Con đường đến World Cup 2026 có một bước ngoặt lớn khi ba liên đoàn bóng đá quốc gia bị cấm tham gia cuộc chơi danh giá nhất hành tinh vì 'vi phạm quản lý nghiêm trọng'.
Trong khi các cường quốc bóng đá như Argentina, Pháp, Tây Ban Nha,… đang ráo riết chuẩn bị cho giải đấu lớn World Cup 2026, thì ba quốc gia này - một từ châu Âu, một từ châu Phi và một từ châu Á - bị loại do “vi phạm quản lý nghiêm trọng”.
Phán quyết này là một đòn giáng mạnh vào UEFA, CAF và AFC, các cơ quan quản lý bóng đá tại các khu vực này, vì FIFA đã nêu rõ rằng bất kỳ hành vi vi phạm nào đối với các điều lệ của mình sẽ dẫn đến hành động kỷ luật ngay lập tức. Với giải đấu sẽ diễn ra tại Mỹ, Mexico và Canada, sự vắng mặt của các quốc gia này đặt ra những câu hỏi về lập trường của FIFA về quản lý và can thiệp chính trị vào bóng đá.
Những quốc gia nào bị cấm góp mặt ở World Cup 2026?
Ba quốc gia phải đối mặt với lệnh cấm của FIFA là Nga, Congo và Pakistan. Trong khi lệnh cấm của Nga có hiệu lực từ năm 2022 sau cuộc chiến tranh với Ukraine, thì lệnh cấm gần đây của Congo và Pakistan đã gây chấn động thế giới bóng đá.
Các tuyển thủ Congo không thể góp mặt ở World Cup 2026. Ảnh: GETTY.
Cả hai quốc gia đều bị loại khỏi cuộc đua đến vòng chung kết World Cup 2026 do FIFA lo ngại về sự can thiệp của bên thứ ba và thất bại trong quản lý. Liên đoàn bóng đá Congo (FECOFOOT) bị đình chỉ vô thời hạn do những gì FIFA mô tả là "tình huống đặc biệt nghiêm trọng về sự can thiệp không đúng mực của bên thứ ba".
Theo FIFA, lệnh đình chỉ được đưa ra bởi sự can thiệp của chính phủ Congo vào các vấn đề bóng đá của đất nước. Theo đó, chính quyền ở Brazzaville đã thành lập một ủy ban đặc biệt để giám sát FECOFOOT, một hành động vi phạm luật lệ của FIFA, cấm sự tham gia chính trị vào quản lý bóng đá.
Tuyên bố chính thức của FIFA có đoạn:“FECOFOOT đã bị đình chỉ ngay lập tức do tình hình đặc biệt nghiêm trọng về sự can thiệp không chính đáng của bên thứ ba vào công việc của tổ chức, đây là hành vi vi phạm rõ ràng các nghĩa vụ của FECOFOOT theo Điều lệ FIFA”.
Theo World Soccer, việc đình chỉ có nghĩa là đội tuyển quốc gia Congo và các CLB trong nước hiện bị cấm tham gia tất cả các giải đấu do FIFA và CAF chấp thuận. Quốc gia này đang thi đấu ở bảng E của vòng loại World Cup 2026 CAF, nơi tuyển Morocco hiện dẫn đầu. Với việc Congo hiện đã bị loại, con đường của Morocco đến vòng loại tiếp theo trở nên dễ dàng hơn.
Để dỡ bỏ lệnh cấm, FIFA đã đưa ra các điều kiện nghiêm ngặt, bao gồm việc trả lại toàn quyền kiểm soát các văn phòng, quỹ và quyền ra quyết định của FECOFOOT cho các cơ quan quản lý bóng đá hợp pháp, cũng như ngăn chặn mọi nỗ lực thay đổi người ký tên trên các tài khoản ngân hàng của FECOFOOT.
Hơn nữa, FIFA yêu cầu không có sự can thiệp nào nữa của chính phủ vào các vấn đề bóng đá, đảm bảo tính tự chủ của FECOFOOT và các hoạt động của tổ chức này. Những điều kiện này rất quan trọng để FIFA xem xét dỡ bỏ lệnh cấm và khôi phục lại tính độc lập của liên đoàn bóng đá. Cho đến khi những điều kiện này được đáp ứng, đội bóng đá Congo sẽ vẫn trong tình trạng lấp lửng, không được tham gia các giải đấu quốc tế.
Lệnh cấm của Pakistan: Không thực hiện được cải cách của FIFA
Cuộc khủng hoảng bóng đá của Pakistan một lần nữa dẫn đến lệnh đình chỉ của FIFA, lần này là do nước này không thực hiện cải cách quản trị. Liên đoàn bóng đá Pakistan (PFF) đã nhiều lần bị cáo buộc can thiệp của bên thứ ba và FIFA ngày càng thất vọng vì không có tiến triển.
Tuyên bố của FIFA về lệnh đình chỉ của Pakistan có đoạn: “Lệnh đình chỉ sẽ chỉ được dỡ bỏ tùy thuộc vào việc Đại hội PFF phê duyệt phiên bản Điều lệ PFF do FIFA và AFC trình bày”.
Lệnh cấm mới nhất này của FIFA theo sau các lệnh đình chỉ trước đó vào năm 2017 và 2021, cả hai đều bắt nguồn từ các tranh chấp quản trị tương tự. Lệnh đình chỉ gần đây nhất đã được dỡ bỏ vào tháng 6-2022, khi PFF có thể giành lại quyền kiểm soát trụ sở và tài chính của mình. Tuy nhiên, FIFA hiện đã phán quyết rằng Pakistan đã không đảm bảo các cuộc bầu cử công bằng và dân chủ trong liên đoàn bóng đá của mình, dẫn đến một lệnh đình chỉ khác.
Pakistan đã xếp cuối cùng ở bảng G của vòng loại World Cup 2026 khu vực châu Á, nhưng lệnh cấm mới nhất này hiện ngăn cản quốc gia này tham gia bất kỳ giải đấu nào do FIFA chấp thuận trong tương lai cho đến khi cơ cấu quản lý của họ được điều chỉnh.
Lệnh cấm liên tục của Nga đối với bóng đá quốc tế
Cuộc cấm vận của bóng đá Nga vẫn tiếp diễn khi FIFA và UEFA vẫn duy trì lệnh cấm được áp dụng vào năm 2022. Sau khi Nga xảy ra chiến tranh với Ukraine, các tổ chức bóng đá thế giới FIFA và châu Âu UEFA đã nhanh chóng loại bỏ quốc gia này khỏi mọi giải đấu quốc tế, bao gồm cả World Cup và Giải vô địch châu Âu (Euro).
Quyết định này đã được thực thi nghiêm ngặt, khi các đội tuyển quốc gia nam và nữ của Nga bị cấm thi đấu, trong khi các CLB Nga vẫn không đủ điều kiện tham gia các giải đấu của UEFA như Champions League, Europa League và Conference League.
Với việc bốc thăm vòng loại World Cup 2026 đã hoàn tất, Nga là thành viên UEFA duy nhất bị loại, trong khi 54 quốc gia châu Âu còn lại được xếp vào các bảng đấu. Bất chấp những nỗ lực của Liên đoàn bóng đá Nga (RFU) nhằm phản đối lệnh cấm, cả FIFA và UEFA vẫn kiên quyết, không có dấu hiệu nào cho thấy họ sẽ đảo ngược quyết định của mình.
