Cao thủ vơ lâm nào xuất thân từ quân đội, trên cơ cả Lư Tiểu Long? Đó là Địch Uy. Mặc dù được nhận xét trên cơ những ngôi sao vơ thuật đ́nh đám của điện ảnh Hoa ngữ như Thành Long, Lư Tiểu Long, Chân Tử Đan, Hồng Kim Bảo... nhưng Địch Uy chỉ nhận được vai phụ.
Thập niên những năm 70-80 thế kỷ trước, thời kỳ hoàng kim của điện ảnh vơ thuật Hong Kong, cũng là lúc xuất hiện nhiều ngôi sao vơ thuật có khả năng thực chiến nhất.
Đáng tiếc, những ngôi sao này có lẽ do chưa gặp thời nên ít được công chúng biết đến bởi trên phim họ thường được nhận những vai phụ, vai diễn phản diện hoặc đóng thế, bị đánh “chết đi sống lại” trên màn ảnh không biết bao lần.
Một trong số đó chính là ngôi sao vơ thuật Địch Uy, một cao thủ vơ lâm mà tên tuổi của ông đă bị lăng quên nhiều năm qua.

Địch Uy
Cao thủ thực chiến trên cơ cả Lư Tiểu Long
Địch Uy là nghệ danh của vơ sư kiêm diễn viên xứ Đài – Dư Cát Long. Ông sinh vào năm 1953 tại Đài Loan. Từ nhỏ Địch Uy đă tiếp xúc với vơ thuật, ông học qua Thái Cực quyền và Karate, tỏ ra là một cao thủ cừ khôi. Sau khi tốt nghiệp phổ thông, Địch Uy đăng kư tham gia quân đội Đài Loan và đạt tới cấp bậc Đại Úy. Ông giữ vai tṛ tổng sĩ quan huấn luyện Karate và Taekwondo cho các lực lượng vũ trang Đài Loan.

Địch Uy (phải) trở thành vơ sư.
Tài năng của Địch Uy được chứng minh bằng một loạt các giải thưởng được ghi nhận từ các giải đấu. Ông từng vô địch giải đấu vơ thuật Bờ Tây nước Mỹ lần thứ 3. Địch Uy ngoài khả năng thực chiến trong vơ thuật, ông c̣n là cao thủ đao thuật, kiếm thuật và côn thuật.
Các chuyên gia vơ thuật châu Á và thế giới đều đánh giá rằng xét về vơ thuật và khả năng thực chiến, Định Uy đều trên cơ các ngôi sao vơ thuật nổi tiếng như Thành Long, Lư Tiểu Long, Chân Tử Đan, Hồng Kim Bảo…
Ngôi sao không gặp thời

Địch Uy trên màn ảnh.
Ít ai ngờ rằng những năm tháng trong quân đội Địch Uy đă bắt đầu đến với điện ảnh. Khi ông c̣n trong quân đội, một số nhà sản xuất (các bộ phim kinh phí thấp) đă nh́n ra tiềm năng điện ảnh của người đàn ông điển trai giỏi vơ.
Vai diễn đầu tiên của Địch Uy là năm 1974 với diễn viên nổi tiếng Địch Long.

Địch Uy (phải) với Địch Long.
Sau khi xuất ngũ, Địch Uy trở về Đài Loan mở vơ đài. Cũng trong thời gian này, Địch Uy có gặp gỡ và quen biết với đạo diễn Trương Triệt (Chang Cheh).
Nhận thấy tài năng của Địch Uy, Trương Triệt đă khuyên ông đi theo nghiệp diễn xuất và sau đó giới thiệu cho nhà sản xuất nổi tiếng Thiệu Dật Phu, ông chủ của hăng phim Thiệu Thị.
Năm 1977, Địch Uy bắt đầu chuyển tới Hong Kong để theo đuổi sự nghiệp điện ảnh. Tại đây ông tham gia khá nhiều bộ phim như The Five Venoms, Kid With a Tattoo và Kid with Golden Arm. Kể từ lúc này, Địch Uy có nghệ danh Đồ Long
Tuy vậy, nghệ danh này cũng khiến t́nh bạn giữa ông với ngôi sao vơ thuật tên tuổi Địch Long sứt mẻ v́ nhiều người hiểu nhầm ông với Địch Long là hai anh em.
Cho dù Địch Uy được làm việc với những đạo diễn tên tuổi Tôn Trọng, Sở Nguyên, Quế Trị Hồng, Hà Mộng Hoa… nhưng chưa một lần ông được giao đóng vai chính mà thường gắn liền với các vai phụ, sát nhân, vai phản diện…
Có lẽ điều này phần nào khiến Địch Uy bất b́nh, v́ vậy đầu những năm 80 ông bất ngờ rời hăng Thiệu Thị và theo phái Hồng gia ban của ngôi sao vơ thuật kiêm đạo diễn Hồng Kim Bảo.
Đúng lúc này, họ Hồng cùng doanh nhân Phan Địch Sinh, chồng cũ của đả nữ Dương Tử Quỳnh, hợp tác thành lập Hăng phim Đức Bảo. Nhờ vậy Địch Uy ngoài vai tṛ diễn viên, ông c̣n được giao phụ trách đào tạo vơ thuật cho các nghệ sĩ trẻ, trong đó Dương Tử Quỳnh.
Trong một bài phỏng vấn mới đây, Địch Uy thừa nhận Dương Quỳnh chính là đồ đệ của ông: “Trước khi Tử Quỳnh tham gia diễn xuất tôi đă luyện tập vơ thuật cho cô ấy”. Địch Uy tâm sự, ông cảm thấy vui mừng khi đồ đệ của ḿnh đă trở thành một ngôi sao quốc tế nhưng ông không v́ vậy muốn làm phiền ngôi sao Ngọa hổ tàng long.
Sánh vai Hồng Kim Bảo trong Kế hoạch A.
Đáng tiếc, khi ở dưới trướng của họ Hồng, số phận Địch Uy dường như lặp lại thời kỳ ông hợp tác cho hăng Thiệu Thị, chuyên trị các vai phản diện, sát thủ… và thường đối đầu với Hồng Kim Bảo và Nguyên Bưu trong các bộ phim với tư cách là kẻ thù của cả hai.
Những vai diễn để đời
Sự nghiệp diễn xuất của Địch Uy nổi bật nhất là vai diễn La Tam Pháo trong bộ phim hành động hài của Thành Long mang tên Kế hoạch A. Trong bộ phim này, một ḿnh nhân vật La Tam Pháo của Địch Uy đấu lại 4 cao thủ vơ lâm do Hồng Kim Bảo, Thành Long, Nguyên Bưu và Hỏa Tinh, khiến cả 4 nhân vật này hoảng sợ thất kinh.
Năm 1985, Địch Uy cùng Chân Tử Đan xuất hiện trong bộ phim hành động T́nh phùng địch thủ của đạo diễn Viên Ḥa B́nh, hai ngôi sao đă có màn quyết đấu trên vơ đài và có cảnh Địch Uy hất bay Chân Tử Đan khỏi vơ đài.
Ngoài ra trong bộ phim Quyết chiến giang hồ (1989) của Lư Liên Kiệt, vai diễn Vương Uy của Địch Uy cũng khiến người xem chú ư bởi sự tham lam nhỏ mọn nhưng vô cùng giỏi vơ nghệ, nrồi sự nổi loạn của hắn cuối cùng cũng khiến Vương Uy ngoan ngoăn trở về với sư huynh Lư Quốc Lập (Lư Liên Kiệt).
Lui về hậu trường
Bên cạnh diễn xuất, Địch Uy về sau chuyển sang khâu hậu trường với vai tṛ đạo diễn, thiết kế vơ thuật, biên kịch và sản xuất phim. Thế nhưng ở những vai tṛ này vẫn không giúp Địch Uy trở nên nổi tiếng.
Cuối thập niên những năm 90 khi điện ảnh Hong Kong bắt đầu tàn lụi, Địch Uy cũng như nhiều ngôi sao vơ thuật khác trong làng giải trí giă từ sự nghiệp diễn xuất. Nam diễn viên sinh năm 1953 trở lại Đài Loan và tiếp tục làm công tác hậu trường.
Năm 2013 ông nhận lời người bạn thân là đạo diễn Hùng Hân Hân, tham gia bộ phim Năm tháng huy hoàng, hợp tác chung cùng các ngôi sao Tăng Chí Vỹ, Lă Lương Vỹ, Huỳnh Nhật Hoa, Lương Vịnh Kỳ…
Địch Uy khá kín tiếng về cuộc sống đời tư, đặc biệt chuyện gia đ́nh v́ vậy hiếm có thông tin về vợ con của nam diễn viên. Năm 2009 Địch Uy bị bắt tạm giam một thời gian ngắn v́ liên quan đến tranh chấp tài chính ở Thâm Quyến.
VietBF@ sưu tập