|
Đường Trung Tông Lý Hiển có thể coi là vị hoàng đế bất hạnh bậc nhất trong lịch sử Trung Hoa. 19 tuổi bị mẹ phế truất khỏi ngai vàng, sau lấy lại ngai vàng thì bị vợ “cắm sừng, rồi cuối đời bị con gái đầu độc chết...
Lý Hiển sinh ngày 26/11/656, là con trai thứ ba của Đường Cao Tông Lý Trị và Võ Tắc Thiên – người đàn bà đầy tham vọng sẽ tạo ra cơn chấn động trong lịch sử Trung Hoa. Ngay từ nhỏ, Lý Hiển đã sống trong cung đình phức tạp, nơi quyền lực luôn là con dao hai lưỡi.
Sau khi hai anh trai chết sớm hoặc bị phế, Lý Hiển được chọn làm Hoàng thái tử năm 675, khi mới 19 tuổi. Đến năm 683, cha ông – Đường Cao Tông – qua đời. Lý Hiển chính thức lên ngôi, lấy hiệu là Đường Trung Tông.
Nhưng ngôi báu mà ông vừa nhận chưa kịp ngồi ấm, thì mẹ ông – Võ hậu – đã phế truất ông chỉ sau 55 ngày, với lý do “chưa đủ năng lực trị quốc”. Thực chất, Võ Tắc Thiên không muốn để bất cứ ai ngăn cản tham vọng thao túng triều chính của mình, kể cả con trai. Sau đó, bà lập người con khác là Lý Đán (Đường Duệ Tông) lên thay, còn bản thân nắm toàn quyền nhiếp chính.
Lý Hiển – người vừa được gọi là thiên tử – bị giáng làm Lư Lăng vương, đày đi Phòng Châu, sống lưu vong nơi xa xôi heo hút. Từ đứa trẻ được nâng niu trong nhung lụa, ông trở thành một vương công thất thế, sống dưới cái bóng của người mẹ nắm quyền như trời.
Trở lại chính trường nhờ Địch Nhân Kiệt
Cuộc đời Lý Hiển tưởng chừng đã rẽ sang một ngả tối tăm vĩnh viễn, thì một bước ngoặt đã xảy ra vào năm 698. Lúc này, Võ hậu – nay đã xưng đế, lập ra nhà Chu, trở thành nữ hoàng đế duy nhất trong lịch sử Trung Quốc – bắt đầu lo ngại về việc nối ngôi.
Sau nhiều tranh luận giữa các phe trong triều đình, danh thần Địch Nhân Kiệt đã mạnh dạn tiến cử Lý Hiển – người vốn là con trưởng hợp pháp – làm Hoàng thái tử. Võ Tắc Thiên rốt cuộc chấp nhận, có lẽ vì cũng nhận thấy tuổi mình đã cao, cần có người kế thừa.
Dù được lập làm thái tử, nhưng Lý Hiển chỉ là con cờ trong tay Võ hoàng, không thực quyền, không được can dự triều chính. Nhưng ít nhất, đó cũng là bước đầu để ông quay lại con đường lên ngôi vốn từng bị chính mẹ mình tước đoạt.
Hoàng đế nhưng không làm chủ
Năm 705, một cuộc chính biến cung đình bùng nổ. Võ Tắc Thiên lúc này đã già yếu, bị phe cánh của Trương Giản Chi, Trương Cám Đường và nhiều đại thần khác buộc phải thoái vị. Lý Hiển chính thức trở lại ngôi vị hoàng đế lần thứ hai, khôi phục hiệu là Đường Trung Tông, chấm dứt 15 năm gián đoạn của nhà Đường.
Tuy nhiên, niềm vui ngắn chẳng tày gang. Dù là hoàng đế danh nghĩa, Đường Trung Tông lại rơi vào vòng kiểm soát của hoàng hậu Vi thị – một người đàn bà được ví như bản sao của Võ hậu. Vi hoàng hậu không chỉ can thiệp vào mọi quyết sách, mà còn tư thông với Võ Tam Tư, cháu gọi Võ hậu bằng cô, tạo thành cặp đôi quyền lực khuynh đảo triều chính.
Đường Trung Tông vốn là người nhu nhược, mềm yếu, thiếu quyết đoán. Dù từng chịu cảnh bị mẹ truất ngôi, sống lưu vong, nhưng ông không rút ra được bài học, để rồi lại tiếp tục để hậu cung thao túng. Triều đình nhà Đường dưới thời ông thực chất là sân khấu của Vi hoàng hậu và phe cánh họ Võ.
Bi kịch cuối đời: Bị đầu độc bởi chính con gái
Sự thao túng của Vi hoàng hậu càng trở nên trắng trợn hơn khi bà bắt đầu toan tính dựng con gái – An Lạc công chúa – làm hoàng thái nữ, tiến tới thay cha kế vị ngai vàng. Đây là điều chưa từng có trong lịch sử Trung Hoa phong kiến: một công chúa lên ngôi hoàng đế.
An Lạc công chúa là người thông minh, đầy tham vọng, lớn lên trong sự nuông chiều của cha và mẹ, nên càng không coi ai ra gì. Cô ta cùng mẹ mưu tính từng bước loại bỏ các hoàng tử, khiến triều chính rối ren. Tuy nhiên, khi ý đồ đưa con gái lên ngôi lộ rõ, Trung Tông cuối cùng cũng tỏ thái độ phản đối, không đồng ý lập An Lạc làm thái nữ.
Chính quyết định ấy đã đẩy ông đến cái chết. Ngày 3/7/710, Đường Trung Tông đột ngột băng hà. Sử sách không ghi rõ nguyên nhân, nhưng các sử gia từ thời Đường đến cận đại đều nghiêng về giả thuyết ông bị đầu độc. Thủ phạm không ai khác chính là An Lạc công chúa, dưới sự đồng mưu của Vi hoàng hậu.
Người cha từng ôm con vào lòng, từng bảo vệ nó khỏi lời chỉ trích, lại bị con gái ruột ra tay sát hại, để đổi lấy quyền lực. Cái chết của Đường Trung Tông vì vậy càng trở nên bi thảm hơn bất kỳ vị vua nào.
Đế vương cô độc giữa hoàng cung lạnh lẽo
Đường Trung Tông chết trong lặng lẽ. Sau khi ông băng, Vi hoàng hậu định theo kế hoạch đưa An Lạc công chúa lên nắm quyền, nhưng âm mưu này nhanh chóng bị phát hiện. Chỉ vài ngày sau, em trai của Trung Tông là Lý Long Cơ (sau này là Đường Huyền Tông) cùng Thái Bình công chúa phát động binh biến, tiêu diệt toàn bộ phe cánh Vi hoàng hậu.
Vi hoàng hậu bị ép phải tự sát. An Lạc công chúa – người từng mơ mộng ngai vàng – bị giết chết trong cơn hỗn loạn, xác bị ném ra đường. Những kẻ từng thao túng hoàng đế, bức tử thiên tử, cuối cùng cũng nhận kết cục bi thảm. Nhưng tiếc thay, cái chết của họ không thể đổi lại được sự sống cho Lý Hiển, người đàn ông suốt đời sống trong vai trò hoàng đế nhưng chưa từng một ngày thật sự làm chủ số phận.
Một đời làm hoàng đế – Một đời không có quyền
Nhìn lại cuộc đời Đường Trung Tông Lý Hiển, người ta thấy rõ bóng đen số phận bủa vây từ thuở thiếu thời đến tận lúc lìa đời. Ông làm vua hai lần, nhưng lần nào cũng bị phụ nữ thao túng: lần đầu là mẹ ruột – Võ Tắc Thiên, lần sau là vợ – Vi hoàng hậu, và cuối cùng là con gái – An Lạc công chúa.
Ông là biểu tượng rõ nét nhất cho bi kịch của một hoàng đế sinh ra giữa vòng xoáy chính trị tàn nhẫn, thiếu năng lực, thiếu bản lĩnh và cũng thiếu sự lạnh lùng cần có của một hoàng đế. Cả đời ông là nạn nhân của tình thân hóa thành gông xiềng, khi người mẹ, người vợ và đứa con gái thân yêu nhất, rốt cuộc lại là những kẻ đẩy ông xuống đáy tuyệt vọng.
VietBF@ sưu tập
|
|
