Sinh  ra trong một gia đ́nh có truyền thống làm nghề bốc thuốc Nam, lương y  Trần Phước Cầu (52 tuổi, trú tại 35 Hà Tông Quyền, phường Khuê Trung,  quận Cẩm Lệ, Tp Đà Nẵng) luôn t́m ṭi, học hỏi để bào chế những bài  thuốc mang lại hiệu quả cao nhất. Bản thân ông đă “thử nghiệm” bài thuốc  chữa bệnh sỏi thận do ḿnh bào chế và thành công, đem niềm vui đến  những bệnh nhân sỏi thận.
    	|  | 
  	| Ông Cầu bào chế bài thuốc chữa bệnh sỏi thận | 
  
 Theo ông Cầu, bài thuốc thông thường  chữa bệnh sỏi thận bao gồm 6 vị, tuy nhiên ông đă nghiên cứu nhiều năm  và bổ sung thêm 3 loại cây thuốc mà theo ông có tác dụng bổ trợ, giúp  bài thuốc thêm hiệu quả. Sáu vị thuốc thông thường đó là: Thục địa (8  lượng), Chánh ḥa (4 lượng), Sơn thù nhục (4 lượng), Đơn b́ (3lượng),  Trạch tả (3 lượng), Phục linh (3 lượng). Qua quá tŕnh tự mày ṃ nghiên  cứu, vị lương y này biến bài thuốc thông thường thêm công hiệu khi thêm 3  vị thuốc khác là: Quả dứa dại (4 lượng), kim tiền thảo (3 lượng), cỏ  xước (2 lượng), mỗi lượng tương đương 40g. Vào cơ địa từng người mà số  lượng thuốc có thể thay đổi, ví dụ dịch vị axít trong dạ dày nhiều th́  chỉ dùng 4 lượng dứa dại.
 Những cây thuốc này đều phải chế biến tỉ  mỉ trước khi dùng. Đơn b́ phải được tẩm rượu rồi mới sao thành thuốc,  c̣n cây thạch tả phải tẩm muối rồi mới sao, cây dứa đem xắt nhỏ phơi khô  rang vàng hạ thổ, kim tiền thảo hái lá phơi khô… Ngoài ra, xem xét mức  độ nặng nhẹ của từng bệnh nhân mà có cách pha chế thuốc khác nhau.
 Bài thuốc này được điều chế dưới hai  dạng là dạng thuốc sắc và dạng viên. Với dạng thuốc sắc, mỗi thang chia  hai lượt: Lượt đầu cho thuốc vào nồi đổ nước ngập thuốc (khoảng 5 lít),  đun sôi cạn đến khi c̣n lại khoảng 0,5 lít. Lượt hai vẫn dùng số thuốc  trên nhưng lượng nước ít đi, khoảng 4 lít đun cạn c̣n 0,4 lít. Lấy số  thuốc của hai lượt trên cho vào b́nh nước giữ ấm để uống trong 3 ngày.  Thuốc dạng này thường mang lại hiệu quả nhanh hơn, bởi tính nguyên chất,  hàm lượng thuốc cao.
 C̣n với thuốc điều chế theo dạng viên  th́ dựa vào bệnh mà bốc 10 hay 15 thang. Tuy nhiên không dùng hết số  thuốc này để tán thành viên mà 2/3 số thang thuốc được đun nấu thành  nước “cô” lại c̣n khoảng 1 lít nước. Số nước thuốc này sẽ được đổ vào  1/3 số thang thuốc c̣n lại cho ngấm, rồi lại phơi khô nghiền nhỏ thành  bột, cuối cùng cho vào tán thành từng viên thuốc. Để có chất kết dính,  cần cho thêm lượng nhỏ nước thuốc.
 Thuốc viên cũng được chia thành hai  dạng: Dạng viên cứng có thể để được 6 tháng dành cho những người trung  niên, thanh niên. Bệnh nhân mỗi ngày uống 3 lần, mỗi lần 10g. C̣n dạng  thuốc viên mềm thời gian sử dụng thuốc chỉ có 3 tháng, dành cho những  người già, mỗi ngày uống khoảng 45g, chia làm 3 lần/ ngày. Cũng theo ông  Cần, trong thời gian uống thuốc, người bệnh cần tăng cường uống nước,  mỗi ngày khoảng 3 - 5 lít. Cần hạn chế ăn tôm, cua, ốc, mực, các đồ ăn  sống…
 Để đúc rút được ra bài thuốc như hiện  nay, ông Cần đă lấy bản thân ḿnh ra  thử nghiệm. Trước đây ông cũng  từng bị sỏi thận nặng và “những ngày đầu chịu bệnh tật hành hạ, tôi rất  mệt mỏi, sau này nghĩ ḿnh phải t́m ra bài thuốc để tự cứu lấy bản thân.  Sau khi tự mày ṃ nghiên cứu rồi chế ra bài thuốc, năm ngày đầu uống  không có triệu chứng ǵ lạ, đến ngày thứ 6 tôi thấy bụng đau buốt, sang  ngày hôm sau th́ đi tiểu ra sỏi” như lời ông thuật lại.
 Thấy bài thuốc hiệu quả, về sau có vài  người họ hàng cũng kêu bị sỏi thận, ông cho dùng bài thuốc này th́ đều  mang lại tác dụng tốt. Khái quát về công dụng bài thuốc, ông nói gắn  gọn: Bổ thận tư âm, lợi tiểu, bài sỏi.
 
   	|  | 
  	| Thuốc chữa bệnh sỏi thận đă được cô lại thành viên | 
  
 Ông Cần sinh ra trong một gia đ́nh ở  huyện Điện Bàn (tỉnh Quảng Nam), nhà có bốn anh em th́ tới 3 người theo  nghiệp thuốc. Những tháng ngày tuổi thơ đọng lại với ông là sự “khốn  khó”, nhà cách trường 25 km, phải dậy đi học từ 3h sáng, đến trường là  7h, học được 4 tiếng đồng hồ lại ôm vở đi về đến 15h chiều mới đến nơi.
 Khó khăn là vậy nhưng có thời gian là  ông lôi mấy cuốn sách dạy bấm huyệt của cha ra đọc, rồi “tập tành” thử  nghiệm. Thấy con trai ham học, có chí nên người cha quyết định dạy lại  nghề thuốc gia truyền. Hàng ngày, người cha bắt đầu bằng việc cho con  làm quen với những vị thuốc, rồi giúp cha bốc thuốc.
 Tuổi thơ vất vả, nghèo khó nhưng được  người cha nghiêm khắc hết mực dạy dỗ chỉ bảo là những điều kiện để chàng  trai trở thành một lương y luôn lấy cái tâm làm đầu.
 Năm 1981, khi là giáo viên dạy môn thể  chất, ngoài thời gian lên lớp ông Cầu theo cha bốc thuốc kê đơn. Yêu  nghề thuốc, năm 1989 ông xin nghỉ nghề dạy học để chuyên tâm theo nghề  cha, chuyên bấm huyệt, chữa bệnh bại liệt, đau nhức xương khớp. Hai năm  sau, cơ quan chức năng Đà Nẵng tổ chức lớp học bổ túc cho các lương y,  ông cũng xin tham gia.
 Thậm chí để đọc được cuốn sách về y học,  ông c̣n tự ḿnh học chữ Hán: Chỉ với một cuốn từ điển, ông “nhốt ḿnh” 3  năm không ra ngoài. Vốn kiến thức y học, nhất là y học cổ truyền cùng  những bài thuốc dân gian v́ thế được ông nắm chắc, giúp ích nhiều cho  việc bốc thuốc và nghiên cứu bài thuốc mới.
 Nay dù đă trên 50 tuổi nhưng vị lương y  này vẫn luôn mày ṃ học hỏi. Ông vẫn c̣n nhớ những lời dặn của người  cha: “Học thuốc là phải học chân truyền, tức là học những ǵ chân thật,  đúng đắn, có sự sáng tạo, chứ không phải học bí quyết gia truyền là  những bí quyết áp dụng bất di bất dịch mà không có sự sáng tạo”.
 Nhiều vị thuốc quư muốn có được phải lên  rừng t́m kiếm, có những chuyến đi xa hàng trăm km giữa rừng sâu. Sau  này sức khỏe yếu đi, cộng với việc thuốc ngày càng hiếm, ông t́m giống  cây mang về trồng, nay vườn thuốc đă có khoảng 150 giống cây.
 Cũng theo ông Cầu, thuốc Nam là loại  thuốc chữa bệnh hiệu quả, không gây tác dụng phụ như thuốc Tây, thậm chí  nhiều loại cây có thể vừa làm thức ăn, vừa làm cây thuốc hiệu quả như:  Rau đay có tác dụng nhuận tràng, giải nhiệt, lá mơ lông có tác dụng  thanh nhiệt, sát khuẩn, chữa bệnh đường tiêu hóa tốt… “Danh y Tuệ Tĩnh  nói “Nam dược trị nam nhân”, có nghĩa là người Nam lấy thuốc Nam chữa  bệnh”, ông nhắc lại. 
  
Trịnh Ninh