Thỏa thuận Mỹ-Ukraine lộ lỗ hổng "chưa từng có", rộ tin ông Zelensky suýt bị ông Trump hủy gặp phút chót

[therealrtz]

Tổng thống Ukraine đã tới Mỹ

Tổng thống Volodymyr Zelensky đã đến Mỹ. Máy bay phản lực A319 chở ông đã hạ cánh tại Căn cứ quân sự Andrews lúc 17h59 (giờ EST) ngày 27/2, hãng thông tấn Interfax-Ukraine đưa tin.

Máy bay của Tổng thống Ukraine mất 8 giờ 2 phút để đến Maryland từ sân bay Shannon ở Ireland, nơi ông Zelensky dừng chân để có cuộc gặp với Thủ tướng Micheál Martin .

Trong khi đó, tại Washington DC, Tổng thống Donald Trump đã bày tỏ sự tôn trọng với ông Zelensky vào đêm trước chuyến thăm Nhà Trắng.

"Tôi nghĩ chúng tôi sẽ có một cuộc họp hiệu quả vào sáng mai....", Tổng thống Trump nói. "Tôi rất tôn trọng ông ấy".

Theo Reuters, tại Phòng Bầu dục, Tổng thống Trump đã rút lại phát ngôn chỉ trích ông Zelensky là "nhà độc tài". "Tôi có nói vậy không? Tôi không thể tin là mình đã nói vậy".

Đáng chú ý, theo đài truyền hình Pháp BFM ngày 27/2 dẫn một số nguồn tin tiết lộ, Tổng thống Trump muốn hủy chuyến thăm Washington của ông Zelensky nhưng Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã can thiệp và thuyết phục ông chủ Nhà Trắng đổi ý.

Nguồn tin của BFM cho biết, vào ngày 26/2, ông Zelensky đã nhận được một thông điệp từ chính quyền Mỹ đề nghị ông không nên đến Washington để gặp Tổng thống Trump. Sau đó, ông Zelensky đã gọi điện cho Tổng thống Macron nhờ giúp đỡ.

Cuối cùng, Tổng thống Trump đã đồng ý tiến hành cuộc gặp với ông Zelensky theo đúng lịch trình.


Ông Zelensky trong chuyến thăm đến Mỹ năm 2022. Ảnh: Reuters

Phát hiện lỗ hổng trong thỏa thuận giữa Mỹ và Ukraine

Và ngay trước cuộc đám phán quan trọng sắp diễn ra ở Nhà Trắng, bốn chuyên gia đã chỉ ra những lỗ hổng pháp lý từ thỏa thuận khung về khoáng sản giữa Mỹ-Ukraine: Washington không cung cấp cho Kiev các đảm bảo an ninh mà nước này mong muốn.

Thỏa thuận này dự kiến chính phủ Ukraine sẽ đóng góp 50% tiền mặt trong tương lai của bất kỳ tài sản tài nguyên thiên nhiên nào do nhà nước sở hữu vào quỹ. Nhưng thỏa thuận không cung cấp số tiền, mốc thời gian hoặc thông tin chi tiết về việc quản lý quỹ.

Phó giáo sư luật quốc tế tại Đại học Leiden Brian McGarry, người từng tư vấn cho các quốc gia đang phát triển về đàm phán hiệp ước, cho biết điều đó không có gì đáng ngạc nhiên và đây là điều mà nhiều người mong đợi từ một thỏa thuận khung.

"Nó tạo ra các nghĩa vụ hợp tác, nhưng không có bất kỳ cam kết cụ thể ràng buộc nào về bản chất quốc phòng. Đó chính xác là những gì chúng ta thấy trong thỏa thuận này. Mỹ đã không đưa ra những đảm bảo cụ thể", ông McGarry cho biết.

Trong khi đó, một nguồn tin ngoại giao của Reuters thì nhận định, văn bản này "dường như là một thỏa thuận khá tốt cho cả hai bên".

Bất chấp việc thiếu đảm bảo an ninh, các điều khoản được nêu trong thỏa thuận khung có thể mang lại sự "nhẹ nhõm" cho Ukraine, vì ông Trump từ bỏ yêu cầu ban đầu về khoản bồi thường 500 tỷ USD liên quan đến hỗ trợ quân sự.

Tổng thống Ukraine hôm 25/2 nói rằng, sự thành công của thỏa thuận khoáng sản sẽ phụ thuộc vào các cuộc đàm phán với Tổng thống Trump, do thiếu sự đảm bảo an ninh chắc chắn từ phía Mỹ.

Thỏa thuận khung nêu rõ chính phủ Mỹ "sẽ duy trì cam kết tài chính dài hạn cho sự phát triển của một Ukraine ổn định và thịnh vượng về kinh tế" nhưng không nêu rõ điều đó có nghĩa là gì.

Ông McGarry nói thêm rằng, các chi tiết sẽ phải được giải quyết trong các cuộc đàm phán trong tương lai để có thể đưa đến một hiệp ước ràng buộc.

Hai nhà lãnh đạo Mỹ-Ukraine sắp ký thỏa thuận khoáng sản quan trọng. Ảnh: Reuters
Phương pháp tiếp cận chưa từng có

Theo ông McGarry, có một yếu tố nổi bật trong thỏa thuận, chính là dự thảo nêu rõ rằng trong các cuộc đàm phán quỹ tương lai, Ukraine và Mỹ "sẽ nỗ lực tránh xung đột với các nghĩa vụ của Ukraine" trên con đường gia nhập Liên minh châu Âu (EU).

"Ít nhất về nguyên tắc cũng có sự ủng hộ chính trị thú vị cho quá trình đó", ông nói trong bối cảnh Mỹ dường như đang xa lánh EU.

Ukraine hiện sở hữu 22 trong số 34 loại khoáng sản được EU xác định là quan trọng như một số nguyên tố đất hiếm, kim loại màu v.v...

Trong khi đó, Tổng thống Trump dường như có hai mục tiêu: Lấy lại hỗ trợ tài chính và quân sự của Washington dành cho Ukraine trong 3 năm xung đột và hạn chế sự phụ thuộc của Mỹ vào đất hiếm nhập khẩu từ Trung Quốc, quốc gia sản xuất đất hiếm lớn nhất thế giới.

Giáo sư luật quốc tế Tim Meyer, thuộc Đại học Duke, cho biết thỏa thuận khung không đề cập đến cơ chế giải quyết tranh chấp và phần chia sẻ của Washington trong quỹ tương lai cũng vẫn đang được thảo luận.

Ông cho biết: "Thỏa thuận này cho thấy một số sự không chắc chắn từ phía Mỹ về việc liệu chính phủ có thẩm quyền để nắm giữ quyền lợi trong quỹ như thỏa thuận đã đề cập hay không".

Ông nói thêm rằng, thỏa thuận này có thể sẽ cần sự chấp thuận của Quốc hội.

Guillermo Christensen, chuyên gia về an ninh quốc gia và thương mại quốc tế tại công ty luật K&L Gates của Mỹ, nói rằng, thỏa thuận này cung cấp "một cách tiếp cận độc đáo và chưa từng có", chưa từng xảy ra trong các thỏa thuận quốc gia khác.

VietBF@ Sưu tập