|
Cơn bão biểu tình toàn cầu đang dự định tổ chức đúng ngày sinh nhật tuổi 54 của Elon Musk vào tháng này.
Thứ 6 vừa qua, Elon Musk chính thức rời chính quyền ông Trump với một buổi chia tay tại Nhà Trắng. Đây được coi là một chiến thắng nhất định cho nhóm các nhà hoạt động xã hội đã dành phần lớn bốn tháng qua tổ chức các cuộc biểu tình phản đối quan điểm chính trị cánh hữu của Musk, bằng cách nhắm vào công ty xe điện của ông – Tesla.
Dẫu vậy, mọi việc dường như vẫn chưa chấm dứt. Chỉ một ngày sau đó, vào thứ bảy, hàng trăm người đã tiếp tục tụ tập tại hơn 50 showroom và địa điểm khác của Tesla để tiếp tục các cuộc biểu tình.
Chiến dịch tại các cơ sở của Tesla bắt đầu vào tháng 2, sau khi Joan Donovan – giáo sư xã hội học tại Đại học Boston – cùng bạn bè tổ chức một cuộc biểu tình tại một phòng trưng bày của Tesla ở Boston, và đăng thông báo về kế hoạch của mình trên nền tảng Bluesky kèm theo hashtag #TeslaTakedown. Bà nói rằng mình đã được truyền cảm hứng từ một cuộc biểu tình nhỏ tại các trạm sạc xe điện của Tesla ở Maine ngay sau lễ nhậm chức của Tổng thống Trump.
“Cuộc đầu tiên vào ngày 15/2 chỉ có tôi và khoảng 50 người”, bà Donovan chia sẻ. “Nhưng tuần kế tiếp thì có thêm một trăm người, rồi thêm một trăm người nữa, và phong trào cứ thế lớn dần”.
Chiến dịch Tesla Takedown từ đó đã lan rộng thành một phong trào quốc tế, tổ chức các cuộc biểu tình tại các nhà máy, phòng trưng bày và các địa điểm khác của Tesla ở nhiều quốc gia như Úc, Anh, Pháp, Đức cũng như trên khắp nước Mỹ. Tại Mỹ, sự phát triển của chiến dịch được thúc đẩy phần lớn bởi sự phẫn nộ trước việc Musk lãnh đạo Bộ Hiệu quả Chính phủ (Department of Government Efficiency – DOGE), nơi đã cắt giảm chi tiêu công và sa thải hàng chục nghìn nhân viên liên bang trong khi lại có quyền truy cập vào dữ liệu cá nhân nhạy cảm.
Musk đã rời khỏi chính quyền sau khi sự dính líu chính trị ảnh hưởng tiêu cực đến các công ty của ông, đặc biệt là Tesla. Doanh số xe của công ty này đã sụt giảm kể từ khi ông Trump nhậm chức và các cuộc biểu tình bắt đầu nổ ra nhằm vào công ty.
David S. Meyer – giáo sư xã hội học tại Đại học California, Irvine – người chuyên nghiên cứu các phong trào phản đối doanh nghiệp, cho rằng phong trào phản đối Tesla đã đạt hiệu quả bất ngờ.
“Hầu hết các cuộc tẩy chay và hành động nhắm vào doanh nghiệp đều không hiệu quả và chóng tàn”, ông nói. “Chúng chỉ là những làn sóng thoáng qua”. Tuy nhiên, các cuộc biểu tình chống Tesla lại “mang đến cho người dân một cách để thể hiện sự bất mãn với DOGE nói riêng, khiến sự tham gia của Musk trở thành gánh nặng đối với Tesla”.
Tesla và Musk đều không đưa ra bình luận về vấn đề này. Người phát ngôn Nhà Trắng thì cho biết các cuộc biểu tình không phải là lý do Musk rời khỏi vai trò chính phủ. “Ông ấy phải quay lại điều hành các công ty của mình”, người phát ngôn cho biết.
Thử thách lớn hiện nay đối với bà Donovan – người có nghiên cứu học thuật tập trung vào vấn đề thông tin sai lệch – cùng các nhà hoạt động khác, là làm sao duy trì được phong trào khi Musk dường như đang rút khỏi chính trường.
Alice Hu – một nhà hoạt động chính trị từng tổ chức các cuộc biểu tình tại địa điểm Tesla ở New York – cho biết các nhà tổ chức quyết tâm tiếp tục: “Chúng tôi muốn tạo áp lực tối đa lên chính bản thân Elon Musk”, bà Hu nói.
Theo trang web của chiến dịch, nhóm này đang lên kế hoạch tổ chức khoảng 50 cuộc biểu tình vào ngày 28/6 tới – cũng là ngày sinh nhật của Musk.
Bà Donovan chia sẻ rằng bà hy vọng các cuộc biểu tình sẽ vượt ra ngoài hình thức đứng biểu tình trước cửa hàng Tesla. Trong một cuộc họp gần đây thu hút hàng trăm người tham gia, các nhà tổ chức đã lên kế hoạch kêu gọi chính quyền các thành phố và bang bán cổ phiếu Tesla mà họ đang nắm giữ, và ngừng hợp tác với các công ty khác của Musk như Starlink – dịch vụ viễn thông vệ tinh.
Bản thân bà Donovan có kinh nghiệm trực tiếp với các cuộc tranh luận gay gắt liên quan đến chính sách và chính trị.
Trước khi gia nhập Đại học Boston, bà từng là Giám đốc nghiên cứu tại Trung tâm Shorenstein về Truyền thông, Chính trị và Chính sách công thuộc Đại học Harvard. Sau khi rời trung tâm vào năm 2023, bà đã gửi đơn khiếu nại lên hiệu trưởng Harvard, cho rằng mình bị cho thôi việc do áp lực từ Meta – công ty mẹ của Facebook và Instagram – vốn là đối tượng trong các nghiên cứu của bà và cũng có quan hệ tài chính với trường.
Trong một tuyên bố, người phát ngôn của Harvard khẳng định rằng những cáo buộc của bà Donovan về việc bị đối xử không công bằng và có sự can thiệp từ nhà tài trợ là “sai sự thật”. Meta từ chối bình luận.
Bà Hu cũng có kinh nghiệm chính trị. Tốt nghiệp Đại học Columbia, bà là người sáng lập nhóm hoạt động vì khí hậu Planet Over Profit, nhóm đã tổ chức các cuộc biểu tình nhắm vào ngân hàng Citi vào năm ngoái.
Một số người nổi tiếng cũng đã lên tiếng ủng hộ phong trào Tesla Takedown. Diễn viên Alex Winter và John Cusack đã tham gia vào các cuộc họp tổ chức phong trào. Ông Winter còn liên hệ với bà Donovan ngay từ đầu và đề nghị xây dựng một trang web cho chiến dịch Tesla Takedown. Tuy nhiên, ông từ chối bình luận trong bài viết này.
Vào tháng 4, Tesla báo cáo lợi nhuận của công ty đã giảm 71% trong quý đầu tiên của năm sau khi doanh số bán xe giảm 15% so với cùng kỳ năm ngoái. Nhiều chủ xe Tesla hiện đang bán hoặc đổi xe, và giá xe Tesla cũ đã lao dốc mạnh.
Đầu tháng 4, giá cổ phiếu của Tesla đã giảm khoảng 54% so với mức đỉnh hồi tháng 12, dù gần đây đã hồi phục phần nào và hiện chỉ còn giảm khoảng 29%.
Trong một cuộc họp công bố kết quả kinh doanh tháng 4, Musk đề cập đến các cuộc biểu tình và – dù không đưa ra bằng chứng – tuyên bố rằng những người biểu tình được trả tiền. “Rõ ràng họ sẽ không thừa nhận rằng lý do họ biểu tình là vì họ nhận được những khoản tiền gian lận, hay được nhận những khoản tài trợ phung phí”, ông nói.
Bà Hu và bà Donovan khẳng định họ không được ai trả tiền hay tài trợ để tổ chức các cuộc biểu tình chống lại Tesla.
Vào tháng 3, Tổng thống Trump đã lên tiếng bảo vệ ông Musk và Tesla tại một sự kiện tại Nhà Trắng, nơi ông tham quan một khu trưng bày gồm năm mẫu xe Tesla khác nhau và nói rằng ông sẽ mua một chiếc trong số đó – cụ thể là mẫu sedan hạng sang Model S.
“Tôi nghĩ ông ấy đang bị một nhóm người rất nhỏ đối xử vô cùng bất công”, ông Trump nói. “Tôi chỉ muốn mọi người biết rằng ông ấy không thể bị trừng phạt chỉ vì là một người yêu nước”.
Một thách thức lớn với phong trào biểu tình hiện nay là tránh bị gắn với các hành động phá hoại gần đây nhắm vào Tesla. Xe, đại lý và các trạm sạc của công ty này đã bị sơn phun graffiti, bị đốt và phá hoại theo nhiều cách khác nhau ở nhiều nơi trên thế giới.
Cả Musk và ông Trump đều mô tả các hành vi này là do “khủng bố” gây ra. Người phát ngôn Nhà Trắng cho biết Bộ Tư pháp đang điều tra các vụ phá hoại.
Bà Donovan và bà Hu nói rằng họ luôn kêu gọi người biểu tình tránh dùng bạo lực và chỉ biểu tình một cách ôn hòa. Tuy nhiên, nhiều biểu ngữ và tấm bảng được trưng tại các sự kiện của Tesla Takedown thường mang tính chất quyết liệt và gây tranh cãi.
VietBF@sưu tập
|
