Tin xấu cho Tổng thống Donald Trump về hệ thống "Vòm Vàng"

[Romano]

Trong lúc công bố kế hoạch dự án "Vòm Vàng", Tổng thống Donald Trump dường như đã quên nhắc đến vai trò không thể thiếu của Canada.
Phát biểu ngày 20-5 tại Nhà Trắng, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sẽ triển khai lá chắn phòng thủ không gian và tên lửa khổng lồ mang tên "Golden Dome" ("Vòm Vàng") nhằm bảo vệ Bắc Mỹ trước các mối đe dọa từ Nga và Trung Quốc.

Nhưng ông đã không đề cập đến một thực tế quan trọng: Mỹ không thể xây dựng hệ thống này nếu không có sự hỗ trợ từ Canada.

Theo các chuyên gia quốc phòng và quan chức Mỹ, Canada nắm giữ vai trò then chốt trong dự án "Vòm Vàng". Nguyên nhân là nước này sở hữu không phận trải dài gần 4 triệu dặm vuông, bao gồm vùng Bắc Cực, nơi đang là điểm mù lớn trong phòng không Mỹ nếu phải đối phó với tên lửa phóng từ Nga hoặc Trung Quốc.Tướng không quân về hưu Glen VanHerck, cựu chỉ huy Bộ Tư lệnh chiến khu Bắc Mỹ, nhận định: "Điều Canada thực sự mang lại là địa hình. Nếu chúng ta hoặc Canada đặt các radar vượt đường chân trời ở sâu trong Bắc Cực, khả năng quan sát sẽ được mở rộng đáng kể, vượt qua Bắc Cực để vươn đến tận Nga, Trung Quốc và các khu vực khác".

Tuy nhiên, chính quyền Thủ tướng Canada Mark Carney không có vẻ háo hức muốn hợp tác, sau khi ông Donald Trump nhiều lần chỉ trích Canada "dựa dẫm" vào sức mạnh quân sự của Mỹ và được lợi từ các hiệp định thương mại ưu đãi.

Chính quyền ông Donald Trump còn khơi mào cuộc chiến thuế quan với Ottawa, khiến quan hệ song phương rạn nứt.Thủ tướng Mark Carney đã cảnh báo Mỹ đừng coi sự ủng hộ của Canada là điều dĩ nhiên, đồng thời cho biết Ottawa đang chủ động tìm kiếm thêm các đối tác an ninh mới.

Canada từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong hệ thống phòng thủ tên lửa và phòng không của Bắc Mỹ. Gần 70 năm trước, hai nước đã bắt tay thành lập Bộ Tư lệnh Phòng thủ Không gian Bắc Mỹ (NORAD) nhằm cùng theo dõi mọi vật thể bay tiếp cận không phận.

Radar của Canada và Mỹ chia sẻ dữ liệu với nhau, trong khi các máy bay chiến đấu từ cả hai nước thường xuyên cùng tuần tra vùng Bắc Cực.

Theo tướng về hưu Glen VanHerck, trong quá khứ, Canada đã đóng góp khoảng 40% chi phí đầu tư cho NORAD. Hiện Ottawa dành khoản ngân sách lên tới 38 tỉ USD để nâng cấp hệ thống này, bao gồm việc lắp đặt các radar mới tại miền Bắc trong vòng 20 năm tới.

Giới chức quốc phòng Mỹ nhấn mạnh rằng hệ thống "Vòm Vàng" chỉ thực sự hiệu quả nếu có sự phối hợp đầy đủ từ Canada.

Một phụ tá giấu tên của đảng Cộng hòa tại Thượng viện Mỹ nói: "Một yếu tố rất quan trọng là Canada sẽ đặt các radar tầm xa ở đâu. Thiếu Canada, mọi thứ sẽ khó khăn hơn rất nhiều".

Vấn đề tài chính cũng là rào cản. Trong khi Nhà Trắng yêu cầu Quốc hội Mỹ chi trước 25 tỉ USD cho "Vòm Vàng", ngân sách của Canada chưa được trình quốc hội cho đến mùa thu.

Ottawa cũng còn tranh luận liệu có nên tham gia đánh chặn tên lửa đạn đạo hay không.