Xơ vữa động mạch cảnh là một trong những bệnh lư tim mạch nguy hiểm nhất, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến lượng máu nuôi dưỡng năo – cơ quan điều khiển mọi hoạt động sống của con người. Điều đáng lo ngại là căn bệnh này thường diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rơ ràng ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người chủ quan cho đến khi biến chứng xảy ra.
Động mạch cảnh là tuyến đường chính dẫn máu từ tim lên năo. Khi các mảng xơ vữa – gồm cholesterol, canxi và tế bào chết – tích tụ trong ḷng mạch, chúng làm hẹp hoặc tắc nghẽn ḍng chảy của máu. Hậu quả là năo không được cung cấp đủ oxy và dưỡng chất, dẫn đến hàng loạt vấn đề nghiêm trọng.
Một trong những dấu hiệu cảnh báo sớm là cơn thiếu máu năo thoáng qua (TIA), với các biểu hiện như tê yếu tay chân một bên, nói khó, mất thị lực tạm thời hoặc mất thăng bằng. Tuy các triệu chứng này thường biến mất sau vài phút đến vài giờ, nhưng chúng là hồi chuông báo động cho nguy cơ đột quỵ – biến chứng nguy hiểm nhất của xơ vữa động mạch cảnh. Khi mảng xơ vữa vỡ ra, nó có thể tạo thành cục máu đông gây tắc nghẽn hoàn toàn động mạch, dẫn đến tai biến mạch máu năo, liệt, mất ngôn ngữ, thậm chí tử vong.
Không chỉ gây đột quỵ, xơ vữa động mạch cảnh c̣n ảnh hưởng lâu dài đến trí nhớ, khả năng tập trung và chức năng thần kinh. Người bệnh có thể rơi vào trạng thái suy giảm nhận thức, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
Những người có nguy cơ cao bao gồm người lớn tuổi, người bị tăng huyết áp, đái tháo đường, mỡ máu cao, hút thuốc lá, béo ph́ hoặc ít vận động. Đáng chú ư, nhiều triệu chứng ban đầu như chóng mặt, đau đầu, mất ngủ… dễ bị nhầm với stress hoặc rối loạn tiền đ́nh, khiến việc phát hiện bệnh bị tŕ hoăn.
V́ vậy, việc khám sức khỏe định kỳ là vô cùng quan trọng, đặc biệt với những người có yếu tố nguy cơ. Bên cạnh đó, cần kiểm soát tốt huyết áp, đường huyết, mỡ máu; từ bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia; ăn uống lành mạnh và duy tŕ vận động thường xuyên.
Xơ vữa động mạch cảnh là “kẻ giấu mặt” nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể pḥng ngừa và kiểm soát nếu chúng ta chủ động bảo vệ sức khỏe. Đừng để một phút chủ quan đánh đổi cả cuộc đời!
VietBF@sưu tập