4 bài thuốc làm giảm căng thẳng và lo âu

[miro1510]

Căng thẳng, lo âu ảnh hưởng sâu sắc đến chất lượng cuộc sống, hiệu suất làm việc và sức khỏe lâu dài. Bên cạnh các liệu pháp tâm lý và thuốc tây, một số bài thuốc có hiệu quả cao trong việc làm giảm căng thẳng, lo âu.

Y học cổ truyền cho rằng tinh thần con người là do "Tâm chủ thần minh". Khi tạng Tâm bị hư suy, huyết không đủ nuôi Tâm thì thần chí bất an, sinh ra lo âu, bứt rứt, mất ngủ, hay quên, hồi hộp. Bên cạnh đó, Can là tạng chủ sơ tiết, điều khiển cảm xúc. Khi Can khí uất trệ, dễ dẫn đến phiền muộn, cáu giận, lo nghĩ. Tỳ là gốc sinh khí huyết, nếu Tỳ hư, không vận hóa tốt, sẽ khiến tâm trí suy yếu, khó tập trung.

Thận lại là gốc của tiên thiên, tàng tinh, sinh tủy và thông với não nơi chủ về hoạt động trí tuệ. Thận hư sẽ làm trí nhớ giảm, mệt mỏi tinh thần. Do đó, việc điều trị căng thẳng lo âu cần chú trọng vào việc dưỡng Tâm, kiện Tỳ, bổ Thận, sơ Can, phối hợp điều hòa toàn diện mới đạt hiệu quả vững bền.

Trong khuôn khổ bài viết này xin giới thiệu một số bài thuốc thường dùng trong y học cổ truyền có tác dụng làm giảm căng thẳng và lo âu:

1. Toan táo nhân thang giúp giảm căng thẳng, lo âu

- Thành phần: Toan táo nhân 15g, phục linh 10g, xuyên khung 6g, cam thảo 4g, tri mẫu 8g.

- Công dụng: Dưỡng tâm, an thần, bổ Can huyết, thanh hư nhiệt; hiệu quả với người mất ngủ kéo dài, tâm phiền dễ cáu gắt, trằn trọc khó ngủ, mộng nhiều, tỉnh giấc giữa đêm, khô miệng, lưỡi đỏ ít rêu, mạch tế sác.

Toan táo nhân thang dưỡng tâm, an thần, giảm căng thẳng, lo âu.

- Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sau ăn, uống khi thuốc còn ấm, dùng theo đợt 7-10 ngày, có thể gia giảm theo cơ địa.

- Kiêng kỵ: Không dùng cho người bệnh thể hàn, tỳ vị hư nhược hay lạnh bụng.

2. Thiên vương bổ tâm đan

- Thành phần: Sinh địa hoàng 16g, đan sâm 12g, mạch môn 12g, huyền sâm 12g, bá tử nhân 12g, viễn chí 8g, đương quy 12g, phục thần 10g, nhân sâm 6g, toan táo nhân 10g.

- Công dụng: Bổ âm dưỡng huyết, dưỡng tâm an thần, thanh nhiệt, hóa đàm; phù hợp với người lo âu, hồi hộp, tâm phiền, khô miệng, lưỡi đỏ ít rêu, hay mơ mộng, trí nhớ suy giảm, mạch tế sác.

Thiên vương bổ tâm đan dưỡng tâm an thần.

- Cách dùng: Dạng hoàn tán uống ngày 8-12g chia 2 lần hoặc sắc thang truyền thống, ngày 1 thang chia 2-3 lần, uống khi thuốc còn ấm.

- Kiêng kỵ: Không dùng cho người tỳ hư nhiều, dễ đầy bụng, tiêu lỏng.

3. Dưỡng tâm thang gia giảm

- Thành phần: Đương quy 12g, viễn chí 8g, bá tử nhân 10g, phục thần 12g, cam thảo 6g, hoàng kỳ 12g, bạch truật 10g, mạch môn 10g, toan táo nhân 10g.

- Công dụng: Bổ khí huyết, dưỡng tâm, kiện Tỳ, an thần; dùng cho người suy nhược sau bệnh, học tập căng thẳng, lao lực trí óc, hồi hộp, mất ngủ, ăn kém, da xanh, lưỡi nhạt rêu trắng, mạch hư nhược.

Đương quy - chủ dược trong bài Dưỡng tâm thang gia giảm chữa căng thẳng, lo âu.

- Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần, dùng liên tục 10-15 ngày, gia giảm theo biểu hiện cụ thể.

- Kiêng kỵ: Thận trọng với người đầy bụng, tiêu hóa kém.

4. Hoàng liên a giao thang

- Thành phần: Hoàng liên 6g, hoàng cầm 9g, bạch thược 12g, a giao 9g (hòa tan sau).

- Công dụng: Thanh tâm tả hỏa, dưỡng âm an thần; chủ trị tâm phiền mất ngủ do tâm âm hư, hư nhiệt bốc lên với biểu hiện bứt rứt, nóng trong, dễ xúc động, hồi hộp, mộng mị, khô miệng, lưỡi đỏ, rêu mỏng, mạch tế sác.

Hoàng liên trong bài Hoàng liên a giao thang chủ trị tâm phiền mất ngủ.

- Cách dùng: Sắc uống ngày 1 thang, chia 2 lần sau ăn. A giao được nghiền nhỏ, hòa tan vào thuốc khi còn nóng.

- Kiêng kỵ: Bài thuốc có tính hàn và dưỡng âm, không phù hợp với người tỳ vị hư hàn, bụng lạnh, đi lỏng, người sợ lạnh.

5. Lưu ý khi sử dụng các bài thuốc

- Chẩn đoán thể bệnh là cốt lõi: Mỗi bài thuốc chỉ phù hợp với một thể bệnh nhất định (tâm âm hư, can uất, tỳ hư…). Người bệnh cần được chẩn đoán đúng thể bệnh trước khi sử dụng.

- Không dùng tùy tiện: Tránh tự ý kết hợp nhiều bài thuốc hoặc dùng kéo dài mà không có theo dõi. Một số vị thuốc như nhân sâm, quế chi, hoàng kỳ có thể gây kích thích nhẹ nếu dùng sai liều.

- Theo dõi tác dụng:Nếu sau khi sử dụng thuốc có biểu hiện bất thường như mệt mỏi tăng, đau bụng, tiêu chảy, cần ngưng và tham khảo ý kiến thầy thuốc.

- Kết hợp điều chỉnh lối sống: Ăn uống điều độ, ngủ đủ giấc, giảm cà phê và chất kích thích, vận động nhẹ nhàng sẽ giúp tăng hiệu quả bài thuốc.

- Phụ nữ có thai, người cao tuổi, người có bệnh gan, thận mạn tính cần đặc biệt thận trọng khi dùng thuốc.

Các bài thuốc y học cổ truyền giúp giảm căng thẳng, lo âu không chỉ dựa trên việc trấn tĩnh thần trí mà còn đi sâu điều hòa tạng phủ, bồi bổ khí huyết, phục hồi chức năng toàn thân. Khi sử dụng đúng thể bệnh, phối hợp chặt chẽ với chế độ sinh hoạt khoa học, sẽ mang lại hiệu quả, an toàn và bền vững cho người bệnh.

Các bài thuốc trên chỉ mang tính tham khảo, khi bị căng thẳng, lo âu người bệnh cần được khám và tư vấn bởi bác sĩ y học cổ truyền, tránh tự ý sử dụng thuốc mà lợi bất cập hại.