Chi tiêu quân sự toàn cầu tăng kỷ lục kể từ sau Chiến tranh Lạnh

[Romano]

Ngày 28-4, Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) công bố báo cáo cho thấy chi tiêu quân sự toàn cầu năm 2024 cao kỷ lục 2.720 tỉ USD, tăng 9,4% so với năm 2023 và đánh dấu mức tăng trưởng hằng năm cao nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh, hãng Reuters đưa tin.

Báo cáo cho biết năm quốc gia chi tiêu quân sự lớn nhất thế giới - Mỹ, Trung Quốc, Nga, Đức và Ấn Độ - chiếm 60% tổng chi tiêu toàn cầu, với tổng mức chi lên tới 1.640 tỉ USD.

Căng thẳng địa chính trị leo thang đã khiến chi tiêu quốc phòng tăng ở tất cả khu vực trên thế giới, đặc biệt là tại châu Âu và Trung Đông.

"Hơn 100 quốc gia đã tăng chi tiêu quân sự trong năm 2024" - SIPRI cho biết, cảnh báo rằng việc các chính phủ ưu tiên an ninh quân sự, thường là bằng cách cắt giảm ngân sách ở các lĩnh vực khác, có thể dẫn đến những hệ lụy kinh tế - xã hội nghiêm trọng trong nhiều năm tới.Tại châu Âu (bao gồm Nga), chi tiêu quốc phòng tăng 17%. Tác động từ cuộc chiến ở Ukraine và những hoài nghi về cam kết của Mỹ đối với Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) đã đẩy tổng chi tiêu quân sự của khu vực vượt mức kỷ lục từng ghi nhận hồi cuối Chiến tranh Lạnh.

Riêng Nga, chi tiêu quốc phòng năm 2024 ước đạt 149 tỉ USD, tăng 38% so với năm 2023 và gấp đôi năm 2015. Con số này tương đương 7,1% GDP và chiếm 19% tổng chi tiêu ngân sách của Nga.

Ukraine cũng ghi nhận mức tăng chi tiêu quân sự 2,9%, đạt 64,7 tỉ USD, tương đương 43% so với chi tiêu của Nga. Với tỉ lệ chi tiêu quốc phòng chiếm tới 34% GDP, Ukraine trở thành quốc gia có "gánh nặng quân sự" lớn nhất thế giới năm 2024.

"Hiện toàn bộ nguồn thu thuế của Ukraine đều dồn cho quốc phòng. Trong bối cảnh ngân sách cực kỳ eo hẹp, việc tiếp tục tăng chi tiêu quân sự sẽ là một thách thức lớn đối với Ukraine" - SIPRI cho biết.

Tại Mỹ, chi tiêu quân sự tăng 5,7%, đạt 997 tỉ USD, chiếm 66% tổng chi tiêu quốc phòng của NATO và 37% chi tiêu quân sự toàn cầu năm 2024.

Khu vực châu Á và châu Đại Dương đã chi 629 tỉ USD cho quốc phòng trong năm 2024, tăng 6,3% so với năm 2023 và là mức tăng mạnh nhất kể từ năm 2009.

Báo cáo cho biết việc gia tăng chi tiêu quân sự trong khu vực phản ánh “căng thẳng leo thang trên toàn khu vực, đặc biệt là tại Đông Á”, nơi ngân sách quốc phòng đã tăng 7,8% lên 433 tỉ USD.

Trung Quốc chiếm một nửa tổng chi tiêu quân sự của toàn châu Á và tiếp tục là nước chi tiêu quân sự lớn thứ 2 thế giới, với ngân sách quốc phòng tăng 7% lên khoảng 314 tỉ USD. Đây là mức tăng mạnh nhất kể từ năm 2015.