Tấm cáo phó ám ảnh và tiếng khóc giữa Sài Gòn sáng sớm
Trong vô vàn tin tức cuối năm, tấm cáo phó của chị Đinh Thị Khánh Huyền và hai con nhỏ khiến nhiều người chết lặng. Gương mặt người mẹ 41 tuổi và hai đứa trẻ mới 7 tuổi, 2 tuổi chụm lại trên một tờ giấy, phía dưới là dòng chữ “hưởng dương 8 tuổi, 3 tuổi”… chỉ cần đọc đã thấy nhói tim. Ba mẹ con tử nạn trong chính căn nhà – quán bún ốc của mình trên đường Trần Hưng Đạo, phường Cầu Ông Lãnh, giữa trung tâm Sài Gòn – nơi mà chỉ một đêm trước đó vẫn còn sáng đèn, thơm mùi nước dùng. Sáng 5/12, thành phố thức dậy bằng tiếng còi xe cứu hỏa, cột khói đen cuộn lên từ mặt tiền quán lẩu ốc – bún ốc “Hương vị Hà Nội xưa”. Khi đám cháy được khống chế, người ta mới bàng hoàng nhận ra phía sau lớp cửa cuốn kiên cố là bốn mạng người đã vĩnh viễn nằm lại, trong đó có hai đứa trẻ chưa kịp hiểu thế nào là cuộc đời.
Căn nhà 4 tầng và lối thoát duy nhất bịt kín
Theo cơ quan chức năng, đám cháy bùng phát lúc khoảng 4h36 phút sáng, từ khu bếp chừng 20m² ở tầng trệt rồi nhanh chóng lan lên các tầng trên. Căn nhà dạng nhà ống, 1 trệt 3 lầu, cửa cuốn đóng kín, phía trong chất đầy vật dụng gia đình, thiết bị kinh doanh nên khi lửa bùng lên đã sinh khói dày đặc và khí độc, khiến việc chữa cháy, cứu người vô cùng khó khăn. Lực lượng PCCC phải cắt phá cửa cuốn, phun nước trực tiếp vào đám lửa, đồng thời phun sương làm mát để bảy chiến sĩ đeo mặt nạ phòng độc, mang bình CO₂ lao thẳng vào bên trong đưa sáu người đang mắc kẹt ra ngoài. Họ giành giật từng phút trong làn khói đen đặc, nhưng khi các nạn nhân được chuyển tới bệnh viện thì bốn người đã không qua khỏi: chị Đinh Thị Khánh Huyền (40 tuổi, chủ quán, quê Hà Nội), bé gái Đinh Khánh Linh (7 tuổi), bé trai Hoàng Nhật Khoa (2 tuổi) – hai con ruột của chị Huyền – và chị L.Q.A. (35 tuổi, nhân viên, mới từ Hà Nội vào làm việc hai ngày, xin ngủ lại quán vì chưa tìm được chỗ trọ). Căn nhà chỉ có một lối ra là cửa cuốn tầng trệt, khi lửa bùng lên, lối thoát ấy lập tức biến thành chiếc nắp đậy khổng lồ, chặn hết mọi cơ hội sống sót cho những người kẹt bên trong.
Hai cô gái sống sót: Đu cục nóng, ném gấu bông làm “gối đệm” rồi nhảy xuống
Hai người may mắn sống sót là chị K. (18 tuổi) và chị T. (21 tuổi), cùng là nhân viên quán. Họ kể lại, lúc đang ngủ ở tầng 3 thì nghe tiếng la hét, đập cửa, gọi cháy. Mở cửa phòng, cả hai choáng váng vì khói lửa đã tràn kín cầu thang, hơi nóng phả thẳng vào mặt, khói đen xộc vào mũi không thở nổi. Thử chạy xuống dưới nhưng chỉ đi được vài bước là buộc phải quay lại phòng, đóng cửa, tìm đường khác. Trong khoảnh khắc sinh tử, hai cô gái mở cửa sổ phía sau, men theo bệ tường đu ra cục nóng máy lạnh ở tầng 3. Phía dưới là nền gạch tối đen, khoảng cách gần chục mét khiến cả hai sợ chết khiếp. Nhưng ở trong thì ngạt khói, ở ngoài thì đứng giữa lưng chừng không trung, sau lưng là ngọn lửa đỏ rực bám sát. Chị T. nói với bạn: “Không nhảy cũng chết ngạt”, rồi liều mình thả rơi, trước đó kịp ném con gấu bông xuống làm “gối đệm”. Chị K. nhìn bạn lao xuống trong tiếng la hét hỗn loạn phía trong căn nhà, rồi cũng nhắm mắt nhảy theo. Họ được người dân và lực lượng chức năng đưa đi cấp cứu, chấn thương khắp người nhưng giữ được mạng sống – một sự trở về tưởng như ngoài tầm với trong khoảnh khắc cả căn nhà chìm trong biển lửa.
Những con số lạnh lùng và nỗi đau người ở lại
Báo cáo của cơ quan chức năng cho biết, vụ cháy được khống chế lúc 5h47 phút và dập tắt hoàn toàn lúc 6h15 phút, thiêu rụi khoảng 20m² khu vực bếp và làm hư hại nhiều hạng mục bên trên. Thủ tướng Chính phủ đã phải phát công điện khẩn, yêu cầu TP.HCM khẩn trương điều tra nguyên nhân, rà soát lại công tác phòng cháy chữa cháy tại các nhà ở kết hợp kinh doanh. Nhưng bên ngoài những dòng công văn và thống kê thiệt hại là nước mắt của người thân đang chờ bên ngoài nhà xác bệnh viện: thân nhân chị Huyền lặng người trước ba chiếc túi đựng thi thể, người chị họ của chị A. ngồi bệt xuống vỉa hè khi nghe tin người em mới vào Sài Gòn “kiếm việc vài ngày” đã vĩnh viễn không trở ra. Hai đứa trẻ, một bé mới học lớp 2, một bé còn chưa tròn 3 tuổi, lẽ ra giờ này phải được nắm tay mẹ đi học, đi chơi, lại cùng mẹ trở thành những cái tên trên cáo phó. Người ta nói cuộc đời là chuỗi Nhân – Duyên – Quả, có những cuộc gặp gỡ là hạnh phúc, có những phút giây lại hóa thành bi kịch. Nhiều Phật tử đã nhắc nhau niệm danh hiệu A Di Đà, gửi lời cầu nguyện mong mẹ con chị Huyền và các nạn nhân được tiếp dẫn về cõi Tịnh độ, nhẹ bớt oán khổ sau giây phút ra đi đầy hoảng loạn.
Nhà ống, cửa cuốn và những bài học chưa bao giờ được thuộc lòng
Đây không phải lần đầu Sài Gòn chứng kiến những vụ cháy nhà ống – nhà phố kết hợp kinh doanh – cướp đi nhiều mạng người chỉ vì một cửa cuốn, một cầu thang duy nhất và những ban công bị “bịt kín” bằng sắt. Mỗi khi thảm kịch xảy ra, người ta lại hứa sẽ kiểm tra, sẽ siết chặt, sẽ xử lý nghiêm. Nhưng rồi đâu lại vào đó, những căn nhà cao 4-5 tầng, mặt tiền đẹp đẽ, bên trong chật ních đồ đạc, phía trước là cửa cuốn nặng nề, phía sau không một lối thoát hiểm, vẫn sáng đèn mỗi đêm. Vụ cháy trên đường Trần Hưng Đạo lần này đau hơn ở chỗ, nó diễn ra ngay trung tâm thành phố, nơi xe cứu hỏa có thể tiếp cận khá nhanh, lực lượng chuyên nghiệp, nhưng bốn mạng người vẫn không thể thoát. Khi ngọn lửa bùng lên, cửa cuốn như chiếc nắp quan tài khổng lồ, mọi quy định, nghị định về PCCC bỗng trở nên vô nghĩa trước sự thật trần trụi: nhà phố Việt Nam vẫn được xây như những chiếc “hộp diêm”, chỉ cần một tàn lửa là đủ biến thành lò thiêu.
Cầu mong cho người đã khuất và lời nhắc cho người đang sống
Câu chuyện về chị Huyền, hai con nhỏ và chị A. – cô nhân viên mới vào làm được hai ngày – có lẽ sẽ còn ám ảnh nhiều người rất lâu. Họ không phải những nhân vật lớn lao, chỉ là một bà chủ quán bún ốc “hương vị Hà Nội xưa” đang chật vật mưu sinh, những người trẻ rời quê vào Sài Gòn kiếm việc, những đứa trẻ hồn nhiên ngủ trong vòng tay mẹ. Nhưng chỉ một biến cố, tất cả trở thành con số trong báo cáo, thành dòng tin vắn trên trang thời sự. Có lẽ điều duy nhất những người còn sống có thể làm cho họ lúc này là một nén nhang, một lời cầu nguyện và một sự thay đổi thật sự trong cách chúng ta xây nhà, kinh doanh, tuân thủ phòng cháy chữa cháy. Đừng để thêm một đêm nào đó, giữa thành phố hoa lệ, còi báo cháy lại xé toạc màn đêm và sáng hôm sau chúng ta lại phải đọc thêm một tấm cáo phó có hình những đứa trẻ. Cầu mong mẹ con chị Đinh Thị Khánh Huyền, chị L.Q.A. được an yên nơi miền xa, và mong gia đình họ đủ sức đi qua nỗi đau tưởng như không thể chịu đựng này.
