Vùng đất Quảng Trị nặng tình và giàu truyển thống lúc nào cũng như níu chân khách tới thăm. Không chỉ con người nơi đây thật thà bình dị, còn vì món ngon nơi này đậm đà khó quên. Những người con xứ Quảng xa quê không lúc nào là không nhớ về quê hương với những món ăn dân dã và đậm đà.
Bánh khoái
Bánh khoái là món ăn dân dă, hấp dẫn và được bán tại nhiều nơi trong tỉnh, từ các hàng quán nhỏ ven đường… Giống như bánh xèo của miền Nam, bánh khoái Quảng Trị cũng làm từ bột gạo, nhưng được đổ trong khuôn nhỏ chỉ bằng khoảng một bàn tay x̣e ra, da bánh dày và gịn rụm. Nhân bánh khá đa dạng, nhưng thông thường là tôm thịt với giá, có nơi thêm vào hành tây, nấm rơm, các loại hải sản… Làm nên cái hồn của bánh là các loại rau trái ăn kèm, khó thể thiếu ba loại chính là cải non, chuối chát và trái vả non xắt lát.
Bánh khoái Quảng Trị c̣n được ăn với một loại nước chấm đặc sệt gọi là “nước lèo”, được chế biến từ ruốc, gan và nạc heo xay nhuyễn, lạc vừng giă nhỏ, tỏi, ớt bột… tạo nên vị cay, mặn, bùi, béo.
Bánh ướt Phương Lang
Bánh ướt Quảng Trị ở Phương Lang ngon đến nỗi biến nó thành một làng nghề. Không chỉ thân thuộc với người dân bản xứ, nó c̣n khiến du khách nao nao lúc nghĩ về. Bánh ướt Phương Lan có các công đoạn làm giống nhiều địa phương khác, nhưng cách ăn th́ mang nét riêng không trộn lẫn.
Ăn cùng bánh ướt là rau sống và không thể thiếu thịt lợn luộc. Thịt lợn luộc ăn kèm phải là loại thịt nhiều nạc, mỡ gịn. Nước chấm pha từ mắm nhĩ ngon với tương ớt, ớt tươi tạo thành vị đậm đà riêng. Toàn những nguyên liệu rẻ tiền nhưng khi kết hợp với nhau tạo thành món bánh ướt Phương Lang khiến nhiều người mê mẩn.
Bánh bột lọc
Bánh bột lọc là món ăn rất phổ biến ở Quảng Trị, đặc biệt là bánh lọc Mỹ Chánh. Bánh Lọc Mỹ Chánh được làm từ tinh chất của cây sắn, nhân bánh được làm từ nhiều nguyên liệu khác nhau như thịt lợn, thịt gà, tôm, đậu xanh. Nhưng ngon và phù hợp hơn cả vẫn là tôm tươi cùng thịt lợn thái nhỏ ướp gia vị, xào chín tới. Bánh bột lọc nho nhỏ, trong suốt phô bày con tôm và lát thịt đỏ au ăn với trái ớt xanh, cay vô kể nhưng cứ bắt người ta phải nhớ.
Lột bánh xong, tay cầm luôn miếng bột lọc chấm thẳng chén mắm ớt loăng rồi cho vào miệng cắn cái sực. Cho hết cả miếng vào, húp thêm miếng mắm cay nữa, nhai gịn gịn ngon ngon, ăn hoài không ngán v́ bột lọc không béo như bột bánh bèo, bánh nậm hay bánh đúc. Nhân tôm mằn mặn gịn gịn ăn cũng không mau ngán như nhân đậu xanh của bánh ít trần.
Thịt trâu lá trơng
Vị ngọt của thịt trâu kết hợp với vị cay và mùi thơm đặc trưng của lá trơng tạo nên hương vị rất hấp dẫn. Món này được chế biến từ loại thịt trâu non được nhập từ Lào. Trâu non nên thịt thường mềm, ngọt, không dai và được chế biến theo các kiểu chính như: nướng, hấp, xào... mỗi món có một hương vị độc đáo riêng.
Đặc biệt, điều làm nên cái độc đáo và sự khác biệt chính là sự kết hợp giữa thịt trâu và lá trơng (lá trơơng). Khi ăn, vị ngọt của thịt trâu ḥa quyện cùng vị cay và mùi thơm của lá trơng, tạo nên hương vị đặc trưng khó quên làm mê mẩn thực khách.
Cháo vạt giường
Người dân Quảng Trị gọi món này là cháo cá, c̣n khách du lịch hay gọi với cái tên mỹ miều là cháo vạt giường, nghe rất lạ tai. Cháo cá vạt giường không giống bất kỳ món cháo nào ngoài Bắc, không sệt, không đặc mà nấu bằng sợi bột gạo với cá lóc.
Khi thực khách ngồi vào bàn, chủ quán nhanh nhẹn múc cháo vào một tô nhỏ xinh, một nhúm sợi vạt giường, một chút thịt cá lóc phi thơm, rắc thêm hành ng̣, ớt tươi, sang th́ có thêm “cỗ ḷng cá lóc” rồi chan nước dùng. Thưởng thức bát cháo cá vạt giường khi nóng th́ ngon tuyệt, vừa thơm mùi thịt cá, ngọt ngào sợi bột xen lẫn vị cay xè của ớt tươi.
Ḷng sả
Ḷng sả Quảng Trị làm bằng cách đánh tiết lợn hay tiết vịt cho tan vụn, đổ vào nồi nước, cho sả, nêm gia vị, thêm gạo rang vàng và đậu xanh vào nấu nhừ. Từ ḷng heo hoặc vịt làm sạch, cắt miếng vừa ăn, chờ cháo sôi, đem thả vào nồi, sôi già th́ múc ra tô, khi ăn thêm ớt cho thật cay.
Ḷng sả Quảng Trị thường bỏ nhiều ớt, ăn cay tê đầu lưỡi. Do vùng Quảng Trị vào mùa đông khá lạnh, nên ăn một tô ḷng sả, hớp một ly rượu Kim Long thấy rất ấm bụng. Ḷng sả có tác dụng giải cảm, nhiều tiêu cùng rau mùi ăn đổ mồ hôi mới đă, ăn vào tỉnh cả người sau những lao tâm lao lực mệt nhọc.
Bún chắt chắt Mai Xá
Sự khác biệt của món bún vùng Mai Xá với những thương hiệu bún khác chính là “chắt chắt”, một loài sinh vật nước lợ giàu chất đạm nên rất bổ dưỡng. Nh́n bề ngoài, chắt chắt giống hến nhưng nhỏ hơn và có màu đen sậm v́ chúng thường sống dưới bùn cát để trốn kẻ thù và t́m kiếm thức ăn.
Thịt chắt chắt vị ngọt mặn, tính hàn, không độc, có tác dụng hoạt tràng, thông khí, mát gan, thanh nhiệt giải độc, lợi tiểu. Những ai từng ăn chắt chắt do chính người Mai Xá chế biến chắc chắn không quên hương vị ngọt ngào của món ăn dân dă, rẻ tiền này.
Những món ăn Quảng TRị giản đơn như chính người nơi đây. Chính bởi vậy món ăn xứ Quảng mới khó quên tới vậy...
***