Sáu ngày căng thẳng khiến liên minh Tổng thống Trump – Elon Musk sụp đổ

[miro1510]

Quyết định của Tổng thống Trump loại một cộng sự thân cận của Elon Musk khỏi vị trí đứng đầu NASA đã giáng đòn chí mạng vào mối quan hệ đồng minh từng được coi là 'phi thường'.

Mối quan hệ thân thiết giữa Tổng thống Trump và Elon Musk đã bất ngờ sụp đổ. Ảnh: Getty Images

Tổng thống Trump đã nổi giận. Chỉ vài phút trước khi bước vào Phòng Bầu dục để tham dự buổi chia tay được truyền hình trực tiếp với Elon Musk hồi tuần trước, một trợ lý đã đưa cho ông một tập hồ sơ.

Bên trong là các tài liệu cho thấy người mà ông Trump đề cử để điều hành NASA – một nhân vật thân tín với ông Musk – trong những năm gần đây đã quyên góp cho một loạt chính trị gia Dân chủ, bao gồm cả những cái tên mà Tổng thống mới lần đầu nghe tới.

Ông Trump tạm gác cơn giận sang một bên để hoàn thành buổi chia tay công khai một cách nhã nhặn. Nhưng ngay sau khi máy quay rời khỏi Phòng Bầu dục, ông lập tức đối đầu với Musk. Ông bắt đầu đọc to một số khoản đóng góp, lắc đầu ngán ngẩm.

"Không ổn rồi", Tổng thống nói.

Ông Musk – với một bên mắt bầm tím mà ông nói là do bị cậu con trai nhỏ đấm – cố gắng giải thích. Ông nói Jared Isaacman, tỷ phú khởi nghiệp sắp được bổ nhiệm làm lãnh đạo NASA, là người hành động thực tế. Đúng là ông ấy đã từng quyên góp cho phe Dân chủ, nhưng nhiều người khác cũng vậy.

"Có khi lại hay", Musk nói với Tổng thống, “Điều đó cho thấy ông sẵn sàng dùng người không phân biệt đảng phái”.

Nhưng ông Trump không được thuyết phục. Ông nói bản chất con người không thay đổi: "Đây là kiểu người sẽ trở mặt và điều đó sẽ không có kết cục tốt cho chúng ta”.

Khoảnh khắc đó chính là tín hiệu cho thấy những căng thẳng âm ỉ giữa hai người sắp sửa bùng nổ. Chỉ vài ngày sau đó, mối quan hệ từng được xem là một trong những liên minh chính trị kỳ lạ nhất trong lịch sử nước Mỹ đã hoàn toàn sụp đổ.

Tờ New York Times đã tìm hiểu về những căng thẳng dẫn đến sự sụp đổ này, dựa trên cuộc phỏng vấn với 13 người có hiểu biết trực tiếp về sự việc, tất cả đều yêu cầu ẩn danh để chia sẻ thông tin riêng tư.

Loại Isaacman - giọt nước tràn ly

Mối quan hệ giữa hai người bạn đã nguội dần trong vài tháng qua khi Elon Musk bắt đầu mâu thuẫn với nhiều quan chức dưới quyền ông Trump. Nhưng theo những người thân cận với cả hai, bất đồng về việc bổ nhiệm ông Isaacman đã đẩy mối quan hệ tới bờ vực đổ vỡ.

Ông Musk ban đầu chỉ định rời Nhà Trắng trong yên lặng, nhưng việc Isaacman bị loại khiến ông cảm thấy bị xúc phạm nặng nề.

Giờ đây, hai đồng mình từng như hình với bóng đã hoàn toàn đối đầu. Elon Musk đề nghị luận tội ông Trump. Còn Tổng thống thì dọa hủy toàn bộ hợp đồng chính phủ với các công ty của Musk.

Ông Trump, sau khi được báo cáo về một bài báo của New York Times đề cập đến việc Musk sử dụng chất kích thích, đã nói riêng với các trợ lý rằng hành vi "kỳ quặc" của Musk là hậu quả của việc lạm dụng ma túy.

Đối với Musk, rất ít vị trí trong chính phủ liên bang có ý nghĩa lớn như vị trí đứng đầu NASA – vì cơ quan này đóng vai trò sống còn với SpaceX, công ty tên lửa của ông. Vậy nên, khi ông Trump chọn Jared Isaacman – người đã hai lần bay vào vũ trụ bằng tàu của SpaceX – làm lãnh đạo NASA, Musk coi đó là một chiến thắng cá nhân.

Trước đây, việc Isaacman quyên góp cho Dân chủ không phải là vấn đề.

Mặc dù ông Trump sau này tỏ ra bất ngờ khi biết về các khoản quyên góp này, ông cùng đội ngũ của mình thực tế đã được báo cáo từ trước – ngay từ giai đoạn chuyển giao quyền lực. Nhưng đến ngày 30/5 khi Tổng thống xem lại hồ sơ và đọc kỹ các khoản đóng góp, quan điểm của ông đã thay đổi.

Tổng thống Trump, ông Elon Musk và cậu con trai X Musk, trong một lễ ký sắc lệnh hành pháp tại Phòng Bầu dục ở Nhà Trắng. Ảnh: Getty Images

Musk gần như không lên tiếng bảo vệ bạn mình. Trước mặt những người khác – bao gồm Sergio Gor, Giám đốc Văn phòng Nhân sự Tổng thống, Musk tỏ ra thận trọng, vì ông từng xung đột với Gor trong các vấn đề nhân sự khác. Musk hy vọng có thể gặp riêng Tổng thống sau buổi lễ để thuyết phục.

Nhưng cơ hội ấy không bao giờ đến.

Chỉ vài giờ sau lễ chia tay ở Phòng Bầu dục, ông Trump quyết định rút đề cử của Isaacman. Musk hoàn toàn sững sờ vì mọi thứ diễn ra quá nhanh.

Các đồng minh của Musk biện minh rằng việc Isaacman quyên góp cho phe Dân chủ là không mang tính chính trị, và chỉ làm theo lời khuyên của Thượng nghị sĩ Mark Kelly (của đảng Dân chủ), một cựu phi hành gia.

Trong lúc sự việc còn đang nóng, Elon Musk trải qua những ngày cuối tuần tại Missoula, bang Montana, tham dự “Symposium” – một sự kiện quy tụ các CEO công nghệ, nhà đầu tư và startup, do quỹ Founders Fund của Peter Thiel tổ chức.

Tại khu resort hạng sang Paws Up, Musk trò chuyện sâu với Thiel. Theo một người thân cận, Thiel khi ấy không cảm nhận được sẽ có mâu thuẫn với Tổng thống.

Sam Altman, CEO của OpenAI – người đang công khai đối đầu với Musk – cũng có mặt, nhưng cả hai không nói chuyện.

Tuy nhiên, chuyện ở Washington vẫn chiếm tâm trí Musk.

Sau một ngày ở Montana, ông chuyển hướng chỉ trích sang một ưu tiên trong nước của ông Trump: dự luật do Đảng Cộng hòa hậu thuẫn nhằm giảm thuế, tăng chi tiêu quân sự và tăng cường kiểm soát nhập cư.

Cả công khai lẫn trong hậu trường, Musk đều tỏ ra khó chịu với dự luật này, cho rằng nó sẽ làm thâm hụt ngân sách thêm, phá hỏng toàn bộ nỗ lực tiết kiệm mà Ban Hiệu quả Chính phủ (DOGE) của ông xây dựng.

Tối hôm đó, trên mạng xã hội X, Musk đăng biểu đồ nợ công và viết: "Đáng sợ".

Liên minh sụp đổ, từ bạn thành thù

Liên minh Trump – Musk chính thức tan vỡ vào ngày 5/6, chỉ sáu ngày sau màn chia tay có vẻ thân thiện tại Phòng Bầu dục.

Lúc đầu, Musk chỉ trút giận vào các nghị sĩ Cộng hòa, nhưng sau đó chuyển mũi nhọn sang Tổng thống.

Khi được hỏi về bình luận của Elon Musk trong cuộc họp với Thủ tướng Đức Friedrich Merz, ông Trump lần đầu tiên phản đòn. Ông nói thất vọng với Musk, giảm nhẹ vai trò tài trợ của Musk cho chiến dịch tranh cử và cho rằng Musk mắc “hội chứng chống Trump” sau khi rời Nhà Trắng.

Musk lập tức phản pháo trên X. Ông khơi lại vấn đề tài liệu liên quan đến Jeffrey Epstein, ám chỉ ông Trump bị nêu tên. Ông cũng công khai ủng hộ việc luận tội Tổng thống, và cảnh báo rằng các chính sách thuế quan của ông Trump có thể đẩy nước Mỹ vào suy thoái ngay trong năm nay.

Đáp lại, ông Trump đe dọa cắt toàn bộ hợp đồng liên bang với các công ty của Musk.

Tối hôm đó, Elon Musk tỏ dấu hiệu sẵn sàng xuống thang, nhưng Tổng thống Mỹ thì không. Các quan chức Nhà Trắng nói rằng Tổng thống không có ý định gọi cho Musk.

“Ông Trump là lãnh đạo không thể tranh cãi của Đảng Cộng hòa, và phần lớn người dân hài lòng với hiệu quả điều hành của ông”, Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt tuyên bố. “Lạm phát đã hạ, lòng tin tiêu dùng và tiền lương đều tăng, báo cáo việc làm vượt kỳ vọng ba tháng liên tiếp, biên giới được kiểm soát và nước Mỹ chưa bao giờ nóng như lúc này.”

Hiện cả Musk lẫn một số quan chức Nhà Trắng đều cho rằng chính Sergio Gor đã cố tình phá hoại đề cử Isaacman khi biết Musk sắp rút lui. Nhưng một số đồng minh thân cận của ông Trump cho rằng Gor đang bị đổ oan, vì quyết định cuối cùng vẫn thuộc về Tổng thống.