Trong buổi tiệc chiêu đăi tại Windsor, Vua Charles III khéo léo nhắc Ukraine, gửi thông điệp đến ông Trump về vai tṛ Mỹ đối với an ninh châu Âu.
Tổng thống Mỹ Donald Trump và Vua Charles III của Anh tham dự tiệc chiêu đăi chính thức của nhà nước tại Lâu đài Windsor ở Windsor, Anh, ngày 17/9. Ảnh: Reuters.
Trong một bài phát biểu được soạn thảo kỹ lưỡng nhằm tránh mọi hàm ư địa chính trị, việc Vua Charles III thoáng nhắc đến Ukraine vào tối 17/9 — dù rất ngắn gọn — vẫn nổi bật lên.
“Trong hai cuộc Thế chiến, chúng ta đă cùng nhau chiến đấu để đánh bại các thế lực độc tài”, Vua Charles nói với Tổng thống Mỹ Donald Trump tại quốc yến dưới trần ṿm nguy nga của Đại sảnh St. George, Lâu đài Windsor. “Ngày nay, khi một lần nữa châu Âu bị đe dọa, chúng ta và các đồng minh cùng nhau đứng về phía Ukraine, nhằm bảo vệ ḥa b́nh”.
Đó là một lời nhắc nhở đáng chú ư, dù nhẹ nhàng, gửi tới vị khách của ông rằng sự tham gia của Mỹ vào nỗ lực chung của phương Tây nhằm ngăn chặn chiến dịch quân sự của Nga vẫn là một yêu cầu cấp thiết. Điều này diễn ra trong bối cảnh ông Trump dường như do dự trong việc áp thêm lệnh trừng phạt Moscow và tiếp tục tỏ ra bực bội với Tổng thống Ukraine v́ không chấp nhận một thỏa thuận.
Giữa bầu không khí xa hoa và nghi lễ của chuyến thăm cấp nhà nước tuần này, vấn đề Ukraine trở thành phép thử đối với khả năng “quyền lực mềm” huyền thoại của Anh: Liệu có thể thuyết phục ông Trump tăng cường áp lực lên Tổng thống Nga Vladimir Putin hay không.
Một số quan chức châu Âu hy vọng “chiến dịch quyến rũ” này có thể khơi gợi trong ông Trump sự trân trọng mới dành cho vai tṛ lịch sử của Mỹ đối với an ninh châu Âu, cũng như giúp ông nh́n nhận lại những lời kêu gọi hành động cứng rắn hơn với Nga.
Thậm chí, một số người c̣n cố gắng “đọc vị” ư nghĩa trong chiếc váy vàng rực như hoa hướng dương của Đệ nhất phu nhân Melania Trump tại buổi quốc yến — khi kết hợp với bộ váy xanh hoàng gia của Hoàng hậu Camilla, tạo nên màu sắc lá cờ Ukraine — như một dấu hiệu ngầm thể hiện sự ủng hộ Kiev.
Chủ đề này gần như chắc chắn sẽ được nhắc đến trong cuộc gặp giữa ông Trump và Thủ tướng Anh Keir Starmer. Tại đây, ông Starmer sẽ tiếp tục t́m cách — cho đến nay vẫn chưa thành công — thuyết phục ông Trump có lập trường cứng rắn hơn với Moscow.
Tại Chequers, dinh thự ngoại ô của Thủ tướng ở Buckinghamshire, hai nhà lănh đạo sẽ cùng xem các tài liệu lưu trữ về Winston Churchill, một lời gợi nhớ khác về vai tṛ thời chiến của Mỹ tại châu Âu.
Tuy nhiên, chưa rơ thông điệp có thực sự đi vào tâm trí ông Trump hay không. Ông không hề nhắc đến cuộc xung đột trong tối thứ Tư. Và nếu có bàn về vấn đề này với nhà vua trong bữa tiệc, công chúng có lẽ cũng sẽ không bao giờ biết — trừ khi chính ông Trump tiết lộ.
Việc Vua Charles đề cập đến chiến tranh chắc chắn không phải ngẫu nhiên. Những lời phát biểu này được soạn thảo với sự đóng góp từ chính phủ Anh. Và nhà vua — theo các nguồn tin, thường xuyên cập nhật tiến tŕnh đàm phán ngừng bắn — từng thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ với Ukraine, chẳng hạn hồi tháng 3, ông tiếp đón Tổng thống Volodymyr Zelensky tại Sandringham, chỉ 3 ngày sau khi ông này có cuộc tranh căi dữ dội với ông Trump tại Nhà Trắng.
Trong khi đó, khi rời Washington để đến Anh hôm thứ Ba, ông Trump lại một lần nữa bày tỏ sự thất vọng với ông Zelensky, cho rằng ông này là vật cản cho một thỏa thuận ḥa b́nh.
“Ông ấy sẽ phải chấp nhận thỏa thuận. Ông Zelensky sẽ phải chấp nhận thỏa thuận”, ông Trump nhấn mạnh khi rời Nhà Trắng.
Ông Trump vẫn loay hoay trong nỗ lực chấm dứt chiến sự Ukraine. Một loạt hội nghị thượng đỉnh cấp cao hồi tháng trước — với ông Putin ở Alaska, và với ông Zelensky cùng nhiều lănh đạo châu Âu tại Nhà Trắng — dường như không mang lại tiến triển đáng kể.
Nga vẫn giữ nguyên các yêu cầu tối đa để kết thúc chiến tranh, bao gồm kiểm soát toàn bộ vùng Donbass và khẳng định Ukraine không bao giờ được gia nhập NATO. Mới đây, cáo buộc cho rằng UAV Nga xâm nhập không phận Ba Lan — một thành viên NATO — đă khiến t́nh h́nh leo thang, dẫn đến làn sóng phẫn nộ và cam kết tăng cường hiện diện quân sự từ các quốc gia châu Âu (nhưng không có Mỹ).
Dẫu vậy, ông Trump vẫn cho rằng chính ông Zelensky phải đồng ư một thỏa thuận để chấm dứt xung đột. Đồng thời, ông khẳng định châu Âu — chứ không phải Mỹ — mới là bên cần gia tăng sức ép lên ông Putin.
“Châu Âu phải ngừng mua dầu của Nga. Họ nói nhiều, nhưng phải ngừng mua dầu từ Nga”, ông Trump nhấn mạnh, lặp lại lời kêu gọi các nỗ lực mạnh mẽ hơn từ châu Âu để chấm dứt chiến tranh.
Trong khi ông Trump đă áp thuế mới lên Ấn Độ v́ mua dầu Nga, ông lại chưa có hành động tương tự với khách hàng lớn nhất khác — Trung Quốc, quốc gia mà ông đang t́m cách đàm phán thương mại.
Ông Trump đă điện đàm với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vào thứ Ba và dự kiến sẽ tṛ chuyện với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận B́nh vào thứ Sáu. Chưa rơ ông định sẽ đề cập vấn đề Ukraine ở mức độ nào trong các cuộc thảo luận này.
Trong khi đó, các lănh đạo châu Âu lại khó khăn trong việc đáp ứng yêu cầu của ông Trump. Họ gần như không có khả năng chấp nhận việc áp thuế với Trung Quốc hay Ấn Độ, vốn là những đối tác thương mại quan trọng. Quan chức châu Âu cũng khẳng định không có kế hoạch sử dụng thuế quan như một công cụ gây sức ép theo cách Trump vẫn thường làm.
Và mặc dù các nước châu Âu đă nỗ lực tăng tốc để giảm phụ thuộc vào dầu khí Nga, một số nước — như Hungary, đồng minh thân cận của ông Trump — vẫn tiếp tục dựa vào nguồn cung này.
Điều đó khiến nhiều quan chức châu Âu bi quan về khả năng ông Trump sẽ áp dụng biện pháp mới. Họ cho rằng các yêu cầu mà ông đưa ra từ đầu tháng này có lẽ chỉ là một cách để tŕ hoăn việc hành động.
VietBF@ sưu tập
