Ai có thể ngờ rằng một loại tên lửa phòng không lạc hậu như S-125 lại  khiến máy bay ném bom tàng hình F-117A của Mỹ phải tan xác.
  S-125 Pechora (NATO định danh là SA-3 GOA) là hệ thống phòng không  tầm thấp đến trung được phát triển và đưa vào sử dụng tại Liên Xô từ năm  1961. S-125 là sự bổ sung và tăng cường sức chiến đấu cho tổ hợp tên  lửa phòng không S-75.
 Hệ thống tên lửa phòng không này có nhiều điểm mạnh hơn so với S-75.  Đạn tên lửa S-125 sử dụng động cơ nhiên liệu rắn nên khả năng sẵn sàng  chiến đấu, cũng như thời gian triển khai nhanh hơn. Mỗi bệ phóng S-125  được trang bị 4 đạn tên lửa nên mang lại lợi thế hỏa lực mạnh hơn.
 Đạn tên lửa S-125 được thiết kế với khả năng cơ động cao hơn so với  S-75, có thể tấn công các mục tiêu có khả năng cơ động cao. Hệ thống  S-125 có thể tấn công các mục tiêu bay thấp, các mục tiêu có diện tích  phản hồi radar RCS nhỏ hơn, khả năng kháng nhiễu của hệ thống cao hơn.
 
Tại  Việt Nam, cùng với S-75, S-125 vẫn là hệ thống phòng không tầm trung  chủ lực. (Trong ảnh: Công tác bảo quản đạn tên lửa S-125). Ảnh: QĐND
 Mỗi hệ thống S-125 bao gồm: 4 bệ phóng bán cố định 5P71/5P73 với 4  đạn tên lửa/bệ phóng, radar cảnh giới P-15 Flat Face, radar đo độ cao  PRV-11, radar điều khiển hỏa lực SRN-125 Low Blow, xe buồng điều khiển  trung tâm và xe tiếp đạn.
 S-125 đời đầu sử dụng đạn tên lửa 5V24 với phạm vi hoạt động khoảng  25km, tầm cao 18km, đầu đạn nặng 60kg. Các biến thể về sau sử dụng đạn  tên lửa 5V27 với tầm bắn tối đa khoảng 35km tầm cao 25km, đầu đạn nặng  70kg khi nổ tạo ra 4.500 mảnh vỡ.
 Vào đầu những năm 1970, S-125 đã được bí mật chuyển đến Việt Nam để  chuẩn bị tham chiến chống lại các cuộc tập kích đường không của Không  quân Mỹ. Tuy nhiên, khi nổ ra chiến dịch Điện Biên Phủ trên không vào  tháng 12/1972, S-125 vẫn đang trong quá trình lắp ráp thiết bị nên chưa  kịp tham chiến.
 Khi khẩu đội S-125 đầu tiên sẵn sàng chiến đấu thì chiến dịch Điện  Biên Phủ trên không đã kết thúc. S-125 đã tuột mất cơ hội đối mặt với  B-52 tại chiến trường Việt Nam. Nếu khẩu đội S-125 được triển khai hoạt  động trước chiến dịch, chắc chắn nó có thể khiến thêm rất nhiều máy bay  ném bom B-52 và các máy bay chiến thuật khác phải tan xác trên bầu trời  Việt Nam.
 
Tên lửa lạc hậu ‘quật ngã’ máy bay tàng hình
 Tương tự như S-75, S-125 được liệt vào hàng các loại tên lửa có công  nghệ lạc hậu, là đồ bỏ, hàng phế thải. Tuy nhiên, hệ thống phòng không  được cho là “đồ bỏ” này lại lập nên một chiến công chấn động thế giới  khi bắn rơi một chiếc máy bay ném bom tàng hình tiên tiến của Không quân  Mỹ trong chiến tranh Kosovo vào năm 1999.
 Ngày 27/03/1999, lữ đoàn phòng không số 250 thuộc Quân chủng Phòng  không-Không quân Serbia đã đón lõng và bắn hạ một chiếc máy bay ném bom  tàng hình F-117A Night Hawk của Không quân Mỹ. Vào thời điểm đó, F-117A  được đánh giá là máy bay ném bom hiện đại bậc nhất thế giới.
 F-117A vừa có khả năng tàng hình, vừa được trang bị rất nhiều công  nghệ tối tân cả trong tấn công và phòng thủ, một loại máy bay gần như  bất khả xâm phạm. Song với một chiến thuật hợp lý của lực lượng phòng  không Serbia, F-117A vẫn trở thành bại tướng dưới tay S-125.
 Sự kiện này khẳng định một chân lý, một hệ thống vũ khí cho dù đã lạc  hậu nhưng nếu được đặt vào một chiến thuật hợp lý vẫn có thể giành  chiến thắng trước các loại vũ khí công nghệ cao.
 
Tên lửa S-125 'khai hỏa'. Ảnh: VOV
 Tại Việt Nam, S-125 cùng với S-75 vẫn là hệ thống phòng không tầm  trung chủ lực. Để S-125 không già nua theo năm tháng, hệ thống tên lửa  phòng không này vẫn liên tục được nâng cấp lên các tiêu chuẩn mới hiện  đại hơn.
 Theo Ausairpower, hệ thống S-125 của Việt Nam đã được nâng cấp lên  tiêu chuẩn S-125 Pechora 2T/2TM. Đây là gói nâng cấp được thực hiện bởi  Tetraedr (đơn vị phát triển Tổ hợp tên lửa phòng không tầm trung  S-125-2TM), Cộng hòa Belarus thực hiện. Gói nâng cấp này chủ yếu tập  trung vào cải tiến radar điều khiển hỏa lực, trang bị an-ten mới, bổ  sung phầm mềm lái tự động mới, bộ vi xử lý mới. Radar nâng cấp cho phép  cung cấp kênh dẫn hướng cho 2 tên lửa tấn công mục tiêu cùng lúc.
 S-125 sau khi nâng cấp lên tiêu chuẩn 2T/2TM có thể tiêu diệt các mục  tiêu đường không trong phạm vi 35km, tầm cao 25km. Xác suất tiêu diệt  mục tiêu máy bay chiến thuật đạt từ 85-96%, tên lửa hành trình đạt từ  30-80%, trực thăng đạt 40-85%.
 Gói nâng cấp này là một phần trong khuôn khổ hợp tác kỹ thuật quân sự  giữa Việt Nam và Belarus. Ngoài ra, một gói nâng cấp S-125 rất hiệu quả  là S-125 Pechora 2M. Điểm mạnh của gói nâng cấp này là bệ phóng tên lửa  được trang bị lên khung gầm xe tải hạng nặng MZKT-8022.
 Radar điều khiển hỏa lực SRN-125, phòng điều khiển trung tâm đều được  trang bị lên khung gầm xe tải mang lại khả năng cơ động rất cao. Gói  nâng cấp này đạt được hầu hết các tiêu chí của tác chiến phòng không  công nghệ cao. Theo các nguồn tin không chính thức, lực lượng phòng  không Việt Nam có khoảng 100 bệ phóng tên lửa S-125 cùng với 1.500 đạn  tên lửa.
 Được nâng cấp lên tiêu chuẩn S-125 Pechora 2M, S-125 của Việt Nam sẽ  nâng cao hơn nữa khả năng tác chiến. Hệ thống phòng không tầm trung di  động S-125 Pechora 2M sẽ bổ sung và tạo nên sự tương tác với hệ thống  phòng không tầm xa di động S-300, từ đó xây dựng mạng lưới phòng không  hiệu quả, đủ sức hạ gục bất kỳ lực lượng không quân nào xâm phạm bầu  trời Tổ quốc.
 (TTVN)