Lúc xa xưa miệng vua chúa được gọi là
"kim khẩu", cái miệng bằng vàng ròng nên lời nói xuất phát từ đó, là vàng là ngọc, quý báu và đáng tin cậy bởi giá trị giá bền vững lâu đời. Nhưng bây giờ
"kim khẩu" này chẳng còn là vàng ròng nữa vì lời lẽ của vị nguyên thủ quốc gia đã thay đổi xoành xoạch, Việt Nam đã đành mà Huê Kỳ cũng vậy, trời Âu cũng như ở phương Đông.
Lời nói theo kiểu ông bà ta là phải "chắc như bàn thạch", nếu không nói ra thì thôi chứ đã nói là phải nói thật lòng, giữ lời vì danh dự, nhân cách, và liêm sỉ. Đó chính các khuôn mẫu giúp đánh giá con người.
"Quân tử nhất ngôn". Xưa quá là xưa. Bây giờ không có mấy ai chịu nói thật nữa, nhất là khi cho đăng đàn diễn thuyết.
Khác với
"nói thật" là nhiều kiểu nói khác, đúng là
"thiên hình vạn trạng", biến đổi không ngừng.
Ngày mai sẽ ra sao nếu vật giá tiếp tục leo thang, số người thất nghiệp cũng gia tăng tạo ra nhiều sự bất ổn trong xã hội. (Ảnh minh họa: Resume Genius/Unsplash)
"Nói dối" là nói lời không đúng sự thật, thường với mục đích nhằm lừa gạt, lừa tình, lừa tiền, hoặc cả hai. Tất nhiên
nói dối là xấu lắm.
"Nói mẽ" là kiểu nói không mấy gì thật thà để khoe khoang, tạo ra niềm tin giả tạo cho người khác hầu dễ vay mượn, dễ làm ăn buôn bán. Khoe giàu có (khi cho làm giả số trương mục tài chính) để đi vay mượn với lãi suất thấp. Khoe bằng cấp giả mạo để có được việc làm tốt hơn. Chính khách luôn cho phóng đại khả năng, mức thành đạt để kiếm thêm phiếu bầu.
Nói mẽ cũng được gọi là
nói khoác lác hay theo bình dân hơn là
nói phét. Giả tạo nhiều hơn là thật.
"Nói thách" là cách nói để nâng giá trị thật của món hàng để cho rao bán, rồi từ đó mà trả giá qua lại với người mua. Kiểu cò kè thêm một bớt hai của tú bà với khách mua hoa [hay mua thịt thì chính xác hơn]. Người buôn bán muốn nói thách đã đành nhưng các chính khách cũng lém lỉnh, múa môi nhanh không kém. Gần đây nhất, việc nói thách đã thấy xảy ra trong việc thuế má của Hoa Kỳ và các quốc gia khác.
Vừa mới nhậm chức, ông Trump đã cho đăng đàn nói cho thần dân biết rằng,
"tui sẽ uýnh Tàu, uýnh Âu châu sặc gạch qua thuế nhập cảng (tariff) để trả bớt số nợ quốc gia cỡ 37 trillion!" Tiếng Việt
"trillion" là
"ức" hay
"muôn"? Con số mà phó thường dân như chúng ta không thể đếm nổi nhưng vẫn tự hỏi vì đâu mà nên nỗi?! Ông ấy nói thêm là tiền thuế thu về sẽ mang đi trả bớt công nợ rồi chia cho dân chúng chút đỉnh, nghe qua mà thấy ấm lòng. Nghe sướng cái tai quá xá.
Đang vui mừng thì mấy ông phân tích về tài chính lại nỡ tay đem tạt gáo nước lạnh để cho phe ta lai tỉnh thần mà nhìn ngắm các con số mới keng. Số liệu từ Nha Ngân Khố liên bang cho thấy tiền thuế (sẽ) thu về (nếu thực sự đánh thuế hàng hóa nhập cảng) cũng chưa đủ để trả tiền lời cho món công nợ khổng lồ kia.
Theo tạp chí
Fortune, các kinh tế gia như hai ông Joao Gomes và Desmond Lachman đã cho đăng đàn nói nhỏ rằng, dù thuế nhập cảng có thể làm chậm lại mức gia tăng của công nợ nhưng sẽ không thực sự hạ thấp số nợ ấy. Nói nôm na là chẳng có ăn thua chi theo sự tính toán cộng trừ nhân chia rõ ràng. Chẳng qua là ông tổng thống muốn nói ngọt cho dễ nghe chứ khi chúng ta ngồi làm tính nhẩm thì sẽ ngỡ ngàng lắm. Số lượng thuế nhập cảng (sẽ) cho thu về vẫn chưa đủ để trả tiền lời trên tổng số công nợ nữa. Tiền lãi còn chưa trả nổi thì làm sao để trả tiền gốc đây?
Số liệu thống kê của Nha Ngân Khố cho thấy rằng tiền lãi (cho công nợ) chỉ trong tháng Bảy năm nay sơ sơ là 38,1 tỷ USD, chưa kể các món tiền phải trả khác như 13,9 tỷ USD tiền lãi trên công khố phiếu (Treasury bond), 2,85 tỷ USD cho Treasury Floating Rate Notes (FRN) và 6,1 tỷ USD cho
Treasury Inflation-Protected Securities (TIPS). Làm tính nhẩm để thấy chính phủ Huê Kỳ phải mở hầu bao để trả cho chủ nợ trong tháng Bảy khoảng 60,95 tỷ USD! Khi chúng ta thẳng tay thu thuế nhập cảng thì con số ấy là 29,6 tỷ USD. Tính toán kiểu cô Berette đi bán sữa dê thì mỗi tháng chính phủ của ông Trump sẽ thu về 30 tỷ USD từ thuế nhập cảng, một năm sẽ là 360 tỷ USD, mới chỉ khoảng 1% của số công nợ. Nghĩa là chẳng có thấm tháp vào đâu cả?!
Cỗ máy truyền thông lại cho bắc loa rêu rao nói rằng, tỷ lệ công nợ /tổng sản lượng quốc gia (GDP) đã giảm từ khi ông Trump lên ngôi qua nhiều chính sách
"cải cách". Giảm mức thuế thu nhập, phá bỏ hàng rào luật lệ kiểm soát cách kinh doanh buôn bán, tiết giảm chi tiêu từ các cơ quan chính phủ đến những cú đánh thuế (nhập cảng) lịch sử (và đẹp mắt, đẹp mặt) sẽ tiếp tục đưa đất nước Huê Kỳ đến chốn huy hoàng! Đạo luật
"To và Đẹp" khi cho vận hành sẽ khiến cho kinh tế chạy rần rần, tỷ lệ công nợ /GDP sẽ giảm xuống còn 94% thay vì 121% như hiện nay. Tạm hiểu là cứ tin ông Trump, từ từ đất nước này sẽ được thoát nợ trong khi người dân sẽ giàu có hơn.
Giấc mơ kinh tế huy hoàng ấy cứ lớn dần như quả bóng được cho bơm hơi nhưng những người ở chung quanh tuy đã biết làm toán cộng trừ nhân chia thì cứ hỏi nhau về cách thức tính toán của nội các thời Trump 2.0. Chưa hết, họ còn thẳng thừng bác bỏ và lắc vai, nhắc nhở cư dân hãy
"lai tỉnh lại". Sếp lớn của
JPMorgan Chase, ông Jamie Dimon thì cho rằng kinh tế nước nhà đang bị tuột dốc, việc bị sập tiệm sẽ xảy ra ngay trước mắt!
FED chairman là ông Jerome Powell thì nói nhẹ nhàng hơn, đây là lúc mà chúng ta nên thảo luận về công nợ như người
"đã trưởng thành" (hiểu biết). Đau điếng thật! Hèn chi mà ông Trump cứ một hai đòi đuổi ông Thống đốc ngân hàng này để bịt miệng hay ít ra không còn nghe thấy tiếng nói đối nghịch nữa.
Bức tranh về công nợ theo
The Conference Board gồm có 26% thuộc các chủ nợ ngoại quốc. Chủ nợ sẽ tiếp tục cho vay nếu họ tin rằng con nợ (chính phủ Hoa Kỳ) có khả năng trả nợ, cả vốn lẫn lời.
The Conference Board thì cho rằng muốn giảm tỷ lệ công nợ xuống còn 70% trong vòng 20 năm thì phải cho áp dụng theo nhiều cách như thành lập một Ủy ban giám sát cách mà chính phủ chi tiêu, thay đổi cách đánh thuế thu nhập sao cho công bằng, nếu kiếm ra nhiều tiền thì phải đóng thuế cao hơn, và cả việc thay đổi cách chi thu trong quỹ an sinh xã hội hầu thắt lưng buộc bụng…
Khi bà sếp lớn của
The Conference Board đang ì xèo về chuyện công nợ và viễn ảnh bị sập tiệm gần kề nếu chủ nợ lắc đầu không chịu tiếp tục nữa thì bà này đã bị đuổi việc ngay lập tức. Nào, còn có ai đang làm việc trong bộ Tài Chính dám lè nhè trái ý ông chủ nữa không? Chỉ có ông nhân viên cũ, sếp lớn của
International Monetary Fund’s (IMF) Policy Development and Review Department chịu chỉ ra các con số về giá trị của vàng, loại quý kim sử dụng để bảo đảm lên giá trị của tiền giấy. Giá vàng đã tăng 27% so với năm ngoái. Nghĩa là chợ tài chính thế giới nay không còn xem công khố phiếu của Hoa Kỳ là phương cách đầu tư đáng tin cậy nữa. Mua vàng cho chắc ăn hơn!
Đang cố gắng tìm hiểu bức tranh kinh tế nước nhà với những con số về công nợ, GDP, giá vàng… phe ta đang loay hoay mãi chưa xong thì báo chí lại loan tin quan tòa gõ búa phán quyết đánh thuế nhập cảng (của ông Trump) là phi pháp. Chính phủ không thể đánh thuế nhập cảng theo ý muốn, phải theo căn bản luật pháp đàng hoàng, có nghĩa là được Quốc Hội thông qua và chấp thuận!
Câu hỏi cũ lại xoay mòng, ai là người sẽ gánh món thuế nhập cảng kia nếu được cho áp dụng đầy đủ? Chính phủ Trump thì biểu rằng người ngoại quốc muốn bán hàng cho cư dân Mỹ thì phải chịu sưu cao thuế nặng, trong khi mấy nhà tài chính của công ty tư nhân như
Goldman Sachs thì chỉ ra các con số cho thấy người tiêu thụ Hoa Kỳ đang cõng mức thuế cao này chớ chẳng phải ai khác. Giá hàng hóa cứ gia tăng đến chóng mặt!
Phó thường dân như phe ta thì thấy lo âu lắm, ngày mai sẽ ra sao nếu vật giá cứ tiếp tục leo thang, số người thất nghiệp cũng gia tăng, sẽ tạo ra các bất ổn trong xã hội… và chỉ số
"tiêu thụ" (mức tin cậy của cư dân vào tình trạng tài chánh mà tiêu xài) đang tụt dần! Trong khi đám tài phiệt đang ngồi rung đùi, khoái chí vì thấy giá cổ phiếu của họ đang tăng đến chóng mặt và đang hí hững với các biện pháp áp đặt thuế mới của ông Trump.
Lời nói từ kim khẩu này xem ra nay đã trật đường rầy, thoảng theo gió bay? Hãy chờ xem sao.
