Israel đã ra tay triệt hạ ban lãnh đạo của phong trào Hezbollah ở Lebanon vào mùa thu năm 2024, từ đó làm suy yếu năng lực quân sự của nhóm vũ trang Hồi giáo này. Liệu Israel có áp dụng cách tiếp cận này vào trường hợp Iran?
Kịch bản triệt hạ Hezbollah liệu có lặp lại với Iran?
Trong năm 2024, Israel liên tục tấn công các tòa chung cư, boong-ke và xe cộ đang đi lại của nhóm Hezbollah. Israel đã hạ sát hơn 15 thủ lĩnh quân sự của Hezbollah, bao gồm chỉ huy lực lượng đặc nhiệm, đơn vị UAV, đơn vị tên lửa, trưởng ban tình báo và tư lệnh mặt trận phía Nam của lực lượng này.
Đống đổ nát tại Iran do cuộc tập kích của Israel ngày 13/6/2025. Ảnh: Reuters.
Loạt tập kích mới đây của Israel vào nhiều sĩ quan hàng đầu của Iran dường như theo đúng kịch bản mùa thu 2024, khi Israel ra tay triệt hạ lực lượng Hezbollah và làm suy giảm kho vũ khí của họ.
Randa Slim - nghiên cứu viên cao cấp tại Viện Trung Đông ở Washington, nhận định: “Israel áp dụng đúng bài mà họ đã sử dụng với Hezbollah, đó là xóa sổ ban lãnh đạo lực lượng dân quân Lebanon. Israel nhắm tới mọi đối tượng liên quan, ám sát các thủ lĩnh cấp cao của Hezbollah ngay tại nhà họ”.
Còn tại dải Gaza, Israel tìm cách xóa sổ các thủ lĩnh Hamas. Trong 20 tháng chiến sự vừa qua với Hamas, lực lượng Israel đã tiêu diệt hết thủ lĩnh Hamas này đến thủ lĩnh Hamas khác, nỗ lực xóa bỏ năng lực của Hamas trong việc phóng rocket tự chế vào lãnh thổ Israel.
Vào đêm 14/6/2025, Israel tập kích thẳng vào một cuộc họp ban lãnh đạo Houthi, bao gồm tham mưu trưởng quân sự. Hồi tháng 5, Israel cũng đe dọa trừ khử người đứng đầu phong trào Houthi.
Cả ba tổ chức trên (Hezbollah, Hamas, Houthi) đều từ lâu được xem là lực lượng ủy nhiệm của Iran và là tuyến phòng ngự đầu tiên của Iran khi đương đầu với Israel nếu chiến tranh nổ ra. Tuy nhiên, cả ba tổ chức này đều đã bị suy yếu nhiều và không nhóm nào trong số này phản ứng lại cuộc tấn công của Israel vào Iran bằng hành động cụ thể trên chiến trường, ngoại trừ những chỉ trích miệng. Lực lượng dân quân thân Iran ở Iraq cũng không có phản ứng nào để giúp đỡ Iran cả.
Hạ nghị sĩ Mỹ Michael McCaul đã lên tiếng cho rằng xung đột Israel - Iran hiện nay có thể là cơ hội hoàn hảo để người Iran thay đổi chế độ của chính nước mình.
Ông McCaul nhắc lời của Thủ tướng Israel Netanyahu khi ông McCaul thăm Israel vào tháng 5 vừa qua: “Nếu chúng tôi không chiến đấu, chúng tôi sẽ diệt vong. Tôi sẽ tấn công Iran dù có hay không có các ngài”.
Thế khó của Israel khi đối đầu Iran
Giới phân tích nhận định, các lực lượng ủy nhiệm như nhóm bộ ba nói trên là các tổ chức dân quân phi nhà nước, thiếu sức mạnh để thách thức quân đội Iran lớn mạnh hơn nhiều. Họ chủ yếu chống lại Israel bằng chiến thuật du kích.
Tháng 9/2024, Israel sử dụng bom phá boong-ke để ám sát thủ lĩnh Houthi, Sheikh Hassan Nasrallah, người đóng vai trò cả chỉ huy quân sự tổng thể lẫn người dẫn dắt tinh thần cho những người trung thành với dòng Hồi giáo Shiite - nhóm nền tảng của Hezbollah.
Giới phân tích cho rằng việc Hezbollah mất một thủ lĩnh có sức lôi cuốn cao như Nasrallah khiến tổ chức này đặc biệt khó khăn trong tập hợp lại lực lượng của mình. Tình hình càng thêm tệ hơn cho Hezbollah khi chế độ của Tổng thống Syria Assad sụp đổ sau đó. Ông Assad là đồng minh chính của cả Iran và Hezbollah.
Trong khi đó, các chuyên gia cho rằng Iran, với dân số hơn 90 triệu người, là một câu chuyện khác. Quân đội Iran nằm trong số 20 quân đội lớn nhất thế giới, với gần 1 triệu quân trong tay. Việc Iran đủ sức rót nhiều quả tên lửa đạn đạo vào trung tâm Tel Aviv và những đô thị khác ở Israel đã chứng tỏ Iran là một đối thủ mạnh hơn nhiều so với nhóm Hezbollah, Hamas và Houthi.
Giới phê bình cho rằng việc Israel giành chiến thắng dễ dàng trước Hamas và Hezbollah đã khiến cho Israel có phần khinh suất khi đối đầu với Iran. Theo họ, nếu Israel áp dụng cách tiếp cận cũ với đối thủ như Iran, họ sẽ đối mặt nguy cơ làm chiến sự lan ra cả khu vực.
Bader Al-Saif - giáo sư sử học tại Đại học Kuwait đánh giá: “Tôi biết ván cược của Israel đã mang lại cho họ nhiều thứ trong vài tháng qua. Nhưng Iran khác với Hamas hoặc Houthi. Xử trí Iran khó hơn nhiều”.
Cố vấn an ninh quốc gia Israel, Tzachi Hanegbi, phát biểu trên truyền hình rằng Israel không có ý định triệt hạ “ban lãnh đạo chính trị” của Iran trong chiến dịch quân sự hiện nay.
Mặc dù vậy, lãnh tụ tối cao Ali Khamenei (người giữ vai trò tổng tư lệnh và thủ lĩnh tôn giáo) được cho là đã di chuyển tới một địa điểm bí mật và an toàn, nơi ông vẫn duy trì liên lạc với quân đội Iran.
Iran cũng đã nhanh chóng bổ nhiệm các tư lệnh mới thay cho các vị chỉ huy vừa bị Israel hạ sát, bao gồm Tổng tham mưu trưởng quân đội, Tư lệnh Vệ binh cách mạng Hồi giáo và Tư lệnh không quân.
Chuẩn tướng Abolfazl Shekarchi - người phát ngôn của lực lượng vũ trang Iran, nêu rõ: “Những người kế nhiệm sẽ tiếp tục con đường của các liệt sĩ, với sức mạnh lớn hơn”.
VietBF@ sưu tập
