Nhắc đến cảnh sát giao thông th́ ai cũng nghĩ đến những chiến sỹ đừng ngoài đường điều tiết giao thông. Hôm nay chúng tôi sẽ nói đến đơn vị cảnh sát giao thông được đón tết trên trời. Đơn vị nào mài lại được đón tết khác người như vậy?
 
Nhiều người nghĩ trên bầu trời cao rộng, máy bay thỏa sức bay tự do,  nhưng thực tế không phải như vậy. Trên mọi khoảng trời đều có đường bay,  những con đường không dải phân cách, không đèn tín hiệu. 
Giữa  mông lung vô cùng ấy, phi công hoàn toàn phụ thuộc vào những người kiểm  soát không lưu. Họ làm công việc phân luồng đường bay, sắp xếp máy bay  một cách trật tự, giữ khoảng cách an toàn giữa các chuyến bay. Công việc  của họ quan trọng đến mức không một phi công nào dám trái lời. 
Chúc Tết qua bộ đàm
Khi  Tết đã về rực rỡ nhất thì những kiểm soát viên không lưu tại  Trung tâm kiểm soát bay đường dài Hà Nội (ACC Hà Nội) vẫn cần mẫn, bám  trụ với công việc
Họ phải hoàn thành nhiệm vụ làm cầu nối đưa những chuyến bay đi/đến  đích an toàn, giúp mọi người sum họp, đoàn viên. Công việc gia đ́nh  trong những ngày đón Tết đành phải phó mặc cho người thân.
Là  người có hơn 20 năm ăn Tết tại nơi làm việc, ông Nguyễn Bá Tuấn, Trưởng  ACC đường dài Hà Nội b́nh thản chia sẻ: "Tết đến mọi người được nghỉ  nhưng kiểm soát viên không lưu lại có cường độ công việc tăng gấp 2 lần  so với ngày thường do hoạt động bay nhiều, chưa tính đến các yếu tố khác  như điều kiện thời tiết phức tạp".
Nhớ về những thời khắc giao  thừa, người đàn ông này vẫn cảm thấy chạnh ḷng và tủi thân bởi khi  những chiếc kim đồng tích tắc chuyển sang năm mới th́ ông vẫn không  ngừng tay điều khiển, mắt quan sát, miệng trao đổi, đầu phán đoán.
Suốt  hành tŕnh bay, họ lúc nào cũng trong t́nh trạng vừa nói, vừa làm, vừa  suy nghĩ một cách nhịp nhàng, chuẩn xác. Chỉ cần một phút lơ là, kiểm  soát viên không lưu và người cầm lái máy bay sẽ phải trả giá bằng tính  mạng của hàng trăm người.
“Tết đến, cánh chúng tôi không được bên cạnh người thân hay đơn giản  là đứng dậy cùng người đồng nghiệp nâng ly rượu chúc mừng năm mới. Với  kiểm soát viên không lưu, giao thừa đến chỉ là một lời chúc Tết qua bộ  đàm với phi công. Từng đó cũng đủ để anh em ấm ḷng”, ông Tuấn nói.
Những áp lực không tưởng
Những  người kiểm soát không lưu c̣n phải chịu áp lực không nhỏ với công việc  bởi đảm bảo điều hành an toàn bay là nghề không được phép sai sót bất cứ  khâu nào, từ những huấn lệnh nhỏ nhất.
Trong căn pḥng rộng răi,  có phần hơi tối, hàng loạt máy móc hiện đại cùng những tiếng bộ đàm vang  lên chậm răi nhưng liên tục kết nối với cánh phi công đang điều khiển  máy bay.
Chỉ tay vào màn h́nh radar, ông Tuấn cho biết các kiểm  soát viên phải luôn tập trung quan sát, phân tích t́nh huống, huấn lệnh  dứt khoát bằng tiếng Anh và tiếng Việt. 2 giờ mỗi ca, 8h một ngày và chỉ  được nghỉ giữa ca đúng 1 tiếng. Trong suốt ca trực không được rời khỏi  vị trí nửa bước.
Để trở thành một kiểm soát viên không lưu, họ đều  trải qua quá tŕnh học tập rèn luyện bài bản, ít nhất 3 năm thử thách.  Sau khi vào làm việc, họ chịu trách nhiệm chỉ huy máy bay từ khi nổ máy  cất cánh cho đến khi hạ cánh, lăn vào vị trí đỗ, đảm bảo an toàn khi lưu  thông, ngăn ngừa va chạm giữa các máy bay và với chướng ngại vật.
“Kiểm soát viên không lưu là người chỉ huy, điều hành, đảm bảo an  toàn bay cho tất cả các chuyến bay đi/đến, cất/hạ cánh. Nói đơn giản,  công việc của họ cũng gần giống như công việc của các cảnh sát giao  thông, chỉ khác phương tiện mà họ điều hành lưu thông ở trên trời. Ngoài  ra, cảnh sát giao thông có thể dừng phương tiện tại chỗ để kiểm tra  nhưng kiểm soát viên không lưu không chặn hoặc dừng mà phải “lái” hàng  chục tàu bay khác nhau cùng lúc đưa vào vùng hoạt động an toàn khi có sự  cố", ông Tuấn ví von.
Bên cạnh đó, kiểm soát viên không lưu là  người luôn nhắc nhở phi công và điều đặc biệt, người cầm lái máy bay  không dám trái lời. Trưởng ACC Hà Nội đưa ra ví dụ tên tàu bay nhiều khi  giống nhau, mỗi phi công c̣n lái tàu bay hay chặng bay khác nhau nên có  khi khiến họ thông báo sai.
Khi đó, kiểm soát viên không lưu phải  phát hiện được và yêu cầu phi công nhắc lại. Thời tiết bay xấu cũng sẽ  ảnh hưởng đến hoạt động bay th́ kiểm soát không lưu phải chỉ dẫn phi  công bay lệch hướng và cùng lúc đó phải hiệp đồng về đường bay với các  đơn vị liên quan khác…
Theo ông Tuấn, ACC Hà Nội một ngày có 4 kíp  trực, mỗi kíp có từ 15-16 người. Ngoài ra, mỗi kíp luôn có 2 người trực  dự bị đề pḥng một trong số những thành viên của kíp trực chính nhỡ may  gặp sự cố như ốm đau, xin nghỉ đột xuất. Tuy nhiên, rất ít anh em bỏ vị  trí bởi trách nhiệm công việc và nghề này cũng rất vinh quang.
Ông  Đinh Việt Thắng, Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng công ty Quản lư bay  Việt Nam (VATM) cũng khẳng định nghề kiểm soát không lưu đ̣i hỏi người  làm phải có am hiểu sâu sắc về nghề nghiệp, có phản ứng nhanh nhạy, có  tŕnh độ tiếng Anh đáp ứng yêu cầu theo quy định của Tổ chức Hàng không  dân dụng quốc tế (ICAO) để giao tiếp với phi công và đặc biệt kiểm soát  viên không lưu phải tuân thủ nghiêm ngặt quy tŕnh làm việc.
Cũng theo ông Thắng, hiện nay, VATM có khoảng 500 kiểm soát viên không lưu làm việc tại các cơ sở điều hành bay trên toàn quốc.