Thưa quý thính giả, một truyền thống ẩm thực đã có từ đời nhà Minh ở   Trung Quốc, vừa bị đặt ra ngoài vòng pháp luật ở bang California, Hoa   Kỳ. Từ ngày 1 tháng Bảy 2013, luật pháp tiểu bang nghiêm cấm việc mua   bán vây cá và các phó sản của sản phẩm này, và như thế, California gia   nhập hàng ngũ các tiểu bang khác trên khắp nước, cấm mua bán một sản   phẩm vẫn được nhiều người coi như một “cao lương mỹ vị”. 
Trong  Mục Đời  Sống Văn Hóa do Hoài Hương phụ trách kỳ này, mời quý vị theo  dõi một số  chi tiết về luật cấm vừa có hiệu lực tại California qua cuộc  phỏng vấn  ông Paul Fong, một trong các tác giả của luật cấm. Cuộc  phỏng vấn do  Thông tín viên Ira Mellman của Đài VOA thực hiện.
|  Súp vi cá được phục vụ tại một nhà hàng ở Phố Tàu, San Francisco, California, 14/2/2011.
 | 
 
 Đối với nhiều người Á Đông, súp vi cá được coi như một món vừa ngon vừa   bổ dưỡng, hầu như không bao giờ thiếu trong thực đơn của các bữa tiệc   lớn như tiệc cưới chẳng hạn. Nhưng từ ngày 1 tháng 7, 2013, món cao   lương mỹ vị này đã bị đặt ra ngoài vòng pháp luật ở bang California. Các   hoạt động như mua bán, trao đổi và tiêu thụ sản phẩm này đều được coi   là bất hợp pháp. Ủy viên Hội Đồng Lập pháp tại Thung lũng Điện tử -   Silicon Valley Paul Fong giải thích:
“Chúng ta cần chấm dứt việc tiêu thụ vây cá ngay ở khâu mua bán bởi vì   loài cá mập đang có nguy cơ bị tuyệt chủng. Với đà 78 triệu con cá mập   bị săn bắt hàng năm để sản xuất vây cá, loài động vật này sẽ bị tuyệt   chủng ngay trong thời đại chúng ta. Nếu cá mập bị tuyệt chủng thì hệ   sinh thái của đại dương sẽ mất cân bằng nghiêm trọng. Và lẽ dĩ nhiên   tình trạng đó không lành mạnh đối với cả loài cá mập, lẫn hệ sinh thái.”
Ông Paul Fong là một trong các đồng tác giả của luật cấm mua bán và tiêu thụ vây cá. Ông cho biết phản ứng đối với luật cấm này:
|  Vây cá được chuẩn bị đem nấu tại một nhà hàng ở Hồng KồngVây cá được chuẩn bị đem nấu tại một nhà hàng ở Hồng Kồng
 | 
 
 “Về phần lớn, chúng tôi được sự hưởng ứng tích cực từ giới hoạt động  bảo  vệ môi trường, và những người quan tâm về nạn đối xử tàn nhẫn với  loài  vật. Còn những người tiếp tục muốn phục vụ khách hàng của họ với  món súp  vi cá, hoặc các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm đó, thì lẽ dĩ  nhiên họ  không thích và tỏ thái độ phản kháng, nhưng bắt buộc phải tuân  thủ. Đó  là thành phần đã lên tiếng ồn ào nhất để phản đối dự luật do  chúng tôi  đề xuất.”
Ông Paul Fong cho hay những người phản đối mạnh nhất đã ra trước Tòa án   Liên bang để thách thức tính hợp hiến của luật cấm mua bán và tiêu thụ   vây cá, nhưng theo ông Fong, họ sẽ thất bại:
“Chúng tôi đã bảo đảm dự luật phải hợp hiến khi chúng tôi đưa dự luật ấy   qua những tiến trình cần thiết. Họ đã bị đánh bại tại một tòa án cấp   thấp, và giờ họ đang mang dự luật này ra trước một tòa án cao hơn để   thách thức.”
Nhưng luật cấm buôn bán và tiêu thụ vây cá đã được hoãn thi hành trong   một thời gian từ khi dự luật được thông qua. Ông Fong giải thích lý do   của sự trì hoãn này:
“Chúng tôi muốn bảo đảm là những người đã có sản phẩm vây cá trong kho,   không phải chịu đựng bất cứ thiệt thòi tài chính nào, vì thế cho chúng   tôi gia hạn một năm rưỡi, để họ có thì giờ tiêu thụ hoặc sử dụng tất cả   những sản phẩm đã có trong tay.”
Thế ước lượng số vây cá còn lại, chưa được tiêu thụ là bao nhiêu, ông Paul Fong:
“Hy vọng là không còn sản phẩm nào còn sót lại, chúng tôi mong rằng có   thể họ đã bán đi hoặc tiêu thụ tất cả các sản phẩm còn lại trong thời   gian một năm rưỡi hoãn thi hành luật.”
Tại một số nơi ở California, một chén súp vi cá có thể lên tới 40 đôla.   Ông Paul Fong giải thích lý do vi cá được coi là một cao lương mỹ vị  đắt  giá:
“Thời triều đại nhà Minh thì đánh bắt cá mập là chuyện vô cùng khó khăn   đối với ngư dân. Cá mập được coi như biểu tượng của Yang (Dương) theo   Luật Âm Dương, súp vi cá là một món có tính biểu tượng, vì đánh bắt cá   mập cực kỳ khó khăn vào thời xưa, cho nên loài động vật này đã được   khoác cho một vẻ thần bí nào đó, khiến món súp vi cá cho tới ngày nay   vẫn được coi là một món ăn bổ dưỡng hiếm hoi.”
Ông Fong cho rằng bằng cách loại bỏ vây cá và các phó sản của sản phẩm   này ra khỏi thị trường bang California, các nhà lập pháp đã cùng lúc cắt   trung tâm phân phối chủ yếu cung cấp sản phẩm này trên khắp nước:
“Mục tiêu của các nhà làm luật địa phương là chặn đứng sản phẩm này ngay   tại thị trường. Tôi nghĩ chúng ta đã thực hiện mục tiêu đó một cách   hiệu quả, bởi vì các nhà xuất khẩu, và nhập khẩu sản phẩm này vào Mỹ –   chủ yếu từ Hong Kong, chưa gì đã giảm lượng hàng nhập khẩu xuống còn một   phần ba. Thế cho nên có thể nói lệnh cấm đã mang lại kết quả.”
Với luật mới, bang California đã gia nhập hàng ngũ các tiểu bang trên   khắp nước như Hawaii, Washington, Oregon, Illinois, Maryland và   Delaware, nghiêm cấm các hoạt động mua bán và tiêu thụ vây cá. Nhờ sáng   kiến của các nhà làm luật bang California, giờ đây, món súp vi cá không   còn hiện diện trên thực đơn của nhiều nhà hàng lớn, và cũng trở nên  hiếm  hoi hơn trong các yến tiệc do các giới chức liên bang Hoa Kỳ tổ  chức để  khoản đãi quan khách nước ngoài.
Đến đây cũng đã kết thúc chương trình ‘Đời sống văn hóa’ của đài VOA   phát thanh từ thủ đô Washington. Hoài Hương xin kính chào tạm biệt và   hẹn gặp lại quý vị trong chương trình tối thứ Bảy tuần tới, cũng trên   làn sóng này của đài Tiếng Nói Hoa Kỳ.
Hoài Hương-VOA,  Ira Mellman