Chánh án liên bang hôm Thứ Ba, 18 Tháng Ba, ngăn không cho Cơ Quan Cải Tổ Chính Phủ (DOGE) của tỷ phú Elon Musk dẹp bỏ Cơ Quan Phát Triển Quốc Tế Hoa Kỳ (USAID), cho rằng điều này có thể vi hiến.
“Ṭa thấy việc DOGE đơn phương dẹp bỏ USAID có thể vi phạm Hiến Pháp Hoa Kỳ,” ông Theodore D. Chuang, chánh án liên bang ở Maryland, viết trong phán quyết hôm Thứ Ba.
Ông Chuang bắt buộc chính quyền Tổng Thống Donald Trump cho phép tất cả nhân viên USAID, gồm những người đang bị cho nghỉ việc tạm thời, sử dụng hệ thống email và máy điện toán của cơ quan này trở lại. Tuy nhiên, dường như vị chánh án không yêu cầu gọi những nhân viên đă bị sa thải đi làm lại hay khôi phục hoàn toàn hoạt động của USAID.
Chánh Án Chuang bác bỏ lời lập luận của chính quyền Tổng Thống Trump rằng ông Musk chỉ là cố vấn của ông Trump.
Lời nói công khai và thông báo trên mạng xă hội của ông Musk chứng tỏ ông “kiểm soát chặt chẽ DOGE,” ông Chuang lưu ư, dẫn chứng “bản post” trên mạng xă hội, trong đó, ông Musk tuyên bố đă “cho USAID vào máy băm gỗ.”
Ông Chuang thừa nhận có thể USAID hiện không c̣n khả năng thực hiện một số chức năng theo luật pháp.
“Cộng tất cả lại, những sự kiện này cho phép kết luận USAID coi như đă bị dẹp bỏ,” ông Chuang cho hay.
Đây là một trong những đơn kiện DOGE đầu tiên nhắm vào bản thân ông Musk. Đơn kiện này do nhân viên chính thức và nhân viên tạm thời của USAID nộp. Trong đơn, họ cho rằng ông Musk và DOGE đang có thẩm quyền mà Hiến Pháp dành riêng cho giới chức dân cử hoặc được Thượng Viện chuẩn thuận. Luật sư của họ loan báo phán quyết của Chánh Án Chuang “coi như ngăn chặn hoặc đảo ngược” nhiều bước mà DOGE thực hiện để dẹp bỏ USAID.
Chính quyền Tổng Thống Trump từng quả quyết DOGE đang t́m kiếm và chấm dứt nạn lăng phí, gian lận và lạm dụng trong chính phủ liên bang, đúng với lời ông hứa lúc vận động tranh cử năm 2024. Ṭa Bạch Ốc và DOGE chưa trả lời yêu cầu của AP nhận xét về phán quyết của ông Chuang.
Hồi Tháng Hai, chính quyền Tổng Thống Trump tạm thời cho nghỉ việc hầu như toàn bộ nhân viên USAID khắp thế giới, đồng thời thông báo với ít nhất 1,600 nhân viên USAID ở Mỹ rằng họ sẽ bị sa thải.
USAID là cơ quan liên bang độc lập do Quốc Hội thành lập năm 1961. Việc cắt giảm nhân viên USAID là một phần trong kế hoạch lớn hơn của chính quyền Tổng Thống Trump dẹp bỏ cơ quan viện trợ ngoại quốc này.
Hôm 20 Tháng Giêng, ngày đầu nhậm chức, Tổng Thống Trump kư sắc lệnh chặn viện trợ ngoại quốc và xem xét lại tất cả công việc viện trợ và phát triển của Mỹ ở nước ngoài, v́ cho rằng hầu hết những khoản viện trợ ngoại quốc là lăng phí và nhằm thúc đẩy kế hoạch cấp tiến.