Tòa án Tối cao sẽ nghe lập luận trong vụ kiện thách thức Lệnh cấp quyền công dân theo nơi sinh của Trump

Tòa án Tối cao Hoa Kỳ tại Washington vào ngày 3 tháng 4 năm 2025. Madalina Vasiliu/The Epoch Times

Tòa án Tối cao vào ngày 17 tháng 4 đã giữ nguyên lệnh của tòa án cấp dưới chặn chính sách hạn chế quyền công dân theo nơi sinh của một số cá nhân của Tổng thống Donald Trump và lên lịch tranh luận bằng miệng về vụ kiện này vào tháng tới.

Sắc lệnh mới nêu rõ tòa án tối cao của quốc gia sẽ thụ lý vụ án vào ngày 15 tháng 5. Không có thẩm phán nào phản đối sắc lệnh này.
Việc Tòa án Tối cao tiến hành tranh luận bằng miệng vào tháng 5, chỉ vài tuần trước khi bắt đầu kỳ nghỉ hè, là điều bất thường.

Các thẩm phán thực sự sẽ xử lý ba vụ án riêng biệt về vấn đề này cùng một lúc. Đó là Trump v. CASA Inc., Trump v. Washington và Trump v. New Jersey. Cả ba vụ án đều được kháng cáo lên Tòa án Tối cao vào ngày 13 tháng 3.

Sắc lệnh hành pháp số 14160 của Trump, được ký vào ngày 20 tháng 1, nêu rõ rằng “Tu chính án thứ Mười bốn chưa bao giờ được diễn giải là mở rộng quyền công dân cho tất cả mọi người sinh ra tại Hoa Kỳ”.
Trong hồ sơ nộp cho ba đơn kháng cáo, Bộ Tư pháp đã không yêu cầu Tòa án Tối cao phán quyết về tính hợp hiến của sắc lệnh hành pháp, mặc dù bộ này thừa nhận rằng câu hỏi về quyền công dân theo nơi sinh đặt ra "những câu hỏi quan trọng về mặt hiến pháp với những tác động lớn đến việc bảo vệ biên giới".

Thay vào đó, bộ phận này đã đưa ra cái mà họ gọi là yêu cầu “khiêm tốn”.

“Trong khi các bên tranh tụng những câu hỏi quan trọng, Tòa án nên 'hạn chế phạm vi' của nhiều lệnh cấm sơ bộ 'có mục đích bao gồm mọi người ... trong cả nước', giới hạn những lệnh cấm đó đối với các bên thực sự nằm trong thẩm quyền của tòa án”, báo cáo viết.

Theo lệnh hành pháp của Trump, một cá nhân sinh ra tại Hoa Kỳ không "thuộc thẩm quyền của Hoa Kỳ" nếu mẹ của người đó hiện diện bất hợp pháp tại quốc gia này và cha của cá nhân đó không phải là công dân Hoa Kỳ hoặc thường trú nhân hợp pháp tại thời điểm người đó chào đời.

Điều này cũng nêu rõ rằng đặc quyền của công dân Hoa Kỳ không áp dụng cho cá nhân có mẹ ở lại hợp pháp nhưng tạm thời và có cha không phải là công dân hoặc thường trú nhân hợp pháp tại thời điểm cá nhân đó chào đời.

Sắc lệnh hành pháp này đã thúc đẩy cuộc tranh luận về ý nghĩa của điều khoản về quyền công dân trong Tu chính án thứ 14, trong đó nêu rõ, “Tất cả những người sinh ra hoặc nhập tịch tại Hoa Kỳ và chịu sự quản lý của Hoa Kỳ đều là công dân của Hoa Kỳ và của Tiểu bang nơi họ cư trú”.

Những người chỉ trích lệnh của Trump đã trích dẫn phán quyết mang tính bước ngoặt của Tòa án Tối cao năm 1898 trong vụ Hoa Kỳ kiện Wong Kim Ark, trong đó tòa án phán quyết rằng Tu chính án thứ 14 đã trao quyền công dân theo nơi sinh cho một người đàn ông Trung Quốc có cha mẹ cư trú hợp pháp tại Hoa Kỳ.

Trích dẫn quyết định này, Tổng cố vấn pháp lý lúc bấy giờ là Sarah Harris trước đó đã nói với Tòa án Tối cao rằng tiền lệ Wong Kim Ark chỉ áp dụng cho những trẻ em có cha mẹ thường trú tại Hoa Kỳ.

Trong vụ CASA Inc. kiện Trump, Thẩm phán Tòa án Quận Hoa Kỳ Deborah Boardman của Maryland đã viết rằng cách giải thích của tổng thống về điều khoản quyền công dân trong Hiến pháp “trái ngược với ngôn ngữ rõ ràng của Tu chính án thứ Mười bốn và xung đột với tiền lệ ràng buộc của Tòa án Tối cao đã tồn tại 125 năm”.
Boardman viết rằng bà đã ban hành lệnh cấm trên toàn quốc đối với sắc lệnh hành pháp này vì "chỉ có lệnh cấm trên toàn quốc mới có thể mang lại sự cứu trợ hoàn toàn cho nguyên đơn" trong vụ kiện.

Lệnh cấm trên toàn quốc, còn được gọi là lệnh cấm không liên quan đến bên nào hoặc lệnh cấm phổ quát, đặt ra chính sách cho toàn bộ đất nước.

Những lệnh cấm như vậy đã trở nên gây tranh cãi trong những năm gần đây vì chúng ngày càng trở nên phổ biến. Kể từ khi Trump bắt đầu nhiệm kỳ thứ hai, nhiều thẩm phán liên bang đã ban hành lệnh cấm chặn các chính sách của ông, dẫn đến các cuộc gọi từ đảng Cộng hòa trong quốc hội nhằm luận tội các thẩm phán quận và hạn chế quyền cấp lệnh cấm của họ.

Vào ngày 9 tháng 4, Hạ viện đã thông qua một dự luật với số phiếu 219-213 nhằm nỗ lực hạn chế hàng loạt phán quyết của tòa án quận đã chặn hoặc trì hoãn chương trình nghị sự của Trump trên nhiều mặt trận.
Người bảo trợ dự luật, Dân biểu Darrell Issa (Đảng Cộng hòa-California), phát biểu tại Hạ viện vào ngày 8 tháng 4 rằng việc áp dụng lệnh cấm của quốc gia theo cách đó “làm suy yếu hệ thống chính quyền”.

Ông cho biết: “Nó trao quyền cho các thẩm phán cá nhân, không được bầu để quyết định chính sách quốc gia và ngăn cản Hiến pháp chiếm đoạt các quyền vốn dành cho Quốc hội và tổng thống Hoa Kỳ”.

Đạo luật Không có Phán quyết Gian lận được đề xuất sẽ thu hẹp phạm vi cứu trợ sơ bộ mà thẩm phán tòa án quận có thể cấp, giới hạn nó cho các bên thực sự trong vụ kiện.