.
Thị trường lao động Hoa Kỳ sụp đổ từ lời dối trá rằng “người Mỹ không thèm làm việc này” đang hủy hoại cả quốc gia
Monday, 24/11/2025 - 10:39:56 PM
Trong vài giờ, lực lượng lao động “bốc hơi”, phơi bày sự thật kinh hoàng: cả một thành phố Mỹ đang dựa vào lao động bất hợp pháp để tồn tại.
Photo by Tim Mossholder on Unsplash
Một cú sốc chưa từng có đã xảy ra trong tuần này: hàng chục công trình xây dựng trên khắp thành phố đồng loạt đóng cửa chỉ vài giờ sau một đợt truy quét của ICE. Khi lực lượng chức năng xuất hiện, hàng trăm lao động “bốc hơi” tức thì, để lại những công trường trống rỗng và một sự thật không thể chối cãi: nhiều ngành trụ cột của nước Mỹ hiện đang dựa gần như hoàn toàn vào lao động bất hợp pháp để vận hành.
Cảnh tượng này khiến Charlotte rúng động, nhưng với rất nhiều cộng đồng lao động truyền thống từ Kentucky đến Ohio, bi kịch ấy đã diễn ra từ nhiều thập niên trước.
Từ một thị trấn kentucky: câu chuyện sụp đổ bắt đầu như thế nào
Trong bài viết gây chấn động của Jamie K. Wilson, tác giả hồi tưởng tuổi thơ tại một thị trấn nhỏ ở Kentucky — nơi từng tồn tại một nước Mỹ khác: chăm chỉ, tự lực và đầy nhân phẩm lao động.
Những công việc nặng nhọc như trồng thuốc lá, lợp mái nhà, đổ bê tông, làm lò mổ… từng nuôi sống cả cộng đồng. Thanh thiếu niên Mỹ bắt đầu làm việc từ năm 12–13 tuổi. Người lớn lao động cần mẫn. Gia đình sống được bằng đồng lương trung thực, đóng thuế đàng hoàng.
Rồi mọi thứ thay đổi.
Khi dòng lao động bất hợp pháp ồ ạt tràn vào, các chủ trang trại nhanh chóng nhận ra khả năng giảm chi phí bằng việc thuê lao động không giấy tờ: không thuế, không bảo hiểm, không tuân thủ luật an toàn lao động. Họ được trả rẻ hơn, ở trong những khu nhà trọ tạm bợ mà không người Mỹ nào có thể hoặc muốn chấp nhận.
Chỉ sau vài mùa vụ, thanh niên địa phương mất việc. Vài năm sau, cả cộng đồng mất luôn chỗ đứng của mình trong nền kinh tế từng do chính họ tạo nên.
Từ nông nghiệp, làn sóng đó lan sang xây dựng, chế biến thịt, nhà hàng, kho vận, dịch vụ. Lương lao động rơi tự do. Các nhà thầu chân chính phá sản vì không thể cạnh tranh với hệ thống “tiền mặt, không giấy tờ, không trách nhiệm”. Giới trẻ không còn việc làm bán thời gian. Và dần dần, một cộng đồng Mỹ truyền thống bắt đầu sụp đổ.
Khi kinh tế suy tàn kéo theo sự mục ruỗng xã hội
Hệ quả không chỉ nằm ở túi tiền.
Theo Wilson, những thị trấn từng yên bình bỗng rơi vào vòng xoáy nghèo đói, tội phạm và ma túy. Gia đình rạn nứt. Trường học yếu đi. Nhà thờ vắng bóng. Một cộng đồng từng thịnh vượng và đầy tự hào trở thành bóng mờ của chính mình.
Không phải vì người Mỹ lười. Không phải vì người Mỹ không muốn làm những công việc đầy mồ hôi đó.
Mà vì họ đã bị đẩy ra khỏi thị trường lao động ngay trên chính quê hương mình — bằng một hệ thống được thúc đẩy bởi lợi nhuận từ lao động bất hợp pháp và sự buông lỏng của chính phủ.
Lời nói dối “người mỹ không chịu làm” — ai đã tạo ra nó?
Tác giả gọi đây là một trong những lời nói dối tàn nhẫn nhất của thời hiện đại.
Thực tế, người Mỹ đã từng làm mọi công việc nặng nhọc và nguy hiểm nhất — từ trồng trọt, xây dựng đến chế biến thịt. Nhưng họ không thể cạnh tranh trong một thị trường nơi:
- Lương bị ép thấp bởi lao động không giấy tờ
- Chủ doanh nghiệp né thuế và né trách nhiệm
- Luật lao động bị bỏ qua
- Điều kiện làm việc không an toàn được chấp nhận ngầm
Một nền kinh tế như vậy không phản ánh “người Mỹ lười”, mà là người Mỹ bị loại bỏ.
Tất cả bắt đầu từ năm 1986 — và nước mỹ đang trả giá
Cột mốc dẫn đến bi kịch này xuất phát từ Luật Cải cách và Kiểm soát Nhập cư năm 1986 (IRCA). Khi đó, Quốc hội ban hành ân xá cho hơn 2.7 triệu người nhập cư trái phép với lời hứa “đổi lại” sẽ siết chặt kiểm soát doanh nghiệp thuê người bất hợp pháp.
Lời hứa đó không bao giờ được thực hiện.
Doanh nghiệp nhanh chóng hiểu rằng:
- Thuê lao động bất hợp pháp hầu như không có rủi ro
- Lợi nhuận lại cao hơn đáng kể
- Còn khả năng được hợp pháp hóa trong tương lai khiến dòng người tiếp tục đổ vào
Kết quả: trong bốn mươi năm qua, hệ thống kinh tế bị tái thiết theo cách phụ thuộc vào lao động không giấy tờ — và người lao động Mỹ hợp pháp là những người đầu tiên bị hy sinh.
một quốc gia không thể đứng vững trên nền kinh tế phi pháp
Ngày nay, chỉ một đợt truy quét nhỏ cũng đủ khiến cả thành phố lao đao. Charlotte không phải ngoại lệ — nó chỉ là ví dụ mới nhất cho một sự thật bị che đậy quá lâu:
Nước Mỹ đã xây dựng cả một hệ thống kinh tế dựa trên lực lượng lao động sẽ biến mất ngay khi pháp luật được áp dụng.
Trong suốt bốn thập niên, người lao động Mỹ da trắng - người lao động da đen - người gốc Á - người Latino hợp pháp: tất cả đều bị bóp nghẹt.
Lương giảm. Việc làm biến mất. Thành phố hoang tàn. Con cái rời đi tìm tương lai nơi khác. Gia đình tan vỡ.
Và khi họ lên tiếng, họ bị tố là “cực đoan”, “hận thù”, “bài ngoại”. Nhưng thực chất, họ chỉ đang gióng lên hồi chuông báo động như những con chim hoàng yến trong hầm mỏ — cảnh báo rằng cả hệ thống đang cạn kiệt oxy.
Muốn cứu nước mỹ, phải dám nhìn thẳng sự thật
Không một quốc gia nào có thể phát triển bền vững khi nền kinh tế của nó phụ thuộc vào sự vi phạm pháp luật để tồn tại.
Nếu nước Mỹ muốn khôi phục phẩm giá và công bằng cho người lao động của mình, thì phải dám đối diện với thực tế: Lao động bất hợp pháp không phải là giải pháp.
Đó là một sự lệ thuộc độc hại — bào mòn lương bổng, giết chết ngành nghề, phá hoại cộng đồng, và đặt tương lai quốc gia vào tình trạng nguy hiểm.
Khôi phục nước Mỹ bắt đầu từ việc trả lại quyền được lao động, được sống, được tồn tại trong chính quê hương — cho người dân hợp pháp của chính đất nước này.
TH
-----------------
Link:
https://www.viendongdaily.com/articl...-nXl4DO0v.html
.
