Các đại diện của Ukraine và Hoa Kỳ đă gặp nhau tại Jeddah, Saudi Arabia, hôm nay thứ Ba, 11 tháng Ba, để t́m ra con đường nhằm chấm dứt cuộc chiến tranh xâm lược của Nga, hiện đă bước sang năm thứ tư với hàng triệu thương vong của cả hai bên và nhiều thành phố làng mạc của Ukraine nay đă biến thành đống đổ nát.
Đại diện chính phủ Hoa Kỳ (trái) và đại diện chính phủ Ukraine (phải) tham dự cuộc họp giữa Mỹ và Ukraine do Saudi Arabia tổ chức vào ngày 11 tháng Ba tại Jeddah, Saudi Arabia (Ảnh: Salah Malkawi/Getty Images)
Tuy nhiên, đến lúc này, lập trường của các bên vẫn rất xa nhau cho nên ḥa b́nh vẫn là một giấc mơ xa, tốt nhất là các bên đạt được một thỏa thuận ngừng bắn. Ukraine đă đồng ư với lệnh ngưng bắn 30 ngày và hiện nay thiên hạ đang chờ sự đáp ứng của phía Nga
Hội đàm giữa Hoa Kỳ-Ukraine
Đại diện chính phủ Hoa Kỳ có ông Marco Rubio, Bộ trưởng Bộ Ngoại Giao, ông Mike Waltz, cố vấn An ninh quốc gia, c̣n đại diện Ukraine có ông Andriy Yermak, chánh văn pḥng tổng thống Ukraine, ông Andrii Sybiha, Bộ trưởng Bộ Ngoại Giao, và ông Rustem Umerov, Bộ trưởng Bộ Quốc Pḥng.
Nga không có đại diện nào tham gia thảo luận nhưng từ sau khi ông Donald Trump, tổng thống Mỹ, điện đàm với ông Vladimir Putin, tổng thống Nga, hôm 12 tháng Hai, quan điểm của Mỹ về cuộc chiến ở Ukraine đă xoay trục 180 độ, Washington trở thành người ủng hộ và phát ngôn cho lập trường của Nga.
V́ vậy, theo nhiều giới quan sát viên, giải pháp ḥa b́nh cho cuộc chiến tranh tàn phá nhất Âu Châu sau thời Đệ Nhị Thế chiến sẽ được t́m thấy trong cuộc đàm phán giữa Ukraine và Hoa Kỳ chứ không phải giữa bên bị xâm lược với kẻ xâm lược.
Ông Volodymyr Zelensky, tổng thống Ukraine, đang có mặt ở Saudi Arabia trong thời gian này nhưng không tham dự trong cuộc ḥa đàm này, diễn ra ở khách sạn Ritz-Carlton ở thành phố biển Jeddah trên bờ Hồng Hải. Tuy vậy, ngay trước khi ḥa đàm bắt đầu, ông Zelensky đă tỏ vẻ lạc quan.
"Chúng tôi hi vọng đạt được những kết quả thực tế. Lập trường của Ukraine trong những cuộc thảo luận này hoàn toàn có tính cách xây dựng", ông Zelensky nói với giới báo chí và ông cũng kỳ vọng các cuộc thảo luận giữa Mỹ-Ukraine sẽ làm sống lại mối bang giao
"thực dụng" với Mỹ sau lần hội kiến gây thảm họa giữa ông với ông Trump tại Ṭa Bạch Ốc mười ngày trước đây, theo hăng tin
Reuters tường thuật.
Trưởng đoàn Ukraine, ông Yermak cũng cho biết:
"Chúng tôi muốn có một cuộc đối thoại xây dựng, sâu sắc, thân thiện".
Về phía Hoa Kỳ, Ngoại trưởng Marco Rubio dường như muốn làm một bước thăm ḍ và t́m hiểu lập trường của các bên để từ đó có cách dàn xếp phù hợp. Trên đường đến Jeddah, ông Rubio có nói với giới phóng viên báo chí rằng, các cuộc thảo luận với Kiev cũng là thước đo liệu Ukraine sẽ chịu nhượng bộ đến đâu để có được ḥa b́nh. Ông cần biết lập trường của Ukraine, lập trường của Nga,
"bởi v́ chúng ta không thể có ngừng bắn và chấm dứt cuộc chiến này trừ khi hai bên đều phải có sự nhượng bộ", ông Rubio nói.
Trước khi hai bên ngồi vào bàn đàm phán, ông Rubio nhắc lại:
"Điều quan trọng nhất mà chúng tôi phải đạt được ở đây là một ư thức mạnh mẽ rằng Ukraine phải sẵn sàng làm những việc khó khăn, cũng như Nga phải làm những việc khó khăn để kết thúc cuộc xung đột hoặc ít ra cũng cho tạm ngừng nó theo một cách nào đó", ông Rubio nói với giới báo chí hôm thứ Hai, 10 tháng Ba.
Lập trường của các bên vẫn c̣n xa cách
Phía Ukraine mang đến Jeddah một lời đề nghị ngừng bắn ngay lập tức ở trên không và trên biển nếu Nga cũng đồng ư làm như vậy, coi đây là bước đầu tiên xây dựng ḷng tin. Nhưng Kiev cũng yêu cầu có biện pháp bảo đảm an ninh cho Ukraine trước khi họ chấm dứt những cuộc tấn công và phản công trên bộ. Ông Yermak nhiều lần nhấn mạnh rằng, điều quan trọng nhất là
"làm sao đạt được một nền ḥa b́nh công bằng và bền vững ở Ukraine", trong đó các bảo đảm về an ninh là hết sức cần thiết để ngăn chặn hành động xâm lược của Nga trong tương lai.
Trước đây, Ukraine đ̣i hỏi rằng, ḥa b́nh chỉ có được khi Nga phải rút quân ra khỏi những vùng đất chiếm đóng trái phép, phục hồi đường biên giới Ukraine được quốc tế công nhận hồi năm 1992, Ukraine được gia nhập vào Liên Minh Pḥng Thủ NATO và Nga phải bồi thường những tổn thất gây ra từ cuộc xâm lược ở Ukraine.
Tuy nhiên, theo t́nh thế hiện nay, yêu sách của Ukraine đă dần dần bị giảm xuống: Kiev không c̣n đ̣i thu hồi lại các vùng đất đă mất qua giải pháp quân sự, thay v́ vậy, họ cần bảo đảm an ninh cho vùng đất nước c̣n lại để không bị Nga tiếp tục xâm lấn.
Ukraine muốn sự bảo đảm về an ninh quốc gia của họ không phải chỉ thể hiện qua những cam kết trên giấy (như đă từng xảy ra với Giác Thư Budapest 1994 Nga, Anh và Mỹ cam kết bảo đảm an ninh quốc gia và toàn vẹn lănh thổ cho Ukraine để rồi sau đó Nga bội ước, hai lần tấn công xâm lược Ukraine vào năm 2014 và 2022) mà bằng thực lực quân sự, hoặc Ukraine trở thành thành viên NATO hoặc quốc tế sẽ cử lực lượng ǵn giữ ḥa b́nh đến giúp ngăn chặn tham vọng bành trướng lănh thổ của Nga.
Tổng Thống Zelensky nhiều lần nói rằng, ông không thể hi sinh nhiều thế hệ thanh niên Ukraine để giành lại bán đảo Crimea bị Nga sáp nhập trái phép hồi năm 2014, nhưng Ukraine sẽ t́m cách thu hồi Crimea trong tương lai qua con đường ngoại giao ḥa b́nh.
Nguyện vọng gia nhập NATO đă bị chính phủ Trump thẳng thừng bác bỏ. Tại Jeddah, Ngoại trưởng Mỹ nói Ukraine phải nhân nhượng phần lănh thổ bị Nga chiếm từ năm 2014 là
"con đường duy nhất để chấm dứt cuộc chiến". Trump yêu cầu Ukraine kư thỏa thuận nhượng cho Mỹ toàn quyền khai thác khoáng sản và đất hiếm, coi đó như một biện pháp bảo đảm an ninh cho Ukraine trong tương lai nhưng Kiev không thấy yên tâm, v́ trên thực tế, sự hiện diện các lợi ích kinh tế của Mỹ tại nước này đă không ngăn cản được cuộc chiến tranh xâm lược của Nga. Vấn đề bảo đảm an ninh cho Ukraine từ đó biến thành điểm nóng tranh căi giữa hai nước.
Mỹ cũng không tỏ ra mặn mà với đề nghị ngừng bắn một phần mà Ukraine mang đến hội đàm Jeddah. Chính phủ Trump vẫn gây áp lực buộc cả hai bên tham chiến phải ngừng bắn hoàn toàn và ngay lập tức, với những bước tiếp theo để tiến đến ḥa b́nh sẽ được đàm phán với các chi tiết về sau. Trong một cuộc họp tại Pḥng Bầu Dục, ông Trump nói rằng một lệnh ngừng bắn có thể được đồng thuận nhanh hơn một hiệp định ḥa b́nh và ông tin tổng thống Nga sẽ giữ lời.
Về phía Nga, ông Putin vẫn kiên tŕ đ̣i thực hiện nhiều điều kiện trước khi đồng ư và thi hành một lệnh ngừng bắn, nhắm tới những nhượng bộ mà Ukraine và Tây phương phải chấp nhận. Không chỉ đ̣i hỏi được giữ lại những vùng đất tạm chiếm và chiếm thêm nhiều vùng khác, ông Putin c̣n đ̣i những cam kết bảo đảm Ukraine sẽ không bao giờ gia nhập NATO, NATO phải rút lực lượng quân sự khỏi các nước Đông và Trung Âu và giới hạn quân số lẫn hỏa lực của quân đội Ukraine.
Liệu Mỹ có thể gây áp lực để buộc Moscow chấp nhận kế hoạch ḥa b́nh không hoàn hảo của Ukraine hay giảm bớt các yêu sách quá đáng của ḿnh hay không là chuyện chưa một ai biết trước được.
Âu Châu chuẩn bị cho cuộc đ́nh chiến
Do Mỹ đă xoay trục sang Nga, gánh nặng nhằm hỗ trợ Ukraine được đặt lên vai các quốc gia Âu Châu nên Liên Âu đang theo dơi sát cuộc hội đàm giữa Mỹ-Ukraine ở Jeddah. Báo
The New York Times c̣n cho biết, trước khi đến Jeddah hội họp, phái đoàn Ukraine c̣n được giới ngoại giao EU gợi ư về cách thức đàm phán với người Mỹ để tránh những vụ va chạm như cuộc họp ở Ṭa Bạch Ốc hôm 28 tháng Hai.
Nhưng đáng chú ư là cùng ngày diễn ra hội đàm giữa Mỹ-Ukraine ở Saudi Arabia, tại thủ đô Paris của Pháp, Tư lệnh quân đội của 32 quốc gia, bao gồm khối NATO, trừ Mỹ, cộng với các nước Nhật, Nam Hàn, Úc và New Zealand… đă tổ chức một hội nghị đặc biệt về ǵn giữ ḥa b́nh ở Ukraine sau khi một thỏa thuận ngừng bắn được thực thi, giải tỏa nỗi lo lắng thường trực và sâu thẳm của Ukraine.
Hội nghị bàn việc xây dựng một lực lượng quốc tế, một phần trong kế hoạch của Anh và Pháp, nhằm ngăn chặn một cuộc xâm lược của Nga trong tương lai, từ quy mô của đội quân ǵn giữ ḥa b́nh, vị trí bố pḥng, cách ứng phó khi lệnh ngừng bắn bị vi phạm.
Một giới chức quân đội Pháp nói với hăng tin AP rằng, lực lượng quốc tế sẽ được trang bị với vũ khí hạng nặng và kho vũ khí có thể điều động trong vài giờ hoặc vài ngày để giúp bảo vệ cho Ukraine trong trường hợp Nga tấn công, chà đạp thỏa thuận ngừng bắn.
Điểm nổi bật là Hoa Kỳ, nước đầu đàn của NATO và cường quốc quân sự hàng đầu thế giới đă
"bị tẩy chay", không được mời dự. Lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại, Mỹ không được mời tham dự một cuộc họp an ninh cao cấp ở Âu Châu.
Tổng thống Nga liên tục phản đối sự hiện diện của quân đội nước ngoài ở Ukraine, kể cả lực lượng ǵn giữ ḥa b́nh trong tương lai. Nhưng nếu một hiệp định đ́nh chiến giữa Nga-Ukraine được kư kết và Ukraine mời một lực lượng quốc tế tham gia giám sát việc thực thi hiệp định th́ Moscow không thể ngăn cản được.
Bài học ở bán đảo Triều Tiên
Ở đây, trường hợp Nam-Bắc Hàn có thể là một bài học đáng để tham khảo. Sau ba năm chiến tranh (1950-1953) lgây thương vong một triệu binh sĩ và 2-3 triệu thường dân, hai miền Triều Tiên đă kư kết một thỏa thuận ngừng bắn, lập ra một khu phi quân sự (demilitarized zone – DMZ) trên vĩ tuyến 38 làm ranh giới giữa hai miền. Nên để ư đây chỉ là thỏa thuận đ́nh chiến, không phải là hiệp định ḥa b́nh, cho nên về kỹ thuật, hai miền Nam Hàn và Bắc Hàn cho đến nay vẫn c̣n đang trong t́nh trạng chiến tranh.
Quân đội Mỹ, ṇng cốt của đội quân quốc tế 21 nước chiến đấu dưới lá cờ Liên Hiệp Quốc ngăn chặn cuộc xâm lược của Cộng Sản Bắc Hàn, đă được triển khai tại Nam Hàn để giám sát cuộc đ́nh chiến và đến nay vẫn c̣n hơn 28,000 binh sĩ Mỹ đồn trú tại đó.
Sự hiện diện của quân đội Mỹ, cùng với sự h́nh thành mạnh mẽ của quân đội Nam Hàn đă làm nguội lạnh tham vọng gây chiến và bành trướng của Cộng Sản Bắc Hàn cho dù B́nh Nhưỡng đă kiên tŕ nỗ lực chế ra vũ khí nguyên tử. Bảy mươi năm sau ngày đ́nh chiến, Bắc Hàn vẫn c̣n vật lộn trong nghèo đói và lạc hậu trong khi phần phía Nam của bán đảo đă vươn lên thành một quốc gia dân chủ tự do vững mạnh, có nền kinh tế lớn đứng thứ 11 thế giới, cuộc sống người dân ấm no thịnh vượng.
Nếu ḥa b́nh được văn hồi ở Ukraine, nếu một lực lượng quốc tế được cho triển khai ở đó để ngăn chặn tham vọng bành trướng của Nga theo như kế hoạch của Âu Châu th́ biết đâu Ukraine sẽ là một Nam Hàn phồn thịnh trong một tương lai gần. Đôi khi một nền ḥa b́nh tuy không hoàn hảo nhưng vẫn tốt hơn là một chiến thắng phải trả giá bằng máu xương quá đắt.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
