Các chất tạo mùi thơm gây ô nhiễm không khí trong nhà

[Romano]

Nước hoa, tinh dầu thơm, nước xịt phòng, nến thơm, dung dịch lau sàn... tạo không gian sống thoải mái nhờ mùi thơm lại chính là các tác nhân khiến không khí trong nhà bị ô nhiễm, ảnh hưởng đến sức khỏe.

Chất ô nhiễm không khí trong nhà từ các sản phẩm có hương thơm
Các kỹ sư tại Đại học Purdue (Mỹ) vừa xây dựng một ngôi nhà mô phỏng đầy đủ các đặc điểm của một căn hộ điển hình để theo dõi tác động của các hoạt động sinh hoạt hàng ngày đến chất lượng không khí trong nhà.

Kết quả nghiên cứu cho thấy các sản phẩm có hương thơm như sáp thơm, nước xịt phòng, dung dịch lau sàn và chất khử mùi... có thể tạo ra các hạt nano khi phản ứng với ozone, dẫn đến sự hình thành các chất ô nhiễm mới trong không khí. Những hạt này có kích thước đủ nhỏ để xâm nhập vào phổi con người.

Theo nghiên cứu, lượng hạt nano từ các sản phẩm có hương thơm có thể ngang bằng hoặc thậm chí vượt quá lượng hạt sinh ra từ bếp gas và động cơ ôtô. Không chỉ các sản phẩm tạo mùi thơm, mà ngay cả hoạt động nấu ăn bằng bếp gas cũng có thể khiến con người hít phải lượng hạt ô nhiễm cao gấp 100 lần so với khi đứng trên một con phố đông xe cộ.

Các nhà nghiên cứu đang tiếp tục nghiên cứu để tìm hiểu thêm về tác động của các hoạt động sinh hoạt khác, như chăm sóc tóc, đối với chất lượng không khí trong nhà. Họ hy vọng những phát hiện này sẽ giúp cải thiện cách giám sát, kiểm soát và điều chỉnh chất lượng không khí trong nhà.

Từng thực hiện thử nghiệm về chất lượng không khí trong nhà, TS Trịnh Quốc Dũng, Giảng viên Khoa Năng lượng nhiệt, Trường Cơ khí, Đại học Bách Khoa cho biết: "Chúng tôi chọn 2 căn hộ, 1 là ở nội đô, 2 là bên Long Biên, để so sánh giữa nội đô và ngoại thành thì có sự khác biệt gì không, lúc đầu cũng kỳ vọng bên ngoại thành sẽ đỡ hơn nhưng thật ra không phải, ô nhiễm không khí vẫn rất lớn, mặc dù không khí tương đối sạch, không gian rộng hơn…"

Các căn hộ chung cư, tòa nhà văn phòng hay nhà tập thể hiện nay tại Hà Nội với mật độ ngày càng dày đặc, hầu hết đều có thiết kế rất kín, tận dụng tối đa diện tích xây dựng, sự luân chuyển không khí trong nhà kém nên điều hòa được sử dụng thường xuyên để tạo cảm giác mát mẻ nhưng lại không được thông thoáng, lượng khí tươi bên ngoài vào rất ít. Nồng độ chất ô nhiễm sẽ tích tụ, luẩn quẩn rồi tăng cao trong diện tích căn nhà và gây nguy hại cho sức khỏe con người.

Trung bình mỗi người làm công việc văn phòng thì thời gian chúng ta sinh hoạt trong một môi trường căn hộ kín chiếm tới 18-20 giờ mỗi ngày. Nếu chất lượng không khí không đảm bảo thì chắc chắn đó là những sát thủ vô hình đối với sức khỏe con người. Tuy nhiên, nhận thức của phần lớn người dân về vấn đề này lại chưa cao.

TS Trịnh Quốc Dũng cho biết thêm: "Khoảng 2-3 năm gần đây người ta mới quan tâm, và sau đại dịch COVID-19 thì người ta mới để ý dần dần tới chất lượng không khí. Qua những nghiên cứu này thì một phần để truyền thông cho xã hội để họ nắm được đầu tiên là mức độ cảnh báo của không khí ở trong nhà, thứ 2 là chúng ta phải có tác động thêm nữa, đó cũng chính là cái tạo điều kiện cho các hãng và nhà sản xuất có động lực phát triển sản phẩm hơn.

Ô nhiễm không khí trong nhà là vấn đề cần được quan tâm

GS.TS Hoàng Anh Lê (Khoa Môi trường, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết, khi nhắc đến ô nhiễm không khí, người dân chỉ thường chú ý tới ô nhiễm không khí ngoài trời, nhưng ít ai để tâm tới vấn đề ô nhiễm không khí trong nhà.

Các nguồn gây ô nhiễm không khí trong nhà có thể từ các hoạt động như nấu ăn, sưởi ấm, các sản phẩm tẩy rửa có mùi thơm và cả những sản phẩm để khử mùi không gian sống hoặc làm việc như nến, máy khuếch tán, nước xịt phòng… Mùi thơm tràn lan trong nhà đồng nghĩa có hỗn hợp hóa chất trong không khí trong nhà, kéo theo nhiều vấn đề tiềm ẩn.

Chia sẻ câu chuyện khảo sát về mức độ ô nhiễm không khí trong nhà và ngoài trời tại thủ đô Hà Nội, ông Hoàng Anh Lê cho biết: "Sau khi đo mức độ ô nhiễm, chúng tôi thấy những nhân viên trông xe ở làm việc dưới tầng hầm sẽ tiếp xúc với một lượng lớn hơn nhiều các chất độc trong không khí, so với những người làm việc ngoài trời", ông Hoàng Anh Lê chia sẻ.Theo ông, hiện nay, có đến 80% thời gian trong ngày, cư dân thành phố sinh sống, làm việc và học tập tại các cao ốc, khiến tần suất tiếp xúc với các chất độc hại trong nhà tăng cao. Đồ gia dụng không được thường xuyên lau rửa, vật liệu xây dựng không đảm bảo chất lượng, khí ga, nấm mốc,... đều là những "sát thủ thầm lặng" đối với sức khỏe con người.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, ô nhiễm không khí trong nhà được đánh giá là vấn đề nghiêm trọng, vì có tới 80% hoạt động của con người diễn ra trong nhà. Việc thường xuyên đóng kín cửa khiến không khí trong nhà khó lưu thông và dần đặc quánh lại, vô hình chung tạo nên không gian ô nhiễm khép kín, đe dọa sức khỏe con người.

Ông Đinh Xuân Ngôn, Viện Sức khỏe nghề nghiệp và môi trường cho biết, ở Việt Nam trong thời gian qua cũng đã có 1 số nghiên cứu chỉ ra rằng chất lượng không khí trong nhà đang là vấn đề nổi cộm với 1 số thông số so với tiêu chuẩn là đều vượt giá trị cho phép, ví dụ chỉ số về bụi, về vi sinh vật như nấm mốc. Tuy nhiên, ở Việt Nam cũng mới chỉ có các nghiên cứu lẻ tẻ, chưa được công phu.

Trong thời gian tới, Viện sức khỏe nghề nghiệp và môi trường cũng có dự kiến và đề xuất với cơ quan chức năng về nghiên cứu tổng thể về đánh giá chất lượng không khí trong nhà, đồng thời có những khuyến cáo kịp thời để bảo vệ sức khỏe cộng đồng.