Cầu Golden Gate. (Ảnh minh họa: Sokmean Nou/Unsplash)
Gần chân cây cầu
Golden Gate, tại vùng nước sâu lạnh lẽo của vịnh San Francisco, người ta thường bắt gặp thấy những chú
"sư tử biển" (sea lions) đang phơi nắng, đùa giỡn, hú gọi nhau ầm ĩ như một gánh hát rong.
Sư tử biển là loài động vật có vú sống dưới nước, thuộc họ hải cẩu, nhưng khác hẳn với họ hàng
"im lặng" kia ở chỗ… chúng rất ồn ào, thích tụ tập thành bầy đàn đông đúc và có thể ḅ lên bờ với hai chân trước.
Sư tử biển đực trưởng thành có thể nặng đến 400 kư, dài 2,5 mét, có bờm lông vàng óng như tên gọi. Chúng ăn cá, mực, đôi khi cả chim biển. Dù có vẻ cục mịch, chúng bơi lội nhanh nhẹn, lặn sâu và có khả năng phát hiện kẻ thù như cá mập hay cá voi sát thủ. Đối với con người, sư tử biển không nguy hiểm nếu chúng ta không đến quá gần hay trêu chọc chúng. Nhưng nếu bị đe dọa, chúng có thể tấn công bằng cú cắn mạnh như ḱm sắt.
Người dân ở San Francisco xem
sư tử biển như một phần hồn vía của bến cảng. Chúng là người bạn đồng hành của thủy thủ, là mốc chỉ đường cho khách du lịch. Thế nhưng, ngay dưới làn nước xanh nơi chúng bơi lội, lại ẩn chứa một nỗi u buồn khác của thành phố.
Cầu
Golden Gate, biểu tượng vĩ đại của San Francisco, được cho khánh thành vào năm 1937, nối liền thành phố với quận hạt Marin County. Với chiều dài gần 3 cây số, nhịp chính 1,280 mét, và độ cao hơn 67 mét so với mặt nước, cây cầu này từng được xem là kỳ quan kỹ thuật, là chúng minh cho ư chí và khát vọng của nước Mỹ sau thời kỳ Đại Khủng Hoảng.
Cây cầu được cho sơn màu đỏ cam đặc trưng (International Orange), vừa nổi bật giữa sương mù dày đặc của vịnh, vừa mang nét quyến rũ buồn bă. Ngày nay,
Golden Gate đón trung b́nh 100 ngàn xe qua lại mỗi ngày, là một phần mạch máu của miền Bắc California.
Thế nhưng, không chỉ có xe cộ và du khách,
Golden Gate c̣n mang biệt danh rùng rợn:
cây cầu của những tâm hồn mất phương hướng. Từ lúc được hoàn thành cho đến nay, đă có hơn 1,800 người đến gieo ḿnh từ đây xuống làn nước lạnh thẳm để tự kết liễu cuộc đời.
Một trong những câu chuyện gây ra chấn động nhưng cũng chứa đầy niềm hi vọng nhất là của anh Kevin Hines, một thanh niên mới có 19 tuổi, đă nhảy ra khỏi cầu vào ngày 25 tháng Chín năm 2000 và… vẫn sống sót.
Kevin lúc ấy đang mắc chứng rối loạn lưỡng cực, một căn bệnh tâm thần khiến cho tâm trạng người bệnh bị dao động giữa những cực điểm: khi th́ phấn khích tột độ, khi th́ tuyệt vọng đến mức không c̣n muốn sống. Trong giai đoạn bị trầm cảm nặng, Kevin cảm thấy cuộc sống này thật vô nghĩa, bị bỏ rơi, và không c̣n lối thoát. Trên đường đi đến trường, anh đă viết là thư tuyệt mệnh, rồi sau đó bước lên cầu với một ư nghĩ duy nhất: cho kết thúc tất cả.
Khi vừa nhảy ra khỏi lan can, lơ lững giữa không trung, Kevin có kể lại rằng, anh lập tức thấy hối hận. Nhưng đă quá muộn. Anh rơi xuống mặt nước với vận tốc gần 120 km/h, bị găy xương sống, trật đốt sống, vỡ nội tạng. Lạ thay, một con sư tử biển đă xuất hiện đúng lúc và giữ cho Kevin nổi trên mặt nước, cho đến khi đội cứu nạn đến kịp.
Anh đă may mắn sống sót sau hơn 30 cuộc giải phẫu, phải học lại cách đi đứng, nhưng quan trọng nhất: anh học lại cách sống. Kevin về sau trở thành diễn giả truyền lại cảm hứng, viết sách, làm phim tài liệu để kêu gọi ngăn chặn việc tự tử và phổ cập kiến thức hiểu biết về bệnh tâm thần.
Câu chuyện của Kevin khiến cho người ta tự hỏi: v́ sao một thành phố sầm uất như San Francisco, một đất nước giàu có như Hoa Kỳ, lại để xảy ra quá nhiều vụ tự tử trên cùng một cây cầu? Mỗi năm, có độ 25 đến 30 người vẫn chọn nơi này để kết thúc đời ḿnh. Nhiều người trong số đó bị mắc rối loạn lưỡng cực, trầm cảm hoặc các bệnh lư tâm thần khác, nhưng không được chẩn đoán hay điều trị kịp thời.
Chính quyền thành phố đă từng bị chỉ trích là đă cho phớt lờ vấn đề trong nhiều thập niên. Phải cho đến năm 2018, họ mới chính thức cho khởi công lắp đặt hệ thống lưới an toàn dưới gầm cầu, dài gần 2 cây số, trị giá 200 triệu USD. Công tŕnh dự kiến sẽ hoàn tất vào năm 2026, nhưng hiện vẫn c̣n bị tŕ hoăn do chi phí đội lên và thiếu hụt vật tư.
Câu hỏi đặt ra là: giữa một nền văn minh đủ sức chế tạo AI, hỏa tiển siêu thanh, và xe tự lái, tại sao việc cứu một mạng người lại trở thành một bài toán nan giải về ngân sách? Phải chăng, chúng ta đang sống trong thời đại mà một mạng sống bị định giá c̣n rẻ hơn một cây cầu?
May thay, nhờ những người như Kevin Hines, ư thức cộng đồng đang có chiều hướng thay đổi. Rối loạn lưỡng cực không c̣n là cái mác điên khùng, mà là một căn bệnh có thật, có thể kiểm soát được. Người bệnh không cần phải nhảy cầu để được thiên hạ lắng nghe.
Có người từng hỏi Kevin rằng:
"Nếu quay lại ở thời điểm đó, liệu rằng anh có muốn nhảy nữa hay không?" Anh đáp: "
Tôi sẽ đứng lại. Tôi sẽ đợi thêm một cái nh́n, một cái vỗ vai, hay một câu hỏi đơn giản: Anh ổn chứ?"
Và đôi khi, chỉ một câu hỏi đó thôi, có thể cứu sống một cuộc đời.
(Viết từ Melbourne, Úc)