Thứ năm, ngày 29 tháng 8 năm 2024
Một máy bay chiến đấu F-16 của Ukraine đã bị rơi vào thứ Hai, khiến một phi công giỏi thiệt mạng và đây có vẻ là lần đầu tiên Kyiv mất một máy bay do Mỹ sản xuất.
Hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân dẫn đến vụ tai nạn xảy ra chỉ vài tuần sau khi Ukraine nhận được lô máy bay F-16 đầu tiên từ NATO.
Không quân Ukraine xác nhận hôm thứ Năm rằng một trong những phi công của họ, Oleksiy Mes, đã tử nạn trong trận chiến trong một cuộc tấn công lớn của Nga vào thứ Hai. Kyiv cho biết anh đã bắn hạ ba tên lửa hành trình và một máy bay không người lái tấn công trước khi tử nạn.
"Oleksiy đã cứu người dân Ukraine khỏi những tên lửa chết người của Nga", Không quân Ukraine viết trong một tuyên bố trên Telegram. "Thật không may, phải trả giá bằng chính mạng sống của mình".
Quân đội Ukraine cho biết họ đã mất liên lạc với một chiếc F-16 trong khi đang giao tranh với các mối đe dọa của Nga và sau đó phát hiện ra rằng máy bay đã bị rơi. Họ cho biết nguyên nhân của "tai nạn" đang được điều tra.
Các báo cáo ban đầu cho thấy máy bay phản lực không bị bắn hạ bởi hỏa lực của Nga, một quan chức Hoa Kỳ nói với The Wall Street Journal, tờ báo đầu tiên đưa tin về vụ mất máy bay. Một nguồn tin trong Lực lượng Phòng vệ Ukraine nói với CNN rằng họ không nghĩ lỗi của phi công gây ra vụ tai nạn.
Lầu Năm Góc và Bộ Tư lệnh Châu Âu của Hoa Kỳ đã chuyển câu hỏi cho quân đội Ukraine, và lực lượng không quân Kyiv không trả lời ngay lập tức các câu hỏi của Business Insider.
Vụ việc chết người được cho là xảy ra trong cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái lớn của Nga vào thứ Hai , trong đó Moscow đã phóng tổng cộng 236 quả đạn trong cuộc không kích mà Ukraine cho là lớn nhất mà nước này phải đối mặt trong suốt cuộc chiến.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy sau đó chia sẻ rằng Kyiv đã sử dụng máy bay F-16 lần đầu tiên trong chiến đấu vào ngày hôm đó để bắn hạ một số tên lửa của Nga. Ông cho biết các máy bay chiến đấu "hoạt động tốt".
Vụ rơi máy bay F-16 và cái chết của một phi công là một đòn giáng mạnh vào Ukraine, quốc gia đã chờ đợi nhiều năm để có được máy bay chiến đấu. Sau khi Hoa Kỳ cho phép các đồng minh châu Âu chuyển máy bay đến Kyiv vào năm ngoái, các nước phương Tây đã bắt đầu đào tạo một số lượng hạn chế phi công Ukraine để lái chúng
Ukraine tiết lộ vào đầu tháng 8 rằng những chiếc F-16 đầu tiên đã đến. Tuy nhiên, Kyiv chỉ vận hành một số lượng nhỏ máy bay chiến đấu và Zelenskyy đã bày tỏ lo ngại rằng đất nước sẽ không nhận được đủ để tạo ra sự khác biệt trong chiến đấu
Hãng tin TASS dẫn lời nghị sĩ Ukraine Maryana Bezuglaya nói rằng, máy bay F-16 này đã bị chính một hệ thống phòng không Patriot của Ukraine bắn nhầm.
Theo thông tin của tôi, chiếc F-16 của phi công Ukraine đã bị hệ thống tên lửa phòng không Patriot bắn hạ do thiếu sự phối hợp giữa các đơn vị quân sự", bà Maryana Bezuglaya viết trên Telegram.
Trước đó, một quan chức giấu tên của Mỹ nói với Wall Street Journal, Ukraine đã mất máy bay F-16 đầu tiên không lâu sau khi nhận được viện trợ từ phương Tây. Theo quan chức này, máy bay dường như bị rơi do lỗi của phi công.
Một nguồn tin trong Lực lượng Không quân Ukraine nói với Đài Tiếng nói Hoa Kỳ rằng nguyên nhân có thể dẫn đến vụ tai nạn của chiếc máy bay chiến đấu F-16 đầu tiên được giao cho Ukraine có thể là do hỏa lực phòng không thiện chiến: “Các phân tích khác nhau đang được xem xét, bao gồm cả “hỏa lực của phía ta” từ lực lượng phòng không của chúng tôi, trục trặc kỹ thuật và lỗi của phi công. Tuy nhiên, lý do chính xác sẽ chỉ được biết sau khi cuộc điều tra hoàn tất”. Nguồn tin này còn cho biết thêm rằng cuộc điều tra về vụ việc vẫn tiếp tục.
Thứ trưởng Verkhovna Rada Maryana Bezuglaya cho rằng F-16 bị tổ hợp Patriot bắn hạ do thiếu sự phối hợp giữa các đơn vị. Bà ta viết trên Telegram của mình: “Theo thông tin của tôi, chiếc F-16 của phi công người Ukraine Alexei “Moonfish” Mes đã bị hệ thống tên lửa phòng không Patriot bắn hạ do sự phối hợp giữa các đơn vị. Các báo cáo lưu ý rằng anh ta đã “mất kiểm soát”.
Trước đó, Bộ Tổng tham mưu Lực lượng vũ trang Ukraine (AFU) xác nhận việc mất máy bay và phi công thiệt mạng cho biết: “Khi đẩy lùi một cuộc tấn công tên lửa từ Nga trên lãnh thổ Ukraine, máy bay chiến đấu F-16 của Lực lượng vũ trang Ukraine đã được sử dụng cùng với các đơn vị lực lượng tên lửa phòng không. Trong quá trình tấn công mục tiêu tiếp theo, liên lạc với một trong các máy bay đã bị mất. Hóa ra sau đó, máy bay bị rơi và phi công đã chết”.
Alexey Mes chết trong vụ tai nạn. Theo CNN, anh và phi công Andrei Pilshchikov là gương mặt đại diện cho chiến dịch tiếp nhận máy bay chiến đấu F-16 của Ukraine. Pilshchikov bị rơi năm 2023 trong một chuyến bay huấn luyện. Trong một cuộc phỏng vấn với CNN trong quá trình huấn luyện, Mes nói rằng anh và các phi công Ukraine khác cần phải trải qua một chương trình huấn luyện rút gọn. Anh ta lưu ý: “Chúng tôi sẽ có nhiều thời gian để nghiên cứu đầy đủ về máy bay trong thời bình, nhưng chúng tôi không có thời gian”.
Trước đó, một quan chức Mỹ nói với The Wall Street Journal rằng nguyên nhân vụ tai nạn là do lỗi của phi công.
Theo The Times, Ukraine được hứa sẽ được cung cấp 79 máy bay chiến đấu và 6 chiếc trong số đó đã được Hà Lan chuyển giao cho Kiev. Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Vladimir Zelensky nhất quyết tăng số máy bay lên 120, 130 . Ông nói: "để đối đầu thành công với Nga trên không".
Tổng tư lệnh Lực lượng vũ trang Ukraine, Alexander Syrsky , cho biết các máy bay F-16 sẽ được bố trí cách tiền tuyến "40 km trở lên" để chúng không bị bắn hạ. Theo ông, máy bay chiến đấu loại này sẽ tiêu diệt hiệu quả tên lửa hành trình của Nga và tấn công các mục tiêu mặt đất.
Vào ngày 1/8/2024, người ta biết rằng những chiếc F-16 đầu tiên đã đến Ukraine để thực hiện nhiệm vụ chiến đấu, những chiếc máy bay này được sử dụng làm nhiệm vụ phòng không.
