác của Đức Huy, nhạc phẩm “Và con tim đă vui trở lại” là một bài hát viết trong lúc đang làm việc, vừa hát vừa đàn ghita trên chiếc tàu du lịch của Mỹ trên đảo Hawaii với tâm trạng cô đơn, và đang đọc… Thánh kinh.
Những nốt nhạc của hai anh em nhạc sĩ ấy rung lên thánh thiện, trong lành như vậy – như một góc “b́nh an dưới thế” đêm Noel xóm đạo Ông Tạ.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
